ارزيابي سفر مشاور امنيت ملي كاخ سفيد به روسيه، از ديد يك كارشناس

در مورد ديدار كانداليزا رايس، مشاور امنيت ملي پرزيدنت بوش با مقامات روسيه جمشيد زند در گفتگويي با هومان پيماني كارشناس مسائل روسيه و آسياي ميانه و مشاور سازمان ملل متحد ارزيابي او را جويا شده است. هومان پيماني: من فكر ميكنم اين مسئله از چند جنبه قابل بررسي است اول بهبود روابط روسيه و آمريكا است كه بخصوص پس از تصميم آمريكا براي حمله به عراق به همراه انگلستان به شدت خراب شد. از اين رو آمريكا يكي از اهدافي كه در دست اجرا دارد بهبود روابط و ترميم روابطش با روسيه است. از طرف ديگر اين مسئله به طور مشخص براي آمريكا اهميت ويژه دارد، براي اينكه عراق كماكان براي آمريكا مسئله است و دولت روسيه با وجود اينكه اعلام كرده مخالف با شكست آمريكا است ولي كماكان بر موضع اصلي خودش، عدم قبول مشروعيت جنگ عليه عراق تكيه مي كند و از اين جهت مواضعش در رابطه با كشورهايي نظير ايران فرق چنداني ندارد. ولي خب روسها با در نظر گرفتن منافع دراز مدت خودشان نمي خواهند مسئله مخالفتشان با آمريكا به صورت يك مسئله حاد در بيايد ه در آينده جلوي پيشرفت روابط دوجانبه شان را بگيرد. مسئله اي كه در اين چهارچوب قابل بررسي است روابط روسيه با ايران است. آمريكا در چند ماه گذشته جنگ تبليغاتي گسترده اي را بر عليه ايران شروع كرده و بطور مشخص نوك كليد حمله اش به سمت برنامه هاي هسته اي است و يكي از مواردي كه آمريكا در اين زمينه مورد تاكيد قرار داده مسئله مك روسيه به ايران بوده كه بارها روسها اعلام كردند كه در بعضي از فعاليتهاي هسته اي به ايران كمك نمي كنند و بقيه زمينه ها همكاري آنها در زمينه چهارچوب قوانين بين المللي است. ولي به طور مشخص آمريكا سعي خواهد كرد در چهارچوب گسترش و ترميم روابط خودش با روسيه اين مسئله را بتواند به نحوي به سرانجام برساند كه بتواند جلوي كار روسيه را براي كمك به ايران در زمينه مسائل هسته اي بگيرد. جمشيد زند: آقاي پيماني يكي از مسائل مورد بحث بين دو كشور مسئله قطع يا محدود شدن قراردادهاي نفتي است كه روسيه با عراق دارد به نشر شما در اين ديدار يا ديدارهاي آينده دو كشور اين احتمال دارد كه روسيه بتواند بخشي از قراردادهاي خودش را با عراق حفظ كند؟ هومان پيماني: من فكر مي كنم روسها سعي خودشان را در اين زمينه خواهندكرد براي اينكه آمريكا يكي از اهدافش كنترل منابع نفتي عراق به طور مستقيم و غير مستقيم با گسترش حضور كشورهاي آمريكايي در آن كشور خواهد بود. مسلما نه فقط روسيه بلكه ديگر كشورهاي اروپايي نظير فرانسه سهم بسيار كمتري از طرحهاي نفتي عراق خواهند برد. روسيه سعي خواهد كرد در چهارچوب نياز آمريكا به كمك معنوي روسيه و داشتن آن از نظر بعد سياسي چيزي از آمريكا دريافت كند كه تمايلي به كمك آمريكا داشته باشد و در اين چهارچوب هم من فكر مي كنم كه تنها مسئله اي كه به طور مشخص مي تواند مطرح باشد مسئله تامين منابع نفتي روسيه در عراق است چون ظرف چند ماه گذشته روسيه چندين قرار داد نفتي با عراق امضا كرده كه ارزش آن حدود 40 مليارد دلار است. من فكر نمي كنم كل اين قراردادها قابل اجرا باشد ولي مطمئنا روسيه سعي خواهد كرد بخشي از اين قراردادها را براي خودش نگه دارد. كانداليزا رايس، مشاور امنيت ملي جرج بوش، با مقامات روسيه در مسكو ملاقات و گفتگو كرد. هومان پيماني، كارشناس مسايل روسيه و آسياي ميانه در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: اين ديدار براي دو كشور از جنبه هاي مختلف اهميت دارد و قابل بررسي است: مساله بهبود روابط دو كشور كه بعد از جنگ عراق به سردي گراييده بود، اهميت عراق براي هردو كشور، روابط روسيه و جمهوري اسللامي و علاقه آمريكا براي محدود كردن كمك هاي روسيه به ايران و حفظ منافع نفتي روسيه پس از جنگ در عراق.