(rm) صدا |
مريم احمدي (راديو فردا): اين روزها بحث دموكراسي، فرآيند دموكراتيزه كردن، تشكيل جبهه اي براي پيشبرد دموكراسي و سازماندهي جنبش توده وار دموكراسي خواهي از بحث هاي مطرح است و موضوع ميزگرد ما هم پيشبرد استقرار دموكراسي در ايران و نقش نيروهاي خارج از كشور است. در داخل ايران از ضرورت تشكيل جبهه فراگير دموكراسي صحبت مي شود. اقاي امير انتظام پيشنهاد همه پرسي در مورد يك نظام مردم سالار را داده است. آقاي حشمت الله طبرزدي خواستار تشكيل شوراي ائتلاف شده و در خارج از كشور منشوري تحت عنوان منشور 81 تدوين شده. آقاي حسن ماسالي: با شما شروع مي كنيم كه در تنظيم منشور 81 سهيم بوديد.
حسن ماسالي: منشور 81 به همت عده اي از دوستان خصوصا دكتر باقرزاده و دكتر اسماعيل خوئي و عده اي ديگر كه من هم سهم كوچكي در اين رابطه داشتم تنظيم شده، در 12 ماده است و اصول كلي و عام است كه بيشتر تكيه بر دموكراسي و حقوق بشر و مسئله جدايي دين از حكومت دارد، ضمن احترام به باورهاي مذهبي مردم و مسئله عدم خشونت براي انتقال قدرت سياسي و تغيير نظام. اين اصول تنظيم شده ولي ما هنوز راهكارها و شيوه تحقق اين اصول را تنظيم نكرديم. قصد هم نبوده كه در اين اصول عام بيان بشود. چون اين مسائل بايد پس از تشكيل يك كنفرانس عمومي تنظيم شود كه ما در اين روند درحال كار هستيم. خوشبختانه عده زيادي در داخل كشور اين را امضا كردند، از جمله آقاي زارع زاده با شهامت در شرايطي كه در آنجا فعاليت مي كنند امضا گذاشتند كه قابل تجليل است و اميدواريم كه اين راه مسالمت جويانه براي تغيير نظام اثربخش باشد.
م ا: آقاي زارع زاده فكر مي كنيد طرحهايي كه مطرح شده تا چه حد به مطالبات مردم جواب مي دهد؟
حسن زارع زاده: تاثير بسيار زيادي دارد و من معتقدم اگر چنانچه ما نتوانيم يك جمعي را ايجاد كنيم كه تمام اقشار و نمايندگانش در آن باشند و تمام طيف ها و جريانات فكري، احزاب و حتي نهادهاي صنفي، روزنامه نگاران و حقوقدانان، اينها در كنار هم ننشينند و با هم كنار نيايند، ما همچنان بر سر مطالبات مردمي درجا خواهيم زد و اصولا راهكارهايي كه نظام در پيش مي گيرد براي مذاكرات سياسي و يا حل و فصل ديپلماتيك مشكلات و بحران درجا خواهيم زد و به هيچ وجه نخواهيم توانست بهآن مطالبات مردمي در برنامه ريزي يا آن پروسه اي كه در نظر داريم برسيم و اين مشكلات بسيار زيادي را براي ما بوجود خواهد آورد.
الان ضرورت زمان هم اين را نشان داده كه همه گروهها و اقشار و نمايندگان فكري روي اين مسئله اجماع نظري دارند و خوشبختانه مي بينيم كه همه مي خواهند اين خلائي كه در اين دموكراسي خواهي يا مطالبات مردمي وجود دارد را پر بكنند. خوشبختانه همين بحث عملي كردن رفراندوم يا همين بحث شوراي ائتلاف كه ما در داخل كشور مطرح كرديم، جبهه دموكراتيك ايران آن را در قالب بيانيه اي به امضاي آقاي طبرزدي مطرح كردند و خوشبختانه بازتاب خوبي داشته. همين منشور 81 هم زمينه را براي يك چنين فعاليتهايي ايجاد كرده. درحال حاضر من مي بينم كه با توجه به رايزني هايي كه شده و استقبالي كه رسانه ها و شخصيتها كردند، خوشبختانه احزاب و گروهها و شخصيتهاي سياسي كنار هم جمع مي شوند و اميدوارم كه در زمان كوتاهي اينها بتوانند يك جمع و شورايي را تشكيل دهند و آن خلائي را كه در مبارزات آزاديخواه مردم ايران هست را پر بكنند.
م ا: آقاي نژاد شما فكر مي كنيد كه اين اجماع نظري كه آقاي زارع زاده از آن صحبت كردند به چه شيوه اي بهتر تحقق پيدا مي كند و به صورت بالفعل در مي آيد؟
محسن نژاد: طبيعي است كه هرچه نظراتي در اين بيانيه ها گنجانده شود كه شامل بيشتر جماعات باشد طبيعتا مي تواند جذب كند. ولي ما مي دانيم كه ضمن اينكه بسياري از گروههاي سياسي و مردم خواستهاي مشتركي دارند، در اين حال اختلافاتي باهم دارند و اين اختلافات بعضي وقتها شخصيتي، فرهنگي است و بعضي وقتها نظري. ولي به نظر من آنچه كه مهم است، چون صحبت از اين بود كه همه جمع شوند، طبيعي است كه همه جمع نخواهند شد و برخي جمع خواهند شد. ولي نيروي عمده مردمي هستند كه در صحنه حضور دارند و بخصوص نيروهاي پراكنده اي كه از نيروهاي سياسي جدا شدند و من به عنوان منفرده مي توانم از آنها ياد كنم، نيروهاي عمده اي هستند كه اگر اينها پا به ميدان بگذارند و فشار بياورند در زمينه تحقق يك آرماني مي توانند نيروي عظيمي باشند.
م ا: آقاي ماسالي شما چه راهي را بهترين راه سازماندهي جنبش توده اي دموكراسي خواهي يا تحقق بخشيدن به اين اجماع نظري در مورد دموكراسي خواهي مي دانيد؟
حسن ماسالي: من با اين نظر آقاي نژاد كه همه را نمي توان اول جمع كرد موافقم. ولي ما بايد كوششمان را بكنيم و يك اصولي را كه با خواست مردم در تضاد نيست مطرح كنيم، چه در داخل و چه در خارج از كشور، و ازهمه بخواهيم كه براي تحقق آن اصول... به طور مثال همه گروهها ادعاي دموكراسي و آزادي خواهي مي كنند. اصولي بايد اعلام شود كه كسي بهانه درنياورد در آغاز كار. به طور مثال در مورد تغيير نظام كنوني كه اكثريت قريب به اتفاق مردم الان اين تغيير را مي خواهند، حالا ما بحث بر سر شيوه تغيير نمي كنيم ولي از اينكه مسئله جدايي دين از سياست صورت بگيرد، يك حكومت عرفي شكل بگيرد، يا مسئله آزادي و دموكراسي و نهادينه كردن آن در جامعه و در اين ارتباط تامين برابري حقوق همه افراد، زن و مرد، اقليتهاي قومي مذهبي، ايجاد همبستگي ملي و حفظ يكپارچگي كشور و نهايتا سازندگي كشور، پس بنابراين راه و روشي كه ما اتخاذ مي كنيم بايد اول اين باشد كه هدفها و برنامه ها و اصول كلي خودمان را روشن كنيم كه براي چه مي خواهيم دور هم جمع بشيم و بعد از همه بخواهيم كه بپيوندند.
به نظر من شيوه ما بايد اين باشد كه حد و مرز شخصي و سازماني تعيين نكنيم كه فلان شخص باشد يا نباشد. آن اصول تصميم بگيرد كه هركسي تصميمش را بگيرد. از نظر عملي و اجرايي قضيه هم به نظر من راههايي را بايد دنبال كنيم كه ما به سهم خودمان درحال انجام اين كار هستيم و مي خواهيم كه كنفرانسي بعدها تشكيل شود كه راههاي اجرايي و عملي تحقق آنرا پيش بيني كنيم. دوستان هم در داخل كشور همانطور كه آقاي زارع زاده اشاره كردند، تشكيل يك شوراي ائتلاف ازنيرو ها مطرح کردند. عقيده دارم تمام کوشش داخل و خارج كشور را با هم هماهنگ كنيم و بخصوص اين جوانها نقش برجسته اي از زن و مرد دارند ايفا مي كنند و ما بايد سعي كنيم تمام تجارب و امكاناتمان را در اختيار چنين مبارزه اي قرار دهيم.
م ا: آقاي زارع زاده شما در اين مورد چه نظري داريد و اصولا در داخل چه فعاليت هايي در جهت تحقق اين خواستها در حال انجام يا شكل گيري است.
حسن زارع زاده: فكر مي كنم كه با توجه به مشكلاتي كه در داخل كشور هست ما هنوز آن توانايي لازم را براي آن عمل نداريم كه بخواهيم عده اي را دور هم جمع كنيم يا بخواهيم همه گروهها بيايند با اين مسئله همراهي كنند. اما همين مبارزاتي كه راه افتاده و به عنوان مبارزات جنبش دانشجويي يا جنبش جوانان يا آزاديخواهان يا گروههايي كه به عناوين مختلف دارند فعاليت مي كنند و انتقاد مي كنند و مخالفتشان را بيان مي كنند، با حركت مسالمت آميز خودشان درواقع دارند آن راهكارها را ارائه مي دهند و فضا را باز مي كنند براي رسيدن به آن چيزي كه مي خواهيم.
اما اينجا ما يك مشكل اساسي داريم و آن هم اين است كه نيروي ما پراكنده است. ما متاسفانه نمي توانيم كه منسجم بشويم و پشتيباني شويم. لذا براي اينكه اين مشكل را ازبين ببريم نيازي به يك نهادي داريم كه پشتيباني و رهبري كند و اين نهاد فقط در خارج از كشور مي تواند تشكيل شود. با توجه به اينكه اپوزيسيون خارج از كشور و نيروهايي كه خارج از كشور هستند و احزاب و شخصيتهاي سياسي اين پتانسيل و اين توانايي در آنها هست مي توانند پيش قدم شوند و اين شوراي ائتلاف را تشكيل بدهند و در واقع مبارزات را هدايت كنند. نماينده مردم ايران در مجامع بين المللي باشند و حمايت دنيا را جمع كنند و در واقع فشارها را همه جانبه به سمت آن سيستم نا کارآمدي كه در ايران حاکم است اعمال كنند و هرروز بيشتر كنند.
اما در داخل كشور مبارزاتي كه به راه افتاده است از طرق مختلف مثلا راهپيمايي، تظاهرات، مثلا معلمها اعلام كردند كه روز شنبه مي خواهند دست به تظاهرات بزنند، كارگران هم يك چنين برنامه اي را در پيش داشتند كه وزارت كار بازي درآورد و اجازه نداد كه دست به تجمع بزنند. درواقع تظاهرات يك نوع مبارزه سياسي است. اين مبارزه از طريق اجتماع، از طريق شعار نويسي روي ديوارها يا هرجا خواسته هايش را بيان مي كند و مردم را به سمت آن چيزي كه مي خواهند هدايت مي كند. اما بايد نيروها و شخصيتهاي مبارز داخل كشورهم، حول محورهاي اساسي كه آقاي ماسالي هم مطرح كردند جمع شوند تا قدرت اين ائتلاف و اين مبارزه را بيشتر كنند.
م ا: آقاي نژاد شما فعاليتهاي خارج از كشور را در اين راستايي كه آقاي زارع زاده گفتند مي بينيد؟
محسن نژاد: واقعيت اين است كه ضرورت اين كار حتي فشار آورده به نيروهاي خارج از كشور كه فعالانه وارد اين قضيه شوند. اينجا و آنجا ما بسيار مي بينيم كه نيروهاي خارج از كشور خودشان را موظف مي بينند كه وارد فعاليت شوند. بخصوص من تاكيد مي كنم به نيروهاي منفردي كه قبلا عضو نيروهاي سياسي بودند، الان فعاليت سياسي ندارند ولي احساس خيلي شديدي نسبت به تغيير و تحول در ايران دارند. بسيار من فعاليتهايي را مي بينم به عنوان گروههاي كوچك و بزرگ كه تمام تلاششان اين است كه با جنبش مردم ايران پيوند برقرار كنند و با آنها هم صدا شوند و در واقع بلندگويي بشوند در خارج از كشور و فعاليتهاي سياسي را در اينجا هم دامن بزنند كه يك نوع يكپارچگي در داخل و خارج از كشور پديد بيايد. در جهت آن اهدافي كه صحبتش مي شود، بيشتر شروع كنيم از آنجايي كه با هم وجه اشتراك داريم تا آنجايي كه وجه افتراق داريم. اگر آنجايي كه وجه اشتراك ما اين است كه رژيم كنوني سرنگون يا دگرگون شود يا هر اسم ديگه اي كه به هرحال يك نظام دموكراتيك جايگزين آن شود، شروع كنيم از اين بحث مقدماتي و به نظر من اين فضاي عمومي نيروهاي خارج از كشور را در بر مي گيرد.
م ا: آقاي ماسالي از اين بحث و بحث هاي مشابه بر مي آيد كه يكي از مشكلات عمده نبود برنامه هاي تفصيلي و سازماندهي مناسب است. فعاليتهايي كه در خارج در جريان است آيا مي تواند هيچ كمكي به سازماندهي جنبش توده وار دموكراسي خواهي در ايران كند؟
حسن ماسالي: سئوال جالبي است. پيچيدگي كار الان يك مقدار به اين بستگي دارد كه مردم ناراضي هستند، ولي اين مردم ضمن اينكه اكثريتشان خصوصا جوانان سياسي هستند و شور و انگيزه مبارزاتي دارند، از سازمان يافتگي كافي برخوردار نيستند. الان طرحهاي مختلفي سر اين به بحث گذاشته شده. تجارب مختلفي كه خودمان از شيوه هاي سازماندهي غلط هرمي وار كه در گذشته بوده داشتيم و امروز گرايشات بيشتر بر اين است كه يك حالت سازماندهي با عدم تمركز هرمي شكل بگيرد، هم در داخل كشور و هم در خارج، مثل شبكه شبكه ها انجمنهاي مختلف، الان اين مسئله اينترنت و ايميل و اينها هم كار را آسان كرده. بايد يك شوراي هماهنگي در خارج بوجود بيايد. در ايران هم اين سابقه از زمان انقلاب مشروطه وجود داشته.
دوستان ما در داخل ايران هم براساس سنت قديم ايران در زمان مشروطه... تا آنجا كه من مطالعه كردم هزاران انجمن وجود داشته كه اصول كلي را فهميده بودند كه چه مي خواهند، مثلا عليه جدايي دين از سياست حالا با يك فرمولبندي، عليه استبداد يا استعمار. و خيلي ها هم از هم خبر نداشتند ولي آن اصول را داشتند و در رشت، تبريز، تهران، كرمانشاه و غيره تجمع مي كردند، انجمنهاي خودشان را تشكيل مي دادند و در نتيجه فعاليت خودشان را حول آن اصول كلي مي كردند و در عين حال نظريات جزئي خودشان را هم داشتند و بعد وقتي كه جنبش به حركت درآمد يكدفعه مي بينيم كه شخصيتهايي از درون اين انجمنها شكل گرفتند. مثل ستارخان و باقرخان .
من فكر مي كنم كه امروز هم جامعه ما به همين شكل است. يك شخصيت واحد سياسي كه كل جامعه قبولش داشته باشند نداريم. يا چندتا باشند كه محور كار باشند و جاذبه اي داشته باشند و مردم را دنبال خودشان بكشانند متاسفانه نداريم و يا خوشبختانه. و اين يواش يواش در حال شکل گرفتن است. دوستاني كه در ايران كار مي كنند به نظر من همين متد كار عدم تمركز، تشويق كنند جنبشهاي دانشجويي متعدد را، ولي حول يك محور فكري. كه اين را مي شود بوسيله اينترنت و غيره مطرح كرد و ما هم داريم كوشش مي كنيم كه از رسانه هايي كه مطلوب هستند استفاده بشود كه اين نقطه نظرات را به گوش مردم برساند و بعد هم كوشش خواهيم كرد براي به راه انداختن يك كانال تلويزيوني كه بوسيله خود نيروهاي دموكرات و ملي اداره بشود. بنابراين به نظر من نبايد اينطور باشد كه خارج از كشور رهبري كشور را در دست گيرد، بلكه خارج از كشور از امكانات و فضايي كه دارند استفاده كنند، كارهاي بين المللي تبليغاتي، سازماندهي انجام بدهند، ولي بايد ارتباط تنگاتنگ با خواستهاي مردم و مبارزين خارج از كشور داشته باشند. اگر خيلي از آنها هم نتوانند به علت مشكلات و بازداشتها حرفهايشان را مستقيما بزنند ما خواستها و آرمانهاي آنها را بيان مي كنيم.
م ا: آقاي زارع زاده شما پاسخي به حرفهاي آقاي مساوي داريد؟
حسن زارع زاده: بله ببينيد اين كه اين شورا در خارج از كشور چه كاركردي دارد جاي بحث دارد. و اصولا اين ما نيستيم كه براي اين شورا وظيفه تعيين كنيم يا بگوييم كه بايد چنين كند و چنان. خود شورا است كه اين را تعيين مي كند. يعني ضرورت زمان باعث شده كه ما گام عمليش را برمي داريم و در راستاي مبارزات خودمان بخواهيم كه يك چنين حركتي انجام شود. حال اين وظيفه نيروها و اپوزوسيونها در خارج از كشور هستند كه بنشينند و آن وظايف و عملكردهايشان را بررسي كنند. اين يك پروژه طولاني است. اين شورا در آينده مي تواند موقتا امور مملكت را بدست گيرد به عنوان مثلا يك دولت موقت. براي اينكه اين شورا تركيبش از همه گروهها است، چهره هاي مختلف و با هم كنار آمدند و مي خواهند براي آينده اين مملكت و براي چالش اساسي ما كه دموكراسي است تلاش كنند.
درواقع رهبري اصلي در داخل ايران و با مردم ايران است. بله مردم تجمع مي كنند، تظاهرات مي كنند، از طريق راهكارهاي يك مبارزه سياسي مسالمت آميز و عدم خشونت پيگير مطالبات خودشان هستند. و اين حق آنها است و هيچ مرجع و شخصي حق ندارد كه سليقه اش را اعمال كند و جلوي اينها را بگيرد. و حق اوليه انسان است كه به اين روش مطالبات خودش را بخواهد و خواسته اش را مطرح كند. حال آن شورايي كه در خارج از كشور تشكيل مي شود بسيار بسيار با اهميت است و بايد در شرايط فعلي تشكيل شود، اما در داخل كشور هم مطمئن باشيد يك چنين اقداماتي در حال انجام است، هسته هايي دارد تشكيل مي شود، انجمنهايي دارد تشكيل مي شود، اما اين پروسه بايد طي بشود و داخل كشور و خارج كشور با هم پيوند بخورند. اما اصولا خارج كشور با توجه فضايي كه براي عمل وجود دارد و اينكه همراه كردن جهان با خواست هاي مردم، تاثير بسيار مثبتي مي تواند داشته باشد.
م ا: آقاي نژاد.
محس نژاد: ضمن تاييد تمام صحبتهايي كه شد مي خواستم تاکيد كنم كه در داخل كشور تلفيق كارهاي علني و محسوس و تلفيق كارهاي قانوني و غيرقانوني پيچيدگيهاي خاص خودش را دارد، درحاليكه در خارج از كشور چنين پيچيدگي هايي كمتر وجود دارد. بيشتر مسئله مالي است يا مسئله وقت آدمها است كه بتوانند انرژي بگذارند. و مسئله به نظر من رهبري الان مطرح نيست، اصل قضيه اين است كه ما به اين مبارزه به عنوان يك پروسه نگاه كنيم و به نظر من جاي خوشبختي است كه يك فرد يا يك گروه نيست كه بخواهد ادعا كند كه همه رهبري مملكت را در دست دارد.
به نظر من اين شروع خوبي است براي اين كه مردم دموكراسي را بفهمند و به آن عمل كنند و به نظر من اين بحث جاي خيلي اميدواري است و نكته مهم به نظر من اين است كه اين مبارزه را بايد به عنوان يك پروسه نگاه كرد. خارج از كشوري ها، داخل كشوري ها خواهند بود و ممكن است برخي از داخل كشوري ها خارج ازكشوري بشوند. درنتيجه اين پروسه اي است كه بايد با همكاري همديگر و در شرايطي كه ما داريم انجامش دهيم.
م ا: آقاي نژاد يكي از بحث هايي كه در زمينه دموكراسي در ايران انجام مي شود اين است كه دموكراسي يك پروسه است و بايد آنرا با پروژه هاي كوتاه مدت به پيش برد و نهادينه كرد. تعيين اين پروژه ها و تعيين راهكارها به هر حال احتياج به يك برنامه ريزي دارد. چه كسي يا گروهي بايد اين مسئوليت را برعهده بگيرد؟
محسن نژاد: در مورد چه كسي، كل مردم. هركسي بيشتر فعاليت كند و بيشتر پا به ميدان بگذارد مي تواند اعتماد بيشتري از مردم جلب كند و برنامه ريزي كند. ولي در شرايطي كه ما فعلا هستيم در ريزه كاريهاي دموكراسي بحث نمي كنيم. راجع به آن كلياتي بحث مي كنيم كه مورد توافق بيشتر مبارزين اين جنبش است. نفي جمهوري اسلامي به عنوان يك رژيم ديكتاتوري، گذاشتن پايه هاي دموكراسي. اين پايه هاي دموكراسي كه از آن صحبت مي كنيم شامل موارد مختلفي از جمله حق آزادي بيان، حق آزادي مذهب و غيره و غيره است، آنقدر كلي هستند و ما در برابر چنين مسئله اي قرار داريم كه راجع به جزئياتش زياد نبايد دقيق شويم و به نظر من يك مقدار طفره رفتن خواهد بود اگر بخواهيم راجع به ريزه كاريهاي آن صحبت كنيم، چون اين پروسه بعد از اينكه اين حكومت دگرگون شود يا به هرحال نيروهاي مردمي حكومت را در دست بگيرند در آنجا بعد از آن حركت مي شود.
م ا: آقاي ماسالي به عنوان كلام آخر چه چيزي را به گفته هايتان اضافه مي كنيد؟
حسن ماسالي: در حقيقت من هم عقيده دارم كه مسئله شكل گيري دموكراسي يا تغيير اين نظام درسته كه يك پروسه است ولي به اين نكته مي خواهم تايد كنم كه هميشه براي تغيير و تحولات اجتماعي و شكل گيري يك پروسه افرادي بايد پا به ميدان بگذارند، فعالتر و سازمان يافته تر کار کنند كه اين پروسه را تسريع كنند. بنابراين الان دو جور كار مي شود. هم در داخل كشور و هم خارج از كشور. يك عده هستند كه بحث عمومي و باز آزاد مي كنند، وارد يك كار و فعاليت تشكيلاتي نمي شوند و مبارزه آنچناني نمي كنند، كه آنها هم مفيد است، مثلا راجع به اينكه دموكراسي چيست، نهادينه كردن دموكراسي، نظام بايد تغيير كند يا نكند و يا نظير اينها. ولي يك عده هستند چه در داخل كشور و چه در خارج كشور كه ضمن اينكه تئوريها و نظريه هايي براي انجام اين پروسه و تغيير و تحول بيان مي كنند، گامهاي سازمان يافته اي را مي خواهند بردارند.
ظاهرا ما كه در اين بحث شركت مي كنيم همگي جزء كساني هستيم كه مي خواهيم گام عملي فعالانه اي براي شكل گيري اين روند برداريم. من فكر مي كنم به طور مثال در مورد همين مسئله منشور 81 كه قريب 600 يا 700 نفر آنرا امضا كردند. گام بعدي اين است كه برويم تشكيل يك كنفرانس را سازماندهي كنيم و در اين كنفرانس تقسيم كار مي آيد، گروههاي كار مختلف بوجود مي آيد و رابطه با گروهها و محافل مختلف از جمله با منفرديني كه اينجا و آنجا هستند و هنوز تصميم گيري نكردند، جلب شوند. اين منشور با اضافه كردن ماده اي يا بيان راهكارهاي تحقق آن اعتماد افراد بيشتري را جلب كند و يك شيوه دموكراتيكي پيش برود در نحوه سازماندهي و نحوه اخذ تصميم گيريها، نحوه طرح مسائل و اين خواست مردم داخل و خارج كشور باهم هماهنگي و همگوني پيدا كنند و به اين ترتيب به نظر من اين پروسه تسريع خواهد شد.
البته اين هم يك واقعيت است، برخي مسائل خارج از اراده ما در حال پيشروي است. مثلا تحولات عظيمي دارد در خاورميانه روي ميدهد كه خارج از اراده ما است. چه بخواهيم و چه نخواهيم. ما نبايد نظاره گر اين صحنه ها باشيم. ما بايد آماده باشيم كه هرحادثه اي پيش مي آيد، اين آمادگي ما باعث شود كه هرچيز نامطلوبي را نپذيريم بلكه چيزهاي مطلوبي را بپذيريم.
م ا: آقاي زارع زاده شما لطف كنيد يك جمع بندي از حرفهايتان بكنيد.
حسن زارع زاده: دموكراسي حق ما است. با اينكه نگاههاي تشنه و كنجكاو هنوز نتوانسته اند آن گمشده شان را پيدا كنند اما امرار اين مبارزه و اين كه پيشتازان اين مبارزات بتوانند در پيدا كردن اين گمگشته تلاش كنند، ما موفقيت چند برابر بدست خواهيم آورد و آنوقت است كه ارزش انسانها و حقوق انسانها براي ما مشخص خواهد شد و اين معيار و ملاكها ما را به آن چيزي كه مي خواهيم خواهد رساند.
م ا: آقاي نژاد:
محسن نژاد: ضمن تاييد صحبتهايي كه شد فقط من مي خواستم يك نكته اي را بگويم: زياد ماندگار نيست وضعيت كنوني. آنچه كه مانده زياد پايدار نخواهد بود. بايد نگاه كنند به شرايطي كه دارد پيش مي آيد و نيروي مردم كه در حال حركت است، راه آزادي راهي است كه نمي توان جلوي آنرا گرفت.
مريم احمدي (راديو فردا): با تشکر از آقايان حسن ماسالي حسن زارع زاده و محسن نژاد اين بحث را به پايان مي بريم. موضوع ميز گرد امشب راديو فردا پيشبرد استقرار دموكراسي در ايران و نقش نيروهاي خارج از كشور است. در داخل ايران از ضرورت تشكيل يك جبهه فراگير دموكراسي صحبت مي شود، آقاي عباس امير انتظام پيشنهاد همه پرسي در مورد يك نظام مردمسالاري را داده است، حشمت الله طبرزدي خواستار تشكيل شوراي ائتلاف شده است. در خارج از كشور منشوري تحت عنوان منشور 81 تدوين شده. در ميز گرد امشب آقايان حسن ماسالي ، فعال سياسي از واشنگتن، حسن زارع زاده اردشير از جبهه متحد دانشجويي در تهران و محسن نژاد، فعال سياسي در كاليفرنيا شركت دارند و به بحث و بررسي در اين باره مي پردازند.
