(rm) صدا | [ 6:03 mins ]
گزارش محمدالبرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي هسته اي به اعضاي هيات مديره آژانس داده شد. گزارش به طور كلي به اين نتيجه رسيده كه بعد از دو سال و نيم بازرسي و تحقيقات به دليل عدم همكاري كاملا شفاف ايران و در اختيار نگذاشتن تمامي اسناد مربوط به فعاليت هاي هسته اي در موقعيتي نيست كه بتواند تاييد كند اهداف فعاليت هاي هسته اي ايران صرفا صلح آميز است. علي لاريجاني دبيرشوراي عالي امنيت ملي و سرپرست هيات مذاكره كننده هسته اي ايران گزارش محمد البرادعي را داراي انگيزه هاي سايسي و تهيه شده زير فشار آمريكا خواند. دكتر رضا تقي زاده استاد روابط بين الملل در دانشگاه گلاسكوي اسكاتلند در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: ايران به علت مواضع سختتر در قبال برنامه هسته ايش حالا از رفتار اروپا راضي نيست و سعي مي كند موضع اروپا را انكار كند، در حالي كه دو سال گذشته اروپا با ميانجيگري خطر رفتن پرونده ايران به شوراي امنيت را از ميان برد. سرانجام گزارش محمدالبرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي هسته اي به اعضاي هيات مديره آژانس داده شد. قرار است اين گزارش نوزدهم سپتامبر، 28 شهريورماه در نشست اعضاي هيات مديره به بحث گذاشته شود تا در مورد اقدام هاي بعدي تصميم گيري شود.
مينا بهارمست (راديو فردا): گزارش محمد البرادعي به طور كلي به اين نتيجه رسيده كه بعد از دو سال و نيم بازرسي و تحقيقات به دليل عدم همكاري كاملا شفاف ايران و در اختيار نگذاشتن تمامي مدارك و اسناد مربوط به فعاليت هاي هسته اي در موقعيتي نيست كه بتواند تاييد كند كه اهداف فعاليت هاي هسته اي ايران صرفا صلح آميز است و ايران هيچگونه مواد يا فعاليت اعلام نشده هسته اي ندارد.
در گزارش محمد البرادعي بار ديگر دو سئوال اساسي كه بايد به آنها پاسخ داده شود مطرح شده. يكي منشا آلودگي ابزارهاي هسته اي ايران و آثار اورانيوم غني شده كه در اين تجهيزات يافت شد. در پاسخ به اين سئوال گفته مي شود كه با تحقيقات انجام شده شايد بتوان گفته هاي ايران را كه منشا آلودگي اين ابزار خارجي بوده، در برخي موارد پذيرفت، ولي در مورد تمامي آلودگي ها آژانس نمي تواند به نتيجه گيري قطعي برسد و نياز به تحقيقات بيشتر دارد. سئوال دوم به سانتريوفيوژهاي پيشرفته P1 و P2 باز مي گردد كه بايد روشن شود اين دستگاه ها از كجا خريده شده اند و در فاصله هفت سال يعني از سال 1995 تا 2002 ميلادي از زمان خريد طرح هاي اين دستگاه ها چه فعاليت هايي بر روي آنها انجام شده.
محمد البرادعي در گزارش خود همچنين از سرگيري فعاليت تاسيسات تبديل اورانيوم اصفهان را تاييد كرده است. هيات مديره آژانس بين المللي انرژي اتمي در قطعنامه سه هفته قبل خود بعد از نشست اضطراري آن از ايران خواست فعاليت اين تاسيسات هسته اي را بار ديگر به حال تعليق درآورد.
