(rm) صدا |
ماه منير رحيمي (راديو فردا): زلزله مرگبار بم، با به جاي گذاشتن 30 هزار کشته و دهها هزار زخمي، هزاران کودک بي سرپرست و ميلياردها تومان خسارت مالي، زنگ خطر را در تهران به صدا در آورده است. تهران با بيش از 12 ميليون جمعيت، يکي از بزرگترين و در عين حال خطرناکترين شهرهاي جهان به شمار مي رود. شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي، انتقال پايتخت به جاي ديگري در کشور را در دستور کار خود قرار داده و قرار است بزودي تصميم خود را اعلام کند.
جمشيد زند (راديو فردا): زنگ خطر باز هم در تهران به صدا درآمد. در پي زلزله بم و نابودي بيش از 80 درصد از ساختمانهاي اين شهر 100 هزار نفري، مسئولان نظام، کارشناسان و دست اندرکاران مديريت شهري دست به کار شده اند تا از بروز فاجعه اي در تهران جلوگيري کنند. کارشناسان مي گويند اگر زلزله اي به قدرت 6 تا 8 درجه ريشتر در تهران اتفاق بيفتد، در همان دقايق نخست صدها هزار نفر جان خود را از دست خواهند داد و خسارات مالي چنين زمين لرزه اي رقمي نجومي است.
جمعيت تهران در 25 سال اخير جهش وار رشد کرده و از حدود 5 ميليون نفر در سال 1355 به بيش از 12 ميليون نفر رسيده است. ساختمان سازي بي رويه در تهران بزرگ يکي از مشکلات اساسي است که تهران را به يکي از بي نظم ترين شهرهاي جهان تبديل کرده است. گرچه تخمين تعداد تلفات جاني ناشي از زلزله اي به قدرت 6 تا 7 درجه ريشتر با توجه به زمان وقوع زلزله و طول مدت آن دشوار است، اما بنا بر علمي ترين تحقيقاتي که توسط تيمي از کارشناسان ژاپني صورت گرفته، در يک زلزله بزرگ 55 درصد از ساختمانها ريخته خواهد شد و با اولين ريزش تهران، 400 هزار نفر تلفات دارد. برخي از کارشناسان هم مي گويند که اين رقم ممکن است به يک ميليون نفر برسد. تهران بر روي چهار گسل بزرگ زلزله قرار دارد. و فعال شدن هر کدام از آنها مي تواند فاجعه آميز باشد.
به گفته دکتر بهرام عکاشه کارشناس برجسته زلزله شناسي، هر چه زلزله ديرتر اتفاق بيفتد، خطر آن هم بيشتر است.
دکتر بهرام عکاشه: تمام سرزمين ايران داراي گسل است و وقتي که انرژي در گسل آزاد شود بهش مي گوييم زلزله. و تهران هم از اين قاعده مستثني نيست. يعني زلزله خيزي تهران هميشه بوده و هست و حالا تهران مي گوييم در 175 سال گذشته زلزله نداشته، اين به آن معنا نيست که شانس آورده، برعکس هر قدر که زلزله ديرتر اتفاق بيفتد انرژي بيشتري در منطقه ذخيره مي شود و وقتي اتفاق بيفتد شديدتر و بزرگتر و قوي تر خواهد بود.
مسئولان دولتي اکنون با توجه به ابعاد جاني و مالي زلزله بم، در صددند فکري به حال تهران بکنند و بار ديگر مساله انتقال پايتخت به شهر ديگري مطرح شده است. طرحي که ده سال پيش تهيه و پس از مخالفت برخي سران نظام، به بايگاني سپرده شد.
حسن روحاني دبير شوراي عالي امنيت ملي، طي بازديد خود از مناطق زلزله زده بم از انتقال پايتخت به مناطق ديگر خبر داد:
حسن روحاني: شوراي عالي امنيت ملي از دير باز اين نگراني را داشت و ما يک نگراني عمده اي که از گذشته داشتيم و الان هم داريم براي مرکزيت کشور است. يعني علاوه بر اين که ما بايد در ساختمان سازي مقررات بسيار شديدي را اعمال بکنيم و نظارت بسياردقيقي را انجام بدهيم. بنا براين ما نياز به مقررات داريم، ما نياز به اعمال اين مقررات داريم. ما نياز به نظارت قوي داريم. اما در عين حال هر شهر ديگري مثل بم خداي ناکرده حادثه اي برايش پيش بيايد، مي شود به يک صورتي جبران کرد ولي براي مرکز کشور يا پايتخت اگر حادثه اي پيش بيايد جبرانش بسيار مشکل خواهد بود. بنا بر اين ما از سال 70 چارچوبي را تهيه کرديم که روي تغيير پايتخت برنامه ريزي شود و با کمک وزارت مسکن و ورازتخانه هاي ديگر 5 نقطه را در کشور مشخص کرديم. ما فکر مي کرديم در سال 70 بتوانيم آن را تصويب بکنيم. متاسفانه برخي از دستگاهها با ما همکاري نکردند. امروز باز اين موضوع وجود دارد که ما بتوانيم در شوراي عالي امنيت ملي طراحي کنيم مقررات لازم براي کشور که روي خط زلزله هستند؛ مقررات ويژه انشاء الله براي مرکز کشور.
بهرام عکاشه کارشناس ارشد زلزله شناسي با اين طرح موافق است و مي گويد دولت و نهادهاي حساس بايد از تهران خارج شوند. او اصفهان را به عنوان پايتخت جديد پيشهناد مي كند. انتقال پايتخت به اراک نيز يکي ديگر از پيشنهادات اوست. اما کم نيستند کساني که انتقال پايتخت را امري غير ضروري و نادرست مي دانند. شهردار تهران مي گويد: انتقال پايتخت به نقطه اي ديگر، تنها مديران را به نقطه اي امن منتقل مي کند و تاثيري بر آمادگي شهر تهران براي مواجهه با حوادث طبيعي ندارد. سعيد ليلاز تحليلگر سياسي با اشاره به هزينه انتقال پايتخت که بيش از 20 ميليارد دلار است مي گويد: بهتر است اين پول را در جهت مقاوم سازي ساختمانهاي تهران هزينه کنيم. زيرا اگر نهادهاي دولتي هم منتقل شوند بخش بزرگي از جمعيت تهران از جاي خود تکان نخواهند خورد.
بحث انتقال و يا عدم انتقال پايتخت گرچه به اين زوديها به نتيجه نخواهد رسيد، اما تمامي کارشناسان و دست اندرکاران مديريت شهري مي گويند که زمان آن رسيده است که ساختمانهاي تهران مقاوم سازي شوند و ساختمان سازي بي رويه پايان يابد. کارشناسان مي گويند اگر زلزله اي به قدرت 6 تا 8 درجه ريشتر در تهران اتفاق بيفتد، در همان دقايق نخست صدها هزار نفر جان خود را از دست خواهند داد. بنا بر علمي ترين تحقيقاتي که توسط تيمي از کارشناسان ژاپني صورت گرفته، در يک زلزله بزرگ، تهران، 400 هزار نفر تلفات خواهد داشت. برخي از کارشناسان هم مي گويند که اين رقم ممکن است به يک ميليون نفر برسد. دكتر بهرام عكاشه در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: هر قدر که زلزله ديرتر اتفاق بيفتد انرژي بيشتري در منطقه ذخيره مي شود و وقتي اتفاق بيفتد شديدتر و بزرگتر و قوي تر خواهد بود. وي انتقال پايتخت را به اصفهان يا اراك ضروري ميداند. انتقال پايتخت مخالفاني نيز دارد و اينان معتقدند به جاي تقبل هزينه جا به جايي پايتخت مي توان به مقاوم سازي ساختمانهاي تهران پرداخت.
