تقاضاي دفتر تحكيم وحدت از ورارت كشور براي اجازه راهپيمائي در اعتراض به حكم اعدام آغاجري: چالش دانشگاه و حكومت

مهدي خلجي دانشگاهيان مي گويند هيچ نهادي در جمهوري اسلامي به اندازه نهاد دانشگاه تضعيف نشده است. دانشگاه به منزله مهم ترين نهاد آگاهي مدرن، از ابتداي جمهوري اسلامي با حساسيت هاي روحانيان حاکم مواجه بوده است. نخستين برخورد با دانشگاه با بستن دانشگاه ها، اخراج استادان و نيز دانشجويان به نام انقلاب فرهنگي صورت گرفت. زير عنوان تقدم تعهد بر تخصص، بسياري از استادان دانشگاه از تدريس در دانشگاه ها بازماندند، شماري از آنها به اتهام بي اعتقادي به حکومت اسلامي به زندان افتادند و حتی اعدام شدند. در سال هاي پاياني دهه نخست انقلاب که گمان مي رفت صحنه دانشگاه به گونه اي که پسند حکومت است آراسته شده و از نيروهاي منتقد نظام تهي شده است، برخي از روشنفکران انقلابي به بازنگري در مواضع خود پرداختند و در برابر ايدئولوژي مذهبي موضعي منتقدانه گرفتند. به اين ترتيب دوباره دانشگاه به معضلي سياسي براي حکومت بدل شد. عبدالکريم سروش، نويسنده پرآوازه اسلامي که در ميان دانشجويان نفوذ و تأثير فراواني داشت، به خاطر انتقاد از روحانيت، اسلام سياسي و تفکر سنتي از دانشگاه اخراج شد. در عين حال روند اخراج استاداني که به بي اعتقادي به اسلام متهم بودند نيز متوقف نشده بود. از اين سال ها به بعد مهاجرت بخش عمده اي از استادان و دانشجويان و فارغ التحصيلان از کشور شتاب بيشتري مي گيرد. دانشگاه در ايران کانون آگاهي مدرن و به ويژه تجدد سياسي است. در سال هفتاد و هشت، جنبش دانشجويي در ايران با اعتراض به توقيف روزنامه اصلاح گراي سلام و وقوع حادثه دانشگاه به مرحله تازه اي گام نهاد. اگر در سال هاي نخستين دهه هفتاد وقتي قرار بود يک استاد در دانشگاه سخنراني کند، گروه فشار بر سر در دانشگاه طناب داري آويختند، در سال هفتاد و هشت نظاميان و شبه نظاميان به محوطه کوي دانشگاه هجوم بردند و دانشجويان را کتک زدند و مجروح کردند. هيچ کس به خاطر ضرب و شتم دانشجويان مجازات نشد، در عوض چندين دانشجو به خاطر حضور در حادثه کوي دانشگاه هنوز در زندان به سر مي برند. اکنون با صدور حکم اعدام براي هاشم آغاجري استاد تاريخ دانشگاه تربيت مدرس، به نظر مي رسد که واکنشي گسترده در ميان دانشجويان در حال شکل گيري است. دانشجويان تاريخ دانشگاه تربيت مدرس اعلام کرده اند که در اعتراض به اين حکم بر سر کلاس هاي درس خود حاضر نمي شوند. آنها از دانشجويان ديگر نيز خواسته اند در اين اعتراض به آنها بپيوندند. دفتر تحکيم وحدت، بزرگ ترين تشکل دانشجويي کشور، کميته اي پنج نفره تشکيل داده تا همه تجمعات و برنامه هاي اعتراضي را سازماندهي و هماهنگ کند. طبق پيش بيني اين کميته روز يک شنبه در دانشگاه تهران تريبون آزاد دانشجويي تشکيل خواهد شد و روز دوشنبه تجمعي با عنوان اعتراض به سرکوب روشنفکران و آزادي خواهان در دانشگاه تربيت مدرس برگزار خواهد شد و روز سه شنبه، دانشجويان در مسجد دانشگاه تهران دست به تحصن مي زنند. تنش ميان نهاد دانشگاه و حکومت، در سال هاي اخير افزايش يافته است. برخي از روحانيان اکثر دانشگاهيان را بي دين خوانده اند. در عوض پاره اي آمارها نشان مي دهد که در پاسخ گويي به نيازها و پرسش هاي اعتقادي و ديني جوانان، دانشگاهيان جايگزين روحانيان شده اند. اين امور نشان مي دهد که بخش عمده اي از روحانيت و به ويژه روحانيان درون قدرت، دانشگاه را تهديدي بالقوه عليه خود مي بينند.