(rm) صدا | [ 5:34 mins ]
درپی مرگ یاسرعرفات رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، جايگاه وی در سياست ايران و در بين ايرانيان مورد پرسش قرار گرفت. اردشير زاهدي وزير امور خارجه ايران پيش از انقلاب، در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: شناسايي ياسرعرفات به عنوان رهبر بلامنازع جنبش فلسطين مورد تاييد حکومت آن زمان ايران بود. دکتر صادق زيباکلام استاد دانشگاه در تهران به راديو فردا مي گويد: جنبش فلسطين به خاطر حمايتي که از مخالفين با حکومت شاه کرده بود مورد حمايت حکومت ايران و ايرانيان پس از انقلاب بود، اما اين روابط به دلیل محکوم نکردن حمله عراق به ایران به تدريج دچار مشکل شد. مهدي خانبابا تهراني فعال چند دهه گذشته جنبش چپ، مي گويد: ياسرعرفات، که بيش از چند دهه رهبر فلسطينيها بود نتوانست در سالهاي گذشته از شرايط پيش آمده براي تحقق خواستهاي فلسطينيان استفاده لازم را بکند. جايگاه عرفات در سياست ايران و در بين ايرانيان چيست و چه تصوري از رهبر فلسطيني ها در جمهوري اسلامي وجود دارد؟ فريدون زرنگار نظر اردشير زاهدي وزير امور خارجه ايران پيش از انقلاب، دکتر صادق زيباکلام، استاد دانشگاه در تهران و مهدي خان بابا تهراني از فعالين جنبش چپ ايران در چند دهه گذشته را پرسيده است.
فريدون زرنگار (راديو فردا): در ايران چه پيش از انقلاب و چه زمان پس از انقلاب نگرش به جنبش فلسطين و رهبر ياسرعرفات دچار نشيب و فرازهاي سياسي بود. اردشير زاهدي، وزير امور خارجه پيش از انقلاب مي گويد: شناسايي ياسرعرفات به عنوان رهبر بلامنازع جنبش فلسطين مورد تاييد حکومت آن زمان ايران بود.
اردشير زاهدي: جنبش فلسطين و شخص ياسر هم مي تواند به هم مربوط باشه و هم مي تواند نباشد. آنچه که هميشه سياست ايران سالها حتي قبل از اين که من به وزارت خارجه بيايم، سالها نظر ايران راجع به فلسطين بود که فلسطين بايد مستقل شود و حق فلسطيني ها به آنها داده شود. در زماني که من در وزارت خارجه بودم، سياست ما اين بود که بايد مشکل فلسطين را از طريق سياسي حل کرد، نه از طريق جنگ. به همين دليل هم در اولين کنفرانس اسلام وقتي که اعليحضرت حسن که صاحبخانه و رئيس کشور بود از ياسر عرفات دعوت کرده بود، وزراي خارجه کشورهاي اسلامي ديگر قبل از شروع کنفرانس در آنجا اين بحث بود تا اينکه روساي کشورها آمدند آنجا و قرار بر اين شد که فلسطينيها ناظر باشند، نه جزو کنفرانس.
ف . ز : يعني عرفات هم در اين کنفرانس به عنوان ناظر حق حضور پيدا کرد؟
اردشير زاهدي: بله عرفات را اول يک عده اي معتقدند بودند که نبايد باشد در کنفرانس، عده اي هم مي گفتند او نماينده فلسطين است و نهايتا نتيجه گيري شد که اين هم به نفع آنها هست و هم به نفع کنفرانس، براي اين که ما نمي توانيم خودمان را آلوده چيزي کنيم که از کنترلمان خارج است. ما ياسرعرفات را مي شناختيم به عنوان نماينده فلسطيني ها در آن زمان.
ف . ز : دکتر صادق زيباکلام استاد دانشگاه در تهران به راديو فردا مي گويد: جنبش فلسطين به خاطر حمايتي که از مخالفين با حکومت شاه کرده بود مورد حمايت حکومت ايران و ايرانيان پس از انقلاب بود، اما اين روابط به تدريج دچار مشکل شد.
دکتر صادق زيباکلام: در دوران انقلاب و زماني که گروههاي راديکال اسلامي و مارکسيسم عليه رژيم شاه مبارزه مسلحانه مي کردند، دهها نفر از چريکهاي فدايي خلق و سازمان مجاهدين و گروههاي مارکسيستي کوچکتر ديگر در تشکيلات فلسطينيها در اردن و لبنان و سوريه اينها دوره مي ديدند و اين رابطه تداوم پيدا مي کرد و بعد از انقلاب هم رابطه ما با سازمان آزادي بخش فلسطين رابطه خيلي جدي و اساسي بود. اما مشکل خيلي جدي تر بعد از حمله عراق به ايران و اشغال خاک ايران به خصوص در آن يکي دو سال اوليه جنگ، فلسطينيان و ياسرعرفات اين بود که حتي اگر پيوندهاي قبليمان را در نظر بگيريم، آنها به خاطر مسائل اخلاقي و انساني حمله عراق به ايران را محکوم کنند، اما وقتي که عرفات اين کار را نکرد و حمله عراقيها را به ايران محکوم نکرد، روابط ما با سازمان آزاديبخش فلسطين به گونه اي جدي شکاف برداشت. ميخ آخر را بر تابوت روابط عرفات با رژيم جمهوري اسلامي ايران را شروع گفتگو و مصالحه آنها با اسرائيل بود که از اوايل دهه 70 شروع شد و وقتي که منجر به توافق اسلو شد، آن زمان بود که رسما ديگر حمله به عرفات و اصلا ناسزاگفتن به عرفات جزو سياست رسمي جمهوري اسلامي ايران شد.
ف . ز: و مهدي خان بابا تهراني فعال چند دهه گذشته جنبش چپ با اشاره به حمايت ايرانيان از جنبش فلسطين مي گويد: ياسرعرفات که بيش از چند دهه رهبر فلسطينيها بود نتوانست در سالهاي گذشته از شرايط پيش آمده براي تحقق خواستهاي فلسطينيان استفاده لازم را بکند.
مهدي خان بابا تهراني: عرفات نزد مبارزان ايراني جايگاه ويژه اي داشت، بسياري از پيکارجويان ايراني در زمانهاي متفاوتي ميان سالهاي 45 تا آستانه انقلاب 22 بهمن ماه در اردوگاههاي فلسطين از تجربيات انقلابي آنان بهره ها گرفتند. عرفات چه در دوران پادشاهي ايران و چه پس از انقلاب ايران و با استقرار نظام ولايت فقيه همواره مورد سرزنش و نکوهش زمامداران ايران بود. عرفات در آغاز انقلاب کمکهاي فراواني به انقلاب ايران کرد. نه فقط با تربيت بسياري از رزمندگان ايران در اردوگاههاي خود، بلکه با کمک رساندن و انتقال اين مبارزين به درون کشور. بيش از سه دهه يکي از رهبران محبوب مردم خاورميانه بود. وي در سال دو هزار متاسفانه نتوانست از توافقي که با پادرمياني کلينتن ميان برک و عرفات به دست آمده بود بهره گيرد و به پاي ميز مذاکره برود و قرارداد صلحي را امضا کند که مي توانست با ادامه مبارزه سياسي تضمين کننده ايجاد يک فلسطين مستقل در کنار کشور اسرائيل گردد.