(rm) صدا | [ 5:22 mins ]
در بیستمین سالگرد فاجعه کارخانه شیمیایی شهر بوپال هند، که به مرگ هزاران نفر انجامیدد، کتر نجم الدین مشکاتی، استاد دانشگاه کالیفورنیای جنوبی و کارشناس ايمني صنايع، در مصاحبه با رادیو فردا پایین بودن سطح فرهنگ ایمنی را عامل اصلی معرفی مي کند. وي مي گويد اين فاجعه قابل تشبیه به انفجار رآکتور شهر چرنوبیل است. او بروز خطاهای انسانی در اتاق کنترل، خطاهای مدیریتی، مسائل سازمانی و فقدان نظارت کامل و صحیح دولتهای هند و شوروی سابق را عامل این فجایع مي داند. دکتر مشکاتی مي گويد درحال حاضرمسائل ایمنی مختلفی درتاسیسات عظیم پتروشیمی پتروپارس در پارس جنوبی وجود دارد که احتمال بروز حادثهای نظیر بوپال هند را افزایش میدهد که باعث نگرانی است. او همچنین ایمنی نیروگاه اتمی بوشهر را، فارغ از ملاحظات سیاسی، نگران کننده خواند و گفت آمریکا اشتباه بزرگی می کند که ایران را از دسترسی به تکنولوژی ایمنی اتمی محروم می سازد. بیست سال پیش در چنین روزی، حادثه نشت 40 تن گاز سمی متیل ایزو سیانات در یک کارخانه آمریکایی در شهر بوپال هند، به مرگ هزاران نفر منجر شد. 3 هزار و 500 نفر بیدرنگ، بر اثر نشت گاز سمی جان خود را از دست دادند و بر پایه گزارش سازمان عفو بین الملل، بین 22 تا 25 هزار تن نیز بر اثر پیامدهای بعدی این حادثه درگذشتند. بر پایه آمار رسمی دولت هند، در حدود هشتصد هزار تن به بیماری هایی که به این انفجار مربوط می شد، مبتلا شدهاند.
به گفته کارشناسان، حوادثی از این دست، تاکیدیست بر ضرورت گسترش فرهنگ ایمنی در صنایع بزرگ. یکی از این کارشناسان، دکتر نجم الدین مشکاتی ست. دکتر مشکاتی کارشناس ایمنی صنایع بزرگ و استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی می گوید علت اصلی حادثه در کارخانه در شهر بهوپال هند، پایین بودن سطح فرهنگ ایمنی بود. او این حادثه را به حادثه انفجار رآکتور نیروگاه چرنوبیل تشبیه می کند.
نجم الدین مشکاتی: علل و عواملی که موجب این حادثه شد، متاسفانه در صنایع دیگر هم وجود دارد. خطای انسانی در اتاق کنترل، خطاهای مدیریتی، مسایل سازمانی و فقدان نظارت کامل و درست دولت این کشورها، هم در مورد بهوپال هند و هم در مورد چرنوبیل اوکراین و شوروی سابق هم وجود داشت.
ف.ا: دیشب در مصاحبه با CNN گفتید که حادثه بوپال هند، بر کشورهای دیگر هم تاثیر گذاشت. لطفا از این تاثیر بگویید. در کشوری مانند ایران، این حادثه چه تاثیری گذاشت؟
دکتر نجم الدین مشکاتی: مهمترین مسئله ای که بوپال بوجود آورد این بود که توجه بسیار زیادی نسبت به مسائل ایمنی صنایع شیمیایی در دنیا بوجود آورد. در آمریکا تعداد زیادی لایحه در این مورد تصویب شد. سازمانهایی برای نظارت بر این مسئله تاسیس شدند و در بقیه کشورهای دنیا هم به همین ترتیب...
ف.ا.: در مورد ایران...
نجم الدین مشکاتی: در کشور ما هم از این مسئله درسهای زیادی گرفته شد. مثلا تا آنجا که من اطلاع دارم و اخبار را پیگیری می کنم، شرکت صنایع پتروشیمی، پتروشیمی بندر امام، در مورد مسایل ایمنی در صنایع شیمیایی توجه زیاد و اقدام زیادی کردند. ولی متاسفانه بعضی از صنایع دیگر ایران که لازم است به این مسئله توجه کنند از جمله شرکت پتروپارس که تاسیسات عظیمی در پارس جنوبی تاسیسات گاز دارد، آنطور که من می دانم، متاسفانه باید و شاید، به مسایل ایمنی توجه نکرده است. آنها هم دقیقا با همان مواد محترقه و منفجره و سمی که در صنایعی مثل بوپال وجود داشته، دست بگریبان هستند. چیزی را که من نگرانش هستم، این است که خدای نکرده اگر به همین سیستم ادامه بدهند، بار کج ممکن است به منزل نرسد (وحادثه ای رخ دهد). در مورد تاثیر بوپال در کشورهای دیگر: من با کشور برزیل با شرکت پترو کار میکنم، با پمپکس شرکت نفتی مکزیک کار کردهام و تحقیق کردهام. اینها همه درسهای خیلی بزرگی از بوپال گرفتند و این درسها را قدم به قدم پیاده میکنند. من امیدوارم که در صنایع شیمیایی و صنایع گاز و شرکتهایی مثل پتروپارس ایران، درسهای بوپال را گام به گام و خط به خط پیاده بکنند. چون در غیر اینصورت، دودش به چشم خودشان و مردم ایران خواهد رفت.
ف.ا.: خوب اقای دکتر مشکاتی حال که در ارتباط با مسئله ایمنی در صنایع بزرگ صحبت میکنیم، شما به عنوان کارشناس این عرصه، در مورد ایمنی در صنایع هستهای چه فکر میکنید؟ آیا فکر میکنید این مسئله که ایران فقط با روسها در این مدت طرف بوده، در ایمنی صنایع هستهای ایران تاثیر منفی گذاشته؟
نجم الدین مشکاتی: به نظر من ایمنی صنایع اتمی ایران را و مخصوصا نیروگاه بوشهر را ما باید از تمام مسایل سیاسی جدا کنیم. بنظر من در رابطه با مسئله ایمنی نیروگاه بوشهر، غرب و در درجه اول آمریکا، یک اشتباه تاریخی مرتکب شدهاند و آن اینکه ایران را دارند از دانش ایمنی تکنولوژی هستهای محروم میکنند. مسئله ایمنی بوشهر، یک مسئله جهانی ست و همانطور که محمد البرادعی هم پارسال در سخنرانی خود گفت، مسایل ایمنی هستهای یک مسئله فرامرزیست و ملاحظات سیاسی اصلا نباید در آن تاثیر داشته باشد. الان امیدوارم که قرارداد پاریس و اینکه در آزانس بین المللی انرزی اتمی مطرح شده، موجب شود که ایران بالاخره بتواند به دانش و مهارت های ایمنی هستهای غربی دسترسی پیدا کند.