معاون سابق سازمان برنامه روز سه‌شنبه ۳ اسفند با اعلام این‌که نرخ بازماندن از تحصیل در ایران ۴۲ درصد رشد داشته، از آمار حدود چهل هزار نفری بازماندگان از تحصیلات ابتدایی در استان سیستان و بلوچستان خبر داد.
به‌گزارش ایلنا، احمدرضا واعظ مهدوی هم‌چنین افزود که همین تعداد دانش‌آموزان ابتدایی بازمانده از تحصیل در این استان، آن‌هایی هستند که شناسنامه دارند و «بسیاری از دانش‌آموزان فاقد شناسنامه‌اند».
در گزارشی دیگر، نماینده خاش و میرجاوه در مجلس از قرار گرفتن تبصره‌ای در دفترچه آزمون استخدامی ۱۴۰۰ خبر داده که بر اساس آن مردم استان سیستان و بلوچستان از امتیاز ناشی از فرزندآوری که برای آزمون استخدامی در نظر گرفته شده است، محروم شده‌اند.
اسماعیل حسین زهی، نماینده مجلس، با بیان این‌که در دفترچه آزمون استخدامی ۱۴۰۰ به ازای تأهل و هر فرزند ۲ امتیاز و مجموعاً حداکثر تا ۱۰ امتیاز برای متقاضی استخدام در نظر گرفته شده، افزوده است که «در اقدامی عجیب در صفحه ۵ دفترچه سازمان سنجش تبصره‌ای آمده که بر اساس آن امتیازات مذکور برای استان‌هایی لحاظ می‌شود که نرخ باروری شهرستان محل داوطلب بالای ۲.۵ نباشد».
بر اساس آمار رسمی، استان سیستان و بلوچستان با نرخ باروری ۳.۶۲ تنها استانی است که نرخ باروری در آن از ۲.۵ بیشتر است و عدد سایر استان‌ها پایین‌تر از این رقم است.
آقای حسین زهی نیز به این موضوع اشاره کرده، اما این اقدام را به «شیطنتی از سوی برخی افراد» نسبت داده است.
در نظر گرفتن امتیاز برای فرزندآوری از جمله اقدامات تشویقی حکومت ایران در پی تأکید رهبر جمهوری اسلامی به افزایش جمعیت است که در این مورد مردم استان سنی‌نشین سیستان و بلوچستان به‌واسطه این تبصره از آن محروم شده‌اند و در آزمون استخدامی ۱۴۰۰ شانس کمتری برای استخدام در مراکز دولتی خواهند داشت.
استان سیستان و بلوچستان حدود دو میلیون و هشتصدهزار نفر جمعیت (عمدتا سنی‌مذهب) دارد و محروم‌ترین استان ایران شمرده می‌شود.
آمارهای سالانه در چند سال اخیر همواره جمعیت زیر خطر فقر مطلق در این استان را بیش از ۴۵ درصد اعلام کرده است.
مهرماه امسال مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت ایران با هشدار درباره افزایش ناامنی غذایی در برخی مناطق ایران خبر داد که شاخص سوءتغذیه در کودکان در سیستان و بلوچستان که پیش از سال ۹۹، شش درصد بوده، اکنون به ۱۲ درصد رسیده است.
پیش از او علیم یارمحمدی، نماینده زاهدان در مجلس با اشاره به ابعاد گسترده محرومیت در این استان گفته بود حدود ۷۴ درصد ساکنان این استان نیز «زیر خط فقر امنیت غذایی هستند».
در زمینه تحصیل کودکان و نوجوانان این استان نیز احمدرضا واعظ مهدوی ضمن بالا بودن نرخ بازماندن از تحصیلات ابتدای در سیستان و بلوچستان، سرانه زیربنای آموزشی در این منطقه را نیز ۳.۲ مترمربع اعلام کرد در حالی که باید به ۵.۲ تا ۵.۶ مترمربع ارتقاء یابد.
به‌گفته این مقام پیشین سازمان برنامه کشور، استان سیستان و بلوچستان در زمینه نابرابری شهری و روستایی نیز وضعیت متفاوتی با اغلب مناطق دیگر دارد و در حالی که متوسط درآمد شهرنشینان دو برابرِ روستاییان است، درآمد استان سیستان و بلوچستان کمتر از ۵۰ درصد میانگین درآمد روستاییان است.
اعمال محدودیت‌های مذهبی، سرکوب گسترده و اعدام مخالفان حکومت و حضور گسترده نیروهای نظامی در مناصب محلی و اجرایی، در کنار پیامدهای ناشی از خشکسالی گسترده سبب شده است که مردم استان سیستان و بلوچستان همواره با بحران‌های متعددی درگیر باشند.
