عباس كيارستمي در باره فيلم «ده» به مناسبت آغاز نمايش عمومي آن در آمريكا

بهنام ناطقي (راديوفردا): فيلم ده، يا Ten آخرين ساخته عباس کيارستمي، که اين هفته در سينماخانه هنري شهر نيويورک، فيلم فورم، به نمايش عمومي گذاشته شد، با استقبال شديد منتقدان برجسته نيويورکي مواجه شد. منتقد نيويورک تايمز، آقاي اي او اسکات، فيلم ده را به خاطر اقتصاد و ايجاز که در کار به خرج مي‌دهد، ستايش کرده است. و آقاي هوبرمن، منتقد ويلچ وويس Village Voice فيلم ده را يک فيلم بي نهايت مدرن مي داند که نه داستاني است و نه مستند. آقاي عباس کيارستمي، کارگردان و فيلمساز برجسته بين‌المللي در مصاحبه با راديوفردا مي گويد استفاده از دوربين هاي کوچک ديجيتالي، که براي نخستين بار در فيلم مستند اي بي سي آفريقا از آنها استفاده کرد، در ساختن فيلم ده باعث رهائي او از تمام عوامل ساخت فيلم شد، از جمله کارگردان. آقاي عباس کيارستمي مي گويد: عباس کيارستمي: چون من سالها با بازيگرهاي غيرحرفه‌اي کار مي‌کردم و هميشه ترکيب غيرحرفه‌اي‌هاي جلوي دوربين، با حرفه‌اي‌هاي پشت دوربين مشکلاتي ايجاد مي‌کرد که بسيار انرژي مي‌گرفت در کار و باعث اذيت و آزار جدي من به عنوان سازنده مي‌شد يا گروهي که با من کار کردند، اين مشکل را حل کرد، و تعداد آدم‌ها را به حداقل رسانيد و اين دوربين تبديل شد به يک دوربيني که سينما را دوباره امکان مي‌دهد که به سينماي مولف برگردد، و فيلم يک اثر، يک اثر شخصي سازنده‌اش بشود و از شکل صنعتي سينما بيرون بيايد. ب.ن.: آقاي عباس کيارستمي مي گويد عباس کيارستمي: کل اين فيلم از دو زاويه فيلمبرداري شده با دو لنز، و بنابراين اصلا چيزي به اسم کارگرداني در اين فيلم ديگر وجود ندارد بنابراين، به يک شکل ديگري از فيلمسازي با اين دوربين امکان کار دارد که بايد کشف کرد و هر آدمي امکاتش را بايد بر اساس توان خودش پيدا کند که ببيند با اين دوربين چکار مي شودکرد. اين دوربين امکان را مي دهد که کارگردان با دست و دلبازي بيشتري با بازيگرش رفتار مي‌کند و فشار گروه فيلمبرداري روي بازيگر ها کمتر است و طبيعتا به يک بازي مي‌رسيم ما با اين امکانات که فکر مي‌کنم توي سينما قبلا نداشتيم. ب.ن.: صداي آقاي عباس کيارستمي را مي شنويم. فيلم ده، يا ten دهمين و آخرين فيلم آقاي کيارستمي به زندگي و مسائل عاطفي زنان ايراني مي‌پردازد و ساختاري کاملا مينيمال و حداقل دارد. تمام فيلم از ده پلان ساخته شده و براي نزديک کردن تماشاگر به شخصيت ها و زندگي عاطفي آنها، تمام قراردادهاي سينما را رد مي‌کند. در اين فيلم نه از منظره خبري هست و نه از ميزانسن. تمام فيلم در يک اتوموبيل فيلمبرداري شده و دوربين در تمام صحنه‌ها به روي تقريبا يک شخصيت خيره مي‌ماند که گاهي حتي گوينده هم نيست بلکه شنونده است. اين فيلم نويد جهت گيري تازه اي است در سينماي کيارستمي و سينماي غيرمتعارف در دنيا. آقاي کيارستمي اين جهت گيري تازه را حاصل کشف خود از امکانات دوربين کوچک ويديوئي خانگي مي داند. عباس کيارستمي: به اعتبار همين شيوه کار کردن که ناشي از حضور دوربين ديجيتال است، به بازي‌هاي رسيديم که من کمتر توي سينما ديدم و آنها هم بيشتر به خودشان نزديک شدند و ايده بي‌واسطه تر تبديل به فيلم شده است. ب.ن.: سناريو داشت فيلم ده؟ عباس کيارستمي: بله يک سناريوئي داشت. نزديک دو سال روش کارکرده بودم. با يک تغييراتي تبديل شد به يک فيلم ديگر ولي از قبل، باز براي اطلاع مي گم، تمام فيلم در ماشين فيلمبرداري شده و يعني 91 دقيقه را شما فقط توي ماشين هستيد ولي کساني که فيلم را ديدند، احساس سرگيجه نکردند و توجه نکردند به اينکه اين مدت را تمام توي ماشين بودند همراه با سرنشين هاي اتوموبيل. ب.ن.: يادآور فيلم طعم گيلاسه. عباس کيارستمي: خيلي بيشتر از اون توي ماشين است ولي خوب شيوه کار متفاوت است. جاي دوربين متفاوت است. به هرحال خوشحالم از اينکه اين تجربه را کردم و خوشحالم از اينکه اين دوربين را پيدا کردم و فکر مي‌کنم دوباره انرژي تازه و کافي دارم براي ادامه کار و انرژي‌اي که به هرحال طبيعتا بعداز 32 سال کار که همراه با فشارهاي رواني خيلي زيادي بود به علت تضاد حرفه‌اي‌ها و غيرحرفه‌اي‌ها، ولي باز توانستم يک تيم يکدست‌تري را فراهم کنم براي گرفتن اين سينما و اين تيم هم حداقل است و با حذف همه عوامل و حتي حذف خود کارگردان. فيلم «ده» آخرين ساخته عباس كيارستمي كه نمايش عمومي آن در آمريكا از امروز در فيلمخانه هنري شهر نيويورك Film Forum شروع شد، با استقبال شديد منتقدان برجسته نيويوركي مواجه شد. آقاي A.O. Scott منتقد نيويورك تايمز بخاطر اختصار و ايجاز در كار، فيلم را ستوده است. Hoberman منتقد Village Voice اين فيلم را بي نهايت مدرن توصيف كرد كه نه داستاني است و نه مستند. عباس كيارستمي در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: استفاده از دوربين هاي كوچك ديجيتالي باعث رهايي من از تمام عوامل فيلم حتي خود كارگردان شد. آخرين فيلم عباس کيارستمي، با ساختاري نو و مقتصد، لحظه‌هائي از زندگي يک زن تهراني را در داخل اتوموبيل ثبت مي‌کند.