پایان پیکان و آینده صنعت خود رو سازی ایران

تولید خود روی پیکان، نخستین محصول صنعت اتومبیل سازی ایران، دیروز پس از سی و هشت سال رسما متوقف شد. دیروز، بیست و ششم اردیبهشت ما، دو میلیون و دویست و نود و پنج هزار و نود و پنجمین واحد پیکان، که از خط تولید ایران خود رو بیرون آمد. وزیر صنایع و معادن جمهوری اسلامی، بر بدنه آخرین پیکان تولید شده چنین نوشت : «پیکان ارابه ای بود که صنعت خود رو بر دوش آن شکل گرفت و امروز به موزه می رود تا نظاره گر اعتلای این صنعت باشد». اما در پی مرگ پیکان، بحث بر سر آینده صنعت خود رو سازی ایران همچنان ادامه دارد. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): 1346- 1384. طی این سی و هشت سال، پیکان، که نام ایرانی هیلمن هانتر انگلیسی است، به آشنا ترین و فراوان ترین خود روی حاضر در خیابان ها و جاده های ایران بدل شد و امروز نیز، یک سوم خود رو های مورد استفاده ایرانیان را تشکیل می دهد. دیروز، بیست و ششم اردیبهشت ما، دو میلیون و دویست و نود و پنج هزار و نود و پنجمین واحد پیکان، که از خط تولید ایران خود رو بیرون آمد، به موزه فرستاده شد و بدین سان فصلی از تاریخ صنعت خود رو سازی کشور به پایان رسید. در مراسمی که به همین مناسبت برگزار شد، اسحاق جهانگیری، وزیر صنایع و معادن جمهوری اسلامی، بر بدنه آخرین پیکان تولید شده چنین نوشت : «پیکان ارابه ای بود که صنعت خود رو بر دوش آن شکل گرفت و امروز به موزه می رود تا نظاره گر اعتلای این صنعت باشد». این نقطه پایانی بود بر یک زور آزمایی هفده ساله میان آنها که پیکان را خود رویی از نفس افتاده و محکوم به زوال می دانستند، و مسئولان پر قدرت خود رو سازی، که به تآمین بقای آن کمر بسته بودند. اسحاق جهانگیری که وعده داده بود عمر پیکان پیش از پایان دوران زمامداری محمد خاتمی به سر خواهد رسید، سر انجام به آرزوی کسانی جامه عمل پوشاند که این خود رو را نامرغوب، بیش از حد گران و به دلیل مصرف زیاد بنزین، آفتی برای محیط زیست و اقتصاد ایران می دانستند. اما در پی مرگ پیکان، بحث بر سر صنعت خود رو سازی ایران همچنان ادامه خواهد یافت. گزارش هیات تحقیق و تفحص مجلس ششم درباره این صنعت را، که درست یکسال پیش انتشار یافت، فراموش نکرده ایم. این گزارش بر کیفیت پایین تولید، تکنولوژی قدیمی، قیمت بالا و غیر رقابتی بودن خود روی ایرانی تاکید کرده و شماری از شرکت های خود رو سازی را متهم می کند که به نام تولید، تنها به واردات پرداخته اند. در عوض هوادران صنعت خود رو سازی بر نقش آن در بافت اقتصادی کشور تاکید می کنند و می گویند ایران چاره ای ندارد جز حفظ و پیشبرد این صنعت. در حال حاضر پانزده شرکت در ایران خود رو تولید می کنند و چهار هزار و پانصد واحد تولیدی حاضر در عرصه خود رو سازی از جمله هزار و دویست قطعه ساز، پانصد هزار نفر را مستقیم و غیر مستقیم در خدمت خود دارند. صنعت خود رو سازی ایران 2.8 در صد تولید ناخالص داخلی ایران را تآمین می کند و با تولید 0.55 در صد خود رو ها در جهان، از لحاظ بین المللی در ردیف هفدهم قرار دارد.