علي لاريجاني دبيرشوراي عالي امنيت ملي و سرپرست هيات مذاكره كننده هسته اي ايران گزارش محمد البرادعي را داراي انگيزه هاي سايسي و تهيه شده زير فشار آمريكا خوانده و مي گويد كه ايران مايل به مذاكره با كشورهاي اروپايي هست، ولي طرف مذاكره كننده ايران آژانس است و ايران به همكاري خود با آژانس در چارچوب ضوابط فني و حقوقي ادامه مي دهد. در مورد تغيير موضع ايران و اصرار بر اين كه طرف اصلي مذاكره كننده با ايران آژانس است، دكتر رضا تقي زاده استاد روابط بين الملل در دانشگاه گلاسكوي اسكاتلند به راديو فردا مي گويد:
دكتر رضا تقي زاده: ايران به علت مواضع سختتر اروپا در قبال برنامه هسته ايش حالا از رفتار اروپا راضي نيست و در اين ابراز نارضايتي سعي مي كند موضع اروپا را انكار كند، در حالي كه دو سال گذشته اروپا با ميانجيگري در پرونده هسته اي ايران خطر رفتن پرونده ايران به شوراي امنيت را از ميان برد. درست است كه اروپا يك موضع حقوقي در ارتباط با سازمان انرژي اتمي ندارد، ولي با موافقت سه جانبه ايران، سازمان انرژي اتمي و جامعه اروپا، اروپايي ها با ميانجيگري باعث شدند كه ايران تعهداتي را در آن زمان قبول كند در سعدآباد تهران و بعد اين تعهدات در پاريس در نوامبر سال گذشته تحكيم تر شد. اين ميانجيگري به صورت جنبي مورد موافقت سه گروه بود. ولي حالا ايران با ابراز نارضايتي از رفتار اروپا موضع حقوقي اروپا را مورد ترديد قرار مي دهد. سازمان انرژي اتمي سازماني نيست كه با ايران مستقيما وارد مذاكره شود، مگر اين كه ايران مواضع خودش را در شوراي حكام مطرح كند و شوراي حكام از طريق كارشناسي سئوالاتي را كه دارد يا به جواب برسد يا نرسد. بنابراين انكار موضع اروپا، انكار توافقي است كه ايران از طريق سازمان انرژي اتمي با اروپا در دو سال گذشته به عمل آورده بود و حالا به علت نارضايي به اين توافق پشت مي كند.
م . ب: آقاي تقي زاده محاسباتي را كه ايران بر اساس آن موضع جديد خود را اتخاذ كرده، اين گونه برمي شمارد:
دكتر رضا تقي زاده: تفاوتي كه بين موضع امروز ايران و موضع دو سال پيش ايران وجود دارد؛ دو سال پيش ايران تلاش مي كرد كه بحران را خنثي كند و از رفتن پرونده به شوراي امنيت پيشگيري كند. در آن زمان ايران خودش را آسيب پذيرتر مي ديد. يك به اين علت كه مدعي عمده ايران يعني دولت آمريكا در موضع قوي تري بود و مي توانست محل جدي خطر باشد و ايران تمهيداتي را كه آنها فكر مي كنند در طول دو سال گذشته فراهم كردند، تا به حال فراهم نكرده بود. ولي حالا در فاصله دو سال از آن تاريخ يعني از دسامبر 2003 به اين سو ايران فكر مي كند ظرفيت هاي دفاعي و اقتصادي لازم فراهم كرده كه ظرفيت هاي دفاعي به عنوان عامل بازدارنده عمل خواهند كرد و ظرفيت هاي اقتصادي به ايران كمك خواهد كرد كه حتي در صورت اعمال فشارهاي اقتصادي قدرت مقاومت بالايي داشته باشد و در هم نشكند. از اينها گذشته من فكر مي كنم مدعي اصلي برنامه هسته اي ايران يعني آمريكا در شرايطي نيست كه بتواند محل خطر جدي علي ايران باشد. يك، مسائل مربوط به عراق هنوز خارج از كنترل است، دو، قيمت نفت همچنان بالا است و اكنون با حادثه اي كه در آمريكا اتفاق افتاده، دولت آمريكا مشغوليتي جدي تر از آن دارد كه بتواند به عنوان يك خطر متوجه ايران باشد. بنابراين اصرار بيشتر مي كند و طرح خواسته هاي بيشتر دارد و فكر مي كند در اين شرايط مي تواند هدف هايي را كه در دو سال گذشته براي تعقيب برنامه هسته اي داشت حالا پيجويي كند، بدون در خطر آسيب قرار گرفتن جدي.
م . ب: در همين حال وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا در نشست دو روزه خود در جنوب انگلستان تاكيد كردند كه در انتظار دريافت گزارش محمد البرادعي هستند و در صورت لزوم از ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت سازمان ملل متحد حمايت خواهند كرد.
