امكانات هسته اي جمهوري اسلامي، مانعي براي مذاكرات با آمريكا

شهران طبري (راديو فردا): نشريه اطلاعاتي جينزJane's Intelligence مي گويد هنگامي که محمد البرادعي رئيس سازمان بين المللي انرژي اتمي براي اولين بار در ماه فوريه جاري از تاسيسات نطنز ديدن کرد، گفت اين تاسيسات بسيار مجهز و جامع است و ظاهرا از آنچه عراق در سال 1991 داشت، به مراتب پيشرفته تر است. سازمان انرژي اتمي در ماه مارچ اعلام کرد که تاسيسات نطنز در حال حاضر 160 دستگاه سانتريفوز يا تجزيه اورانيوم دارد که اخيرا ساخته شده و همچنين ايران در حال ساختن یک هزار دستگاه ديگر است و تا پايان سال 2005 تعداد آنها را به 5 هزار خواهد رساند. سازمانهاي اطلاعاتي آمريکا ظن آن دارند که تاسيسات نطنز بخشي از برنامه پنهاني تاسيسات هسته اي ايران باشد. ولي دولت ايران به کرات اين اتهام را رد کرده است. موسسه علوم و امنيت بين المللي در آمريکا در سال 2002 پس از مطالعه عکس هايي از نطنز گفت بخشي از اين تاسيسات با خاک پوشانده شده است. و نتيجه گرفت که ايران تاسيسات زيرزميني براي توليد مواد زايد هسته اي درست مي کند. ظرفيت بخش کوچکي از اين تاسيسات پس از تکميل مي تواند آنقدر اورانيوم غني شده توليد کند که تخمين زده مي شود که ايران بتواند با آن سالانه سه سلاح هسته اي توليد کند. ايران همچنين مي تواند در تاسيسات ديگري که دارد، سانتريفوژهاي کوچکي توليد کرده و آنها را با ظرفيت مشابه به کار اندازد. و احتمال مي توانداز روسيه که نيروگاه بوشهر را مي سازد، اورانيوم کمتر غني شده دريافت کند. مقامات جمهوري اسلامي تاکيد دارند که هر دو تاسيسات بوشهر و نطنز به منظور توليد نيرو براي مصارف غيرتسليحاتي است. بر اساس قوانين موجود بين المللي هر کشور بايد 180 روز پيش از انتقال مواد هسته اي به چنين تاسيساتي، سازمان بين المللي انرژِي اتمي را مطلع کند. به استناد اين قانون ايران مجبور نبود ساختمان اين تاسيسات را که مخفيانه انجام شده است، اعلام کند و فقط 180 روز پيش از انتقال مواد هسته اي سازمان انرژي هسته اي را مطلع کرد. با اين حال اکنون توافق کرده است که در آينده پيش از شروع ساختمان چنين تاسيساتي به IAEA اطلاع دهد. نشريه اطلاعاتي جينز مي نويسد ايران يکي از امضا کنندگان معاهده جلوگيري از سلاحهاي هسته اي است و اميدوار است که به اين ترتيب ظن توليد سلاحهاي هسته اي را از خود دور کند. در ماه مارچ، دکتر البرادعي خواهان بازرسي بيشتر از تاسيسات ايران شد. اما ايران حاضر نيست عهدنامه اي را امضا کند که به IAEA اجازه بازرسي تاسيسات اعلام نشده ايران را بدهد. ايران همچنين مدعي است که تا به حال اورانيوم غني شده توليد نکرده است. اين موضوع نيز ايجاد سوء ظن مي کند. که براي امتحان دستگاه سانتريفوژ ابتدا بايد مقدار کمي اورانيوم در آن مصرف شود. به اين ترتيب اگر ايران اعلام کند که اورانيوم غني شده دارد، آنگاه معاهده منع سلاحهاي هسته اي NPT را نقض کرده و 90 روز مهلت دارد که اين معاهده را ترک کند. در همين حال محمد خاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، روز نهم فوريه در تلويزيون جمهوري اسلامي گفت که قصد دارد فعاليت معادن اورانيوم را احيا کند و تهيه سوخت تاسيسات هسته اي را از قبل کاربرد مجدد سوخت نيروگاهها، تامين کند. اين اظهارات نشان مي دهد که ايران قصد تجزيه پلوتونيوم را نيز دارد. اين موضوع به کنار، هرگونه احتمال توليد فلز اورانيوم مي تواند احتمال نيت توسعه برنامه هسته اي را تقويت کند. اين فلز در موارد غيرنظامي کاربردي ناچيز دارد. مقاله نشريه جينز مي گويد به علاوه در ايران دو محل ديگر فعاليتهايي از اين دست نيز علني گشته است. يکي در 40 کيلومتري جنوب شرق کاشان، با دو دالان 20 متري زير زميني براي انبار توليدات سوخت هسته اي، و ديگر تاسيساتي براي تهيه آب سنگين در طول رودخانه اي در نزديکي اراک. يكي از موارد اختلاف عمده ميان آمريكا و جمهوري اسلامي موضوع سلاح هاي هسته اي جمهوي اسلامي است. موسسه اطلاعاتي و دفاعي جينز در مقاله اي نوشته است: هنگامي که محمد البرادعي رئيس سازمان بين المللي انرژي اتمي براي اولين بار در ماه فوريه جاري از تاسيسات نطنز ديدن کرد، گفت اين تاسيسات بسيار مجهز و جامع است و ظاهرا از آنچه عراق در سال 1991 داشت، به مراتب پيشرفته تر است. سازمان انرژي اتمي در ماه مارس اعلام کرد که تاسيسات نطنز در حال حاضر 160 دستگاه سانتريفوز يا تجزيه اورانيوم دارد که اخيرا ساخته شده و همچنين ايران در حال ساختن 1000 دستگاه ديگر است و تا پايان سال 2005 تعداد آنها را به 5000 خواهد رساند.