لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۳:۰۴

سایه تعطیلی بزرگ‌ترین هفته‌نامه انگلیسی‌زبان جهان بر عرصه سیاسی بریتانیا


هفته‌نامه «اخبار جهان» که با داشتن ۷.۵ میلیون خواننده پرتیراژ‌ترین هفته‌نامه انگلیسی‌زبان جهان محسوب شده و در لندن انتشار می‌یافت، پس از ۱۶۸ سال فعالیت، با تصمیم روپرت مرداک، مالک استرالیایی آن، روز یکشنبه پس از انتشار آخرین شماره تعطیل شد. تصمیم شگفت‌آور و غیرمنتظره تعطیل هفته‌نامه «اخبار جهان «را جیمز، یکی از فرزندان روپرت مرداک، و مدیر عامل مؤسسه سرمایه‌گذاری او، شخصاً اعلام کرد.

هفته‌نامه «اخبار جهان» از دو سال پیش متهم به شنود غیر مجاز مکالمات تلفنی افراد عادی، چهره‌های مشهور، قربانیان جنایت، خانواده‌های سربازان بریتانیایی به قتل رسیده در عراق و افغانستان، بازماندگان حادثه تروریستی ژوئیه سال ۲۰۰۷ لندن و همچنین بعضی از اعضای خانواده سلطنتی بریتانیا شده بود. آخرین گزارش جنجالی هفته‌نامه اخبار جهان مربوط به انتشار شایعات رابطه رایان گیگز، فوتبالیست معروف تیم منچس‌تر یونایتد،، با همسر برادرش بود که در جهان انعکاس وسیعی یافت.

سال گذشته، پس از پیروزی حزب محافظه‌کار بر حزب کارگر در انتخابات سراسری بریتانیا و تشکیل دولت ائتلافی به نخست‌وزیری، دیوید کمرون، سردبیر سابق هفته‌نامه اخبار جهان، اندرو کالسون، به عنوان رئیس ارتباطات رسانه‌ای دولت انتخاب شده بود. اندرو کالسون از سال ۲۰۰۳ تا سال ۲۰۰۷ سردبیری هفته‌نامه اخبار جهان را بر عهده داشت.

با توجه به قدرت سیاسی فراوان مطبوعات و رسانه‌های جمعی در بریتانیا، مسئول امور رسانه‌ای دولت، با وجود نداشتن عنوان وزارت، از قدرت فراوانی برخوردار است. اندرو کالسون، طی فعالیت‌های انتخاباتی سال گذشته به عنوان مسئول امور مطبوعات و تبلیغات حزب محافظه‌کار انتخاب شده و در پیروزی انتخاباتی آن حزب نقش مؤثری ایفا کرده بود.

روز جمعه گذشته و پس از انتشار گزارش‌های تازه پیرامون این اتهام که هفته‌نامه اخبار جهان به منظور کسب اطلاعات، احتمالاً به پرداخت رشوه به بعضی از افسران پلیس نیز مبادرت ورزیده، اندرو کالسون، توسط پلیس دستگیر شد.

آغاز بحران

شش ماه پیش از آن و در ادامه بحران مربوط به احتمال شنود تلفنی افراد توسط کارکنان هفته‌نامه اخبار جهان، اندرو کالسون به داشتن اطلاع از این موضوع و حتی مشارکت در دادن مأموریت شنود تلفنی افراد، متهم و در نتیجه، مجبور به کناره‌گیری از پست تازه خود به عنوان رئیس ارتباطات رسانه‌ای دولت شده بود.

بعد از اعلام خبر دستگیری کالسون، نخست‌وزیر بریتانیا از سوی پاره‌ای از روزنامه‌های خارج از گروه روپرت مرداک، شبکه‌های رادیو و تلویزیون (از جمله بی‌بی سی) و به‌خصوص اد می‌لبند، رهبر حزب کارگر، زیر فشار شدید قرار گرفت و متهم به ضعف قدرت تشخیص و ارتکاب اشتباه در انتخاب کالسون شد.

این فشار‌ها علیه دیوید کمرون نخست‌وزیر زمانی به اوج رسید، که وی اندکی پیش از اعلام خبر دستگیری کالسون، تأکید کرد که همچنان سردبیر سابق هفته‌نامه اخبار جهان و رئیس مستعفی امور رسانه‌ای دولت را دوست شخصی خود می‌داند.

هم اکنون دو تحقیق موازی پلیسی در بریتانیا در حال انجام است. در اجرای یکی از این دو اقدام، موضوع شنود تلفنی افراد توسط کارکنان هفته‌نامه اخبار جهان، و طی اقدام مستقل دیگر، اتهام پرداخت رشوه به پلیس در دست بررسی است.

همزمان با انجام این دو اقدام، رهبران حزب اقلیت کارگر و همچنین مطبوعات و افراد مشهور جامعه بریتانیا خواستار به کارگیری یک کمیته مستقل تحقیق، به ریاست یک قاضی شده‌اند.

نخست‌وزیر بریتانیا، بعد از اندکی تعلل در این مورد، سرانجام با تشکیل چنین گروهی موافقت کرد اگر چه هنوز خواسته دوم منتقدان دایر بر پوزش‌خواهی رسمی به علت ضعف قدرت تشخیص در انتخاب سردبیر سابق هفته‌نامه اخبار جهان را بر آورده نساخته است.

