عدم استقبال مردم عراق از حكومت روحانيون شيعه به سبك جمهوري اسلامي، از ديد يك كارشناس

همايون مجد (راديوفردا): گفته مي شود که اختلافات بين آيت الله حکيم و آيت الله سيستاني وجود دارد. اين از کجا ناشي مي شود ؟ احمد مزارعي (كارشناس امور عراق، تورونتو): ريشه اين در اين است که علماي ايران، و آقاي صدر و حکيم، اينها معتقدند که آيت الله سيستاني و آيت الله خويي در مسائل سياسي دخالت نمي کردند. ريشه عميق تر آن به اينجا بر مي گردد، ولي به لحاظ سياسي در شرايط فعلي فقط در سياست ايران است که دولت جمهوري اسلامي مي خواهد از اين طريق امتيازاتي سياسي بگيرد، اگر بتوانند. و من به نظرم با شرايط شکننده اي که جمهوري اسلامي در درون ايران دارد و با چهره زشتي که از خودش در عرصه جهاني نشان داده، مردم عراق، شيعيان عراق به طور عموم خيلي جلوتر از اينها هستند و به چنين ريسكي تن در نمي دهند و كساني که چنين درخواست هايي کرده اند، اصلا شانس موفقيت ندارند و به هيچ وجه از طرف مردم عراق، شيعيان عراق، پشتيباني نمي شوند. ه.م.: شما نقش مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق را چگونه مي بينيد. احمد مزارعي: اين الان جنبش در عراق آمده و سپاه پاسداران چندي پيش يك عده از سپاه بدر را فرستاده، و يکسري شهرها را به اشغال خود در آوردند، يک سري مساجد و يک سري موسسات در اختيار خودشان قرار گرفته و مردم را به اصطلاح ارشاد و کمک مي کنند. بدون شک الان در اين بحبوحه، که يک مقدار بلبشو است ممكن است از خودشان يک تظاهري داشته باشند. ولي به لحاظ عمقي و به لحاظ سياسي در آينده عراق و تاثير گذاري بر آينده عراق، من باور نمي کنم و نمي توانند. جامعه عراق بطور کلي جلوتر از آن است كه بتواند تفكر نوع جمهوري اسلامي را بپذيرد. بخصوص با تجربه اي که از ايران دارد. مجلس اعلا اين کوشش را مي کند مجلس اعلا بدون شك وابسته به حكومت ايران هستند و سياست هاي دولت ايران رادر آنجا پيش مي برند. اين روزها ممکن است بتوانند مقداري امکانات به مردم بدهند از طريق توزيع برخي مواد غذايي و امکانات رفاهي و اينها. اين كار را مي كند، جمهوري اسلامي، ولي اين كار با شک و ترديد از سوي شيعيان عراق روبرو خواهد شد و در دراز مدت شانس پيشروي نخواهد داشت. ه.م.: به نظر شما نقش مذهب در آينده عراق چه خواهد بود ؟ احمد مزارعي: عليرغم وجود ديکتاتوري صدام، نوعي روابط لائيک در جامعه عراق وجود داشت و رابطه مذهبي در اختيار خود مردم بود و دولت در طول سالهايي که صدام حکومت مي کرد، به جريانات مذهبي امکان نمي داد و حتي ماقبل آن، شما اگر برگرديد از بعد از جنگ جهاني اول که دولت مدرن در عراق تشکيل شد، شما اگر نگاهي بيندازيد به احزاب سياسي در عراق، ما در آن دوره تنها يک حزب مذهبي در عراق داريم، اين حزب مذهب آنچنان نبوده و تمام احزابي که در عراق وجود داشته اند احزاب امروزي بوده اند، احزاب ملي، دمکراتيک. چهار حزب اساسي مثلا در زمان پادشاهي عراق تماما احزابي مثل احزاب ملي خود ما بوده اند. در عراق در اين دوره مذهب جداي از زندگي سياسي مردم بوده است و نقش آنچناني در زندگي سياسي و اجتماعي مردم وجود نداشته و بخصوص در دوره صدام و با تحولاتي که در ايران پيش آمد، امكان اينكه مردم عراق بروند به سوي يک جريان مذهبي، وجود ندارد و تفکر اجتماعي در عراق يک تفکر مذهبي نيست و يک تفکر سمت گيري مدرنيسم دارد تا تفکر مذهبي. ه.م.: نکته اي که شما به آن اشاره کرديد، مي تواند در وضعيت کشورهاي ديگر مانند ايران هم اثرگذار باشد؟ احمد مزارعي: من اتفاقا از اين نظر خيلي خوش بين هستم. حالا واقعا کار نداريم که آمريکا چطور برخورد کند. ولي آنچه که مسلم است ما اگر يادمان باشد هميشه در عراق حتي تا همين روزهاي اخير که حزب بعث بر سر کار بود جريانات لائيک مقاله مي نويستند. يک سري فعاليت هاي هنري مثل تئاتر، نويسندگي، شعر و اينها داشتند. جامعه عراق از اين نظر مي تواند تاثير بگذارد به لحاظ غير مذهبي بودن. به لحاظ اينکه مردم خواستار حکومت مذهبي نيستند. حتي براي اينکه بدانيد، در جامعه عراق حتي در دوره صدام، امكانات آموزشي، امكانات دانشگاهي، امكانات فرهنگي عمومي خيلي زياد بود و اينها تمامش سمت گيري مذهبي نداشتند و جريانات مذهبي بسيار ضعيف بودند. ببينيد در عراق تا سال ها اذان گفته نمي شد در مساجد، قرآن خوانده نمي شود در مساجد. بگذريم در چند شهر مسائل مذهبي بود ولي در کل عراق نبود و اين مي تواند يک پديده خوبي باشد، بخصوص با تجربه اي که در ايران داريم، تاثير مثبتي مي گذارد در ايران، از اين نظر البته اگر مردم عراق بتوانند و من نمي توانم چطور واقعا دولت آمريکا اجازه بدهد يک حکومت دموکراتيک در آنجا برقرار شود، ولي اگر چنانچه بشود، مطمئنا بر ايران تاثير مي گذارد. احمد مزارعي، كارشناس امور عراق، مقيم تورونتو كانادا، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد عليرغم آنكه سپاه پاسداران بخشي از سپاه بدر وابسته به مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق را از ايران به عراق فرستاده است و آنها با اشغال مساجد و ساير ساختمان ها، دوايري براي ارائه خدمات عمومي تاسيس كرده اند اما بخت آنكه مردم عراق به يك حكومت روحانيون شيعه نظير الگوي جمهوري اسلامي تن دردهند، وجود ندارد زيرا جامعه عراق، قبل و بعد از روي كار آمدن صدام حسين، جامعه اي لائيك بود و در دوران صدام حسين، فعاليت هاي فرهنگي و آموزشي در جامعه عراق بسيار گسترده بود. وي مي افزايد برقراري نظام دمكراتيك و غير مذهبي در عراق بر آينده ايران نيز تاثير مثبت خواهد گذاشت.