(rm) صدا | [ 3:44 mins ]
در انتخابات هفته گذشته آلمان هواداران خصوصیسازی و کاستن از مقررات دست و پاگیر دولتی در مقابل طرفداران بازار آزاد صف بسته بودند و نظیر همین برخورد را در انتخابات هفته گذشته ژاپن شاهد بودیم که علت اصلی آن، تصمیم دولت اصلاحطلب ژاپن به خصوصی کردن موسسه دولتی پست بود که ضمنا بانک و بیمه دولتی هم هست. این انتخابات از نظر یک مفسر اقتصادی آمریکائی، برخورد سرمایه داری و دمکراسی را نشان میدهد. بهنام ناطقی (رادیوفردا، نیویورک): انتخابات اخیر در ژاپن و آلمان شایسته توجه بیشتر هستند زیرا به قول مفسر واشنگتن پست، رابرت سموئلسون، همزیستی دشوار و ناراحت دمکراسی و سرمایهداری را نشان میدهند. آقای سموئلسون مینویسد سرمایهداری از تغییر میبالد و رشد میکند: تشویق رشد ونمو تکنولوژیهای جدید، کالاهای جدید و فرصتهای جدید برای سودبردن، ویژگی سرمایهداری است. اما دمکراسی در برابر تغییر ایستادگی میکند، و دستجات قدرتمند رایدهندگانی را به وجود میآورد که خواهان ادامه وضع موجود هستند.
اما سرمایهداری، یعنی نظام اقتصادی مبتنی بر بازار و مالکیت خصوصی، و دمکراسی، به هم احتیاج دارند. سرمایهداری سطح زندگی را در جوامع بالا میبرد و دمکراسی، از شدت بیعدالتیهای سرمایهداری میکاهد، اما نیاز مشترک سرمایهداری و دمکراسی به یکدیگر نیرنگآمیز نیز هست، زیرا اگر از اختیارهای دمکراتیک سوءاستفاده بشود، سرمایهداری در معرض خفهشدن قرار میگیرد.
در انتخابات اخیر ژاپن و آلمان، تنظیم رابطه سرمایهداری و دمکراسی، موضوع اصلی بود. اقتصاد هر دو این کشورها که قدرتهای صنعتی جهان محسوب میشدند در دهه اخیر عملکرد دلخواه نداشته است. از سال 1997 به این طرف رشد اقتصادی ژاپن و آلمان از حدود سالی یک درصد بهتر نبوده است و هردو از افزایش بیکاری رنج میبرند و رشد اقتصادی و بیکاری محور اصلی مبارزههای انتخاباتی بود.
اما بررسی انتخابات در ژاپن و آلمان نشان دهنده نتایجی کاملا متفاوت است. در ژاپن، رایدهندگان از اصلاحات اقتصادی نخست وزیر جونیچرو کوئیزومی حمایت کردند در حالیکه در آلمان رایدهندگان محتاط تر عمل کردند و حزب سوسیال دمکرات صدراعظم گردهارد شرودر که تصور میشد به حزب دمکرات مسیحی خانم انگلا مرکل ببازد، تقریبا با او مساوی کرد.
اما علیرغم نتیجه متفاوت انتخاباتی، مفسر اقتصادی واشنگتن پست، آقای رابرت سموئلسون معتقد است که در ژاپن و آلمان چشم انداز احیای اقتصادی به یک اندازه نامطمئن است، زیرا اعلام رفروم اقتصادی و انجام عملی آن، دو چیز متفاوت هستند. مشکل ژاپن اینجاست که اداره پست، که پسانداز 30 درصد از خانوارهای ژاپنی را بلعیده است، میلیاردها ین را در پروژههای بیخاصیت و غیر اقتصادی تلف کرده است و معلوم نیست بعد از خصوصی شدن که ده سال طول خواهد کشید، همان اشتباهات را تکرار نکند.
در آلمان هم سهم دولت از اقتصاد رو به افزایش گذاشته است و جا را برای پروژههای اقتصاد با صرفه تنگ کرده است و مقررات دولتی از رقابت جلوگیری میکنند.
آقای سموئلسون مینویسد این دو انتخابات و مشکل این دو کشور باید درسی باشد برای همه دمکراسیها. یک دمکراسی موفق به مردم امکان میدهد که منافع خود را حفظ کنند اما وقتی حفظ منافع با نفی واقعیتهای اقتصادی غیرقابل تغییر همراه میشود، شکست اقتصادی را به همراه میآورد ولی تغییر سخت است زیرا هر تغییر با مخالفت دستجات رایدهندهای که از وضع موجود نفی میبرند، همراه است.