پاره‌ای از ناظران معتقدند که بحران جاری مطبوعاتی- سیاسی که به دنبال انتشار گزارش‌های مربوط به شنود احتمالی تلفن افراد توسط کارکنان هفته‌نامه اخبار جهان شکل گرفته و اینک با انتشار خبر دستگیری اندرو کالسون سردبیر سابق آن هفته‌نامه و به‌خصوص اعلام تعطیل این هفته‌نامه بزرگ و پرسابقه به اوج رسیده، ممکن است به قیمت باختن انتخابات آینده بریتانیا توسط حزب محافظه‌کار و از دست دادن قدرت این حزب تمام شود.

نقش مرداک

در تنها عنوان صفحه اول آخرین شماره هفته‌نامه «اخبار جهان» در متن تصویری از مردم، با حروف درشت نوشته شده بود: «تشکر از شما و خداحافظ.»
مالکیت هفته‌نامه اخبار جهان متعلق به مؤسسه «اخبار بین‌المللی» و مؤسسه یاد شده متعلق به روپرت مرداک، سرمایه‌دار مشهور استرالیایی است. یکی از فرزندان مرداک به نام جیمز مدیر عامل مؤسسه «اخبار بین‌المللی» است.

بعضی از ناظران معتقدند که روپرت مرداک تصمیم به تعطیلی هفته‌نامه اخبار جهان را به این امید اتخاذ کرد که فشارهای سیاسی کنونی را که علاوه بر دولت محافظه بریتانیا متوجه شخص او و امپراطوری بزرگ رسانه‌ای وی نیز شده، تا حدود ممکن کاهش دهد.

مؤسسه سرمایه‌گذاری متعلق به مرداک، در حال حاضر در تلاش خرید ۶۰ درصد سهام باقیمانده از مؤسسه تلویزیونی موسوم به اسکای-بی-اسکای به قیمت بیش از ۲۰ میلیارد دلار است. ۴۰ درصد دیگر از سهام این مؤسسه هم اکنون به مرداک متعلق است و مؤسسه مستقل ناظر بر امور رسانه‌ها در بریتانیا باید خرید بقیه سهام را مورد تأیید قرا دهد.

در نتیجه بحران سیاسی-مطبوعاتی جاری در بریتانیا، ممکن است تلاش مرداک در خرید و کنترل کامل مؤسسه تلویزیونی اسکای-بی-اسکای بی‌نتیجه بماند. مرداک ۸۰ ساله، یکی از قدرتمند‌ترین و ثروتمند‌ترین مردان جهان محسوب می‌شود.

ربه‌کا بروک، مدیر اجرایی شرکت نیوز اینترنشنال (چپ)، در کنار روپرت مرداک
مؤسسه سرمایه‌گذاری متعلق به او به جز استرالیا و بریتانیا، در آمریکا و آسیا مالکیت تعدادی از بزرگترین روزنامه‌های و شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای و سایت‌های اینترنتی و مؤسسات تهیه و تولید فیلم را در اختیار دارد. شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز و روزنامه معروف وال‌استریت جورنال در آمریکا از جمله این مؤسسات به شمار می‌روند.

مجله معروف فوربز سال گذشته روپرت مرداک را سیزدهمین مرد قدرتمند جهان معرفی کرد. او تاکنون سه بار در ردیف یکصد ثروتمند بزرگ جهان نیز قرار داشته است.

قدرت مردم

بحران سیاسی-مطبوعاتی جاری در بریتانیا که طی دو سال گذشته بیشتر از راه انتشار خبر‌های غیرموثق و یا اتهامات غیر روشن و پراکنده ادامه داشته، از روز دوشنبه هفته گذشته با انتشار گزارش مربوط به احتمال شنود تلفن دختر ۱۰ ساله‌ای بنام «میلی داوولر» که چند سال پیش ابتدا مفقود و بعد از مدتی جسد او در یک منطقه جنگلی در بریتانیا کشف شد، به اوج تازه‌ای رسید.

در ابتدا روزنامه‌های پرخواننده بریتانیا مانند روزنامه «سان» از پیوستن به این بحران خودداری کردند. ولی پس از طرح سؤال توسط یکی از دبیران خبر در تلویزیون بی‌بی سی از دیوید کمرون نخست‌وزیر بریتانیا در این مورد، موضوع یاد شده به خبر روز بی‌بی سی تبدیل شد و تدریجاً سایر مطبوعات معتبر کشور اعم از دست‌راستی، مستقل و یا لیبرال، مانند دیلی‌تلگراف و فایننشال‌تایمز، ایندپندنت و گاردین و حتی روزنامه تایمز متعلق به مرداک، نیز به این موج خبری پیوستند.

در بریتانیا، مانند تمامی کشور‌های برخوردار از دموکراسی، رسانه‌های جمعی که مسئولیت انعکاس خواسته‌های افکار عمومی و همچنین نظارت بر عملکرد دولت و مؤسسات غیر دولتی را عهده دارند، از قدرت و نفوذ فراوان برخوردارند. از این لحاظ اعتبار شخصی، احترام اجتماعی ارباب رسانه‌ها عموماً از سردمداران همسنگ دولتی آنها بیشتر است.

ولی بحران سیاسی مطبوعاتی جاری در بریتانیا نشان داد که قدرت تعیین‌کننده در کشور را نه رجال دولتی و نه غول‌های ارتباط جمعی، که افکار عمومی در اختیار دارند. اینک دیوید کمرون نخست‌وزیر بریتانیا و روپرت مرداک ابعاد این قدرت و مفهوم آن را بیش از هر زمان دیگری درک می‌کنند. در تنها عنوان صفحه اول آخرین شماره هفته‌نامه «اخبار جهان» در متن تصویری از مردم، با حروف درشت نوشته شده بود: «تشکر از شما و خداحافظ.»
XS
SM
MD
LG