جب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، شروع عملیات ساخت یک آبراه مصنوعی به نام «کانال استانبول» که ۱۵ میلیارد دلار هزینه آن برآورد شده است را «صفحه جدید در تاریخ توسعه و پیشرفت» این کشور توصیف کرده است.
به گزارش خبرگزای آناتولی او که در مراسم شروع به کار این پروژه سخن می‌گفت، با اشاره به اینکه کارشناسان ۳۵ کشور در مدل‌سازی این کانال مشارکت کرده‌اند، وعده داده است که این پروژه «در جهان، عنوان برترین پروژه دوستدار محیط زیست» را کسب کند.
به گفته رئيس جمهور ترکیه، ساخت این کانال ۴۵ کیلومتری که سطح مقطع آن ۲۷۵ متر است، باعث می‌شود که سالانه بیش از ۷۱۷ میلیون لیتر در سوخت صرفه جویی شود.
دولت اردوغان می‌خواهد این کانال بزرگ که در بخش اروپایی و میان دریای سیاه و دریای مرمره احداث می‌شود را جایگزین تنگه بسفر کند که در حال حاضر تنها آبراه شهر استانبول برای جابجایی کالا است.
طبق پیمان «مونترو» که در سال ۱۹۳۶ بین ترکیه و قدرت‌های جهانی امضا شد، ترکیه بر حمل‌ونقل کالا از طریق تنگه بسفر نظارت دارد و در صورت جایگزینی آبراه جدید به جای تنگه بسفر، احتمالا ترکیه از این پیمان خارج می‌شود.
پیش از این ۱۰۴ نفر از افسران بازنشسته نیروی دریایی ترکیه یک بیانیه انتقادی علیه سیاست دولت اردوغان و احتمال خروج از معاهده بین‌المللی «مونترو» امضا و منتشر کردند که این موضوع منجر به بازداشت ده‌ها نفر از این افسران شد.
منتقدان دولت ترکیه علاوه بر بحث‌های زیست محیطی که علیه این پروژه مطرح کرده‌اند، می‌گویند خروج از این پیمان ممکن است حاکمیت ترکیه بر تنگه بسفر را زیر سوال ببرد.
پیش از این، مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، تاکید کرده بود که کانال استانبول و قرارداد مونترو با یکدیگر ارتباطی ندارند و دولت ترکیه هرگونه فشار در زمینه ساخت این کانال را غیرقابل قبول می‌داند.
آقای اردوغان در مراسم شروع به کار این پروژه، گفت در حال حاضر سالانه ۴۵ هزار کشتی از تنگه بسفر تردد می‌کنند، در حالی که «ظرفیت امن» این تنگه ۲۵ هزار کشتی است.
دولت ترکیه در نظر دارد که تا سال ۲۰۵۰، تعداد کشتی‌های عبوری از تنگه جدید استانبول را به ۷۸ هزار کشتی در سال برساند.
کانال جدید استانبول که به گفته آقای اردوغان هزینه آن قرار است «بدون پرداخت از خزانه دولت و ملت» تامین شود، در طول ۶ سال به بهره برداری برسد و در نهایت جمعیتی حدود ۵۰۰ هزار نفر در هر دو طرف کانال مستقر شوند.
