(rm) صدا |
بهمن باستاني (راديوفردا): در پي توافقات چهارجانبه تهران، بحث هايي در محافل سياسي خبري و کارشناسي ايران و جهان در گرفته است. توافقات چهارجانبه تهران، منظور بين وزيران سه کشور اروپايي، آلمان، فرانسه و بريتانيا، با مسئولان جمهوري اسلامي ايران و کنفرانس چهارنفر يعني حسن روحاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران و وزيران خارجه سه کشور ياد شده اروپايي بود.
اين توافقات، بحث هايي را در محافل سياسي، خبري و کارشناسي ايران باعث شد، مبني بر اينکه اين توافقات از طرفي چقدر پاسخگوي نگراني جامعه بين المللي از فعاليتهاي هسته اي ايران است و چقدر احتمال اين مي رود که پروتکل الحاقي پيمان منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي که بازرسي هاي سرزده بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي از ايران را مجاز مي کند، بعد از امضاي دولت ايران، در مجلس و شوراي نگهبان، بدون مانع تصويب شود و از طرف ديگر، وزن سنگين اين موضوع در عرصه بين المللي تا چه حد مي تواند بر موارد اصلي ديگر مورد نگراني غرب، يعني موضع و عملکرد ايران در جريان صلح خاورميانه و نيز مساله حقوق بشر در ايران، تاثير بگذارد. موضوعاتي که به طور کلي، موارد بحران زا در مناسبات ايران با غرب است و توافق تهران، اين پرسش را مطرح مي کند که آيا گامي جدي در روند تنش زدايي، در اين مناسبات برداشته شده است؟
در مورد چگونگي چشم انداز رفع يا کاهش نگراني هاي غرب از فعاليت هاي هسته اي ايران، برخي محافل سياسي به ويژه بر تاکيد حسن روحاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران در کنفرانس خبري روز سه شنبه در تهران اشاره مي کنند و مي گويند: تاکيد آقاي روحاني بر پذيرش موقت بودن توقف غني سازي اورانيم توسط جمهوري اسلامي ايران، به معناي بازگذاشتن راه براي فعاليت مجدد ايران در اين زمينه و تشديد دوباره بحران است. دکتر محمدرضا جليلي، استاد روابط بين الملل در ژنو:
دکتر محمدرضا جليلي (استاد روابط بين الملل، ژنو): دو مساله هست که محافل بين المللي را، پس از امضاي موافقت نامه هاي ديروز نگران مي کند. يکي اينکه، ايران نگفته که به طور قطعي و به طور دائمي، غني کردن اورانيم را به کنار مي گذارد و هر موقع که مي خواهد، مي تواند اين را مجددا از سر بگيرد. و دوم اينکه مساله امضاي موافقت نامه الحاقي از يک طرف و مساله تصويب آن در مراحل مختلف قانوني ايران از طرف ديگر، دو مطلب جدا است و مي تواند ماه ها طول بکشد. و بنابراين، بايد با احتياط، اين اتفاقاتي که ديروز در تهران افتاده، در نظر گرفت.
ب.ب.: دکتر محمد رضا جليلي، استاد روابط بين الملل در ژنو. اما به گفته دکتر سعيد محمودي، استاد حقوق بين الملل در سوئد، اين قيد موقت به نوعي در خود قطعنامه شوراي حکام آژانس در مورد ايران آمده است.
سعيد محمودي (استاد حقوق بين الملل در سوئد): در مورد کلمه موقت، بايد عرض کنم که اين دقيقا همان کلمه اي است که در خود قطعنامه آژانس بين المللي استفاده شده و در آنجا، ذکر شده که تا زماني که ايران، ايجاد اعتماد کافي بکند براي آژانس و ساير کشورهاي عضو پيمان منع توليد و تکثير سلاح هاي هسته اي، ايران در واقع اين عمليات غني سازي را متوقف کند. بنابراين، از ايران خواسته نشده بوده که الي الابد، اين عمليات را قطع بکند، و از اين نظر حرف ايران به نظر من مطابق با آن چيزي است که از آن خواسته شده. با اين توافقي که ديروز صورت گرفته، ايران به دو، سه خواسته مهم آژانس تن داده است، اما هنوز مسائل متعدد ديگري هست که پاسخ شان داده نشده. تمام اين توافقات ديروز مربوط به آينده است. در آينده کنترل بشود عمليات ايران، در آينده عمليات غني سازي ادامه پيدا نکند. ولي آن سوالاتي که مربوط به عمليات گذشته است و سوال برانگيز است و در واقع ايران را در مظان اتهام قرار داده و امکان بردن ايران به شوراي امنيت را مطرح کرده، اينها درباره شان هنوز جوابي داده نشده، از جمله اينک آزمايش هايي که ايران براي غني سازي کرده، روي دستگاه هاي گريز از مرکز گازي، اين ها را به چه ترتيب، کي و چه جور فن آوري اش را به دست آورده است. به اين سوال پاسخ داده نشده است. مورد ديگر هم اين است که اين قطعات وارده، آلوده به مواد اورانيم با غلظت بالا، اينها کي وارد شده، از کجا خريداري شده، کجا نگهداري شده و کي استفاده شده در ايران. اينها سوالاتي است که ايران هنوز به آنها پاسخ نداده است و بنابراين بايد ديد که در جلسه آينده شوراي حکام، به چه ترتيب به اين مساله برخورد مي کنند.
ب.ب.: دکتر سعيد محمودي، استاد حقوق بين الملل در سوئد مي گويد: نگراني از فعاليت هاي هسته اي ايران، از نگراني از دخالت ايران در روند صلح خاورميانه و وضع حقوق بشر در ايران جدا نيست.
سعيد محمودي: در يک سال اخير، اعضاي اتحاديه اروپا در هر فرصتي که، به هر عنواني، مقامات ايراني را ديدند، روي هر دوي اين مسائل تاکيد کردند. هم مساله بحران اسرائيل و فلسطين و هم مساله رعايت حقