بررسي سابقه انجمن هاي ايالتي و ولايتي در ايران، از ديد يک عضو پيشين

فاطمه امان (راديو فردا): عبدالواحد موسوي لاري، وزير کشور، خواهان آن شده است که شوراهاي شهر و روستا و به عنوان مجلس هاي محلي در ايران فعاليت کنند و بيشتر به قانونگذاري بپردازند. تشکيل مجالس محلي با عنوان انجمن هاي ايالتي و ولايتي، از زمان انقلاب مشروطه در ايران مطرح بوده است، ولي هيچ گاه به طور سراسري در دوران مشروطه به مرحله عمل در نيامد. مهدي احمد، عضو سابق يکي از اين انجمن ها در دوران پيش از انقلاب، در پاسخ به سوال بهروز نيکذات از راديو فردا، درباره سابقه اين انجمن ها مي گويد: مهدي احمد (عضو سابق انجمن هاي ايالتي و ولايتي در دوران پيش از انقلاب): اصل 90، 91، 92 و 93 قانون اساسي مشروطيت در باب اين انجمن هاي ايالتي و ولايتي و اختيارات نظارت تامه آن ها در اصلاحات راجع به منافع عامه و همچنين خرج و دخل ايالات و ولايت، از هر قبيل به توسط انجمن هاي ايالتي و ولايتي بوده است. اين در مشروطيت بوده است و مهم ترين انجمن هاي ولايتي و ايالتي، در گيلان (يعني شهر رشت) و تبريز بوده است و اين انجمن ها به قدري قدرت داشته اند که در کار تمام استاندارها يا فرماندارها دخالت بکند يا آن ها را بخواهد و احضار کند و در جنگ به رهبري آزاديخواهان گيلان در مقابل محمدعلي شاه و شيخ فضل الله نوري اين نمايندگان بسيار شديدا خوب جنگيدند و منجر به عزل محمدعلي شاه شدند. بعدا در سال 1341 (16 مهر) لايحه انجمن هاي ايالتي و ولايتي در هيات دولت به تصويب رسيد که به زنان حق راي داده شد. اين جا بود که براي اولين دفعه قيافه آقاي خميني ديده مي شود که مي آيد بر عليه اين انجمن ها و اين لايحه اي که در حکومت اعلم در تصويبنامه بود، شکايت مي کند که اين خلاف شرع است. در اصول 100، 101، 102، 103، 104، 105، و 106 قانون اساسي جمهوري اسلامي عوض انجمن ها اسمش را تبديل کرده اند به شوراها و از روز اول هم براي اين ها انحلال گذاشته اند که اين را مي توانند منحل کنند، در صورتي که انجمن هاي ايالتي و ولايتي را نمي توانست کسي منحل کند. بهروز نيکذات (راديو فردا): پس چطور شد اين مجالس محلي در آن زمان مشروطيت و بعد از آن کار نکردند و از کار افتادند؟ مهدي احمد: بعدا دوباره در سال 1341 در 16 مهر طبق تصويبنامه اولين انجمن ايالتي – ولاتيتي در شهر رشت تشکيل شد و خودم رئيس انجمن شهرستان رشت بوده ام که 24 عضو داشت و شش نفرش هم خانم بودند. اين يعني سابقه دارد. قبل از آن عرض کنم علت اين بود که قدرت اين انجمن ها به قدري در ولايات زياد بود که مجلس خيال کرد که در مقابلش دارند عرض اندام مي کنند و در قانون انتخابات هم انجمن هاي ايالتي – ولايتي در ايران تصويب کردند که از مهمترين موضوع است که خود مجلس اختيارات انجمن نظار به تصويب قانون انتخابات را داد انجمن ايالتي گيلان و تبريز. حجت الاسلام عبدالواحد موسوي لاري، وزير کشور جمهوري اسلامي، خواهان آن شد تا شوراهاي شهر و روستا به عنوان مجلس هاي محلي در ايران فعاليت کنند و بيشتر به قانونگذاري بپردازند. تشکيل مجالس محلي با عنوان انجمن هاي ايالتي و ولايتي، از زمان انقلاب مشروطه در ايران مطرح بود، ولي هيچ گاه به طور سراسري در دوران مشروطه به مرحله عمل در نيامد. مهدي احمد، عضو سابق يکي از اين انجمن ها در دوران پيش از انقلاب، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که مهم ترين انجمن هاي ولايتي و ايالتي، در گيلان و در رشت و نيز در تبريز بود و اين انجمن ها به قدري قدرت داشتند که در کار تمام استاندارها يا فرماندارها دخالت بکنند يا آن ها را احضار کنند. وي مي گويد که در سال 1341 لايحه انجمن هاي ايالتي و ولايتي در هيات دولت به تصويب رسيد که به زنان حق راي داده شد و اين جا بود که براي اولين دفعه قيافه آيت الله خميني ديده شد که عليه اين انجمن ها شکايت کرد که اين خلاف شرع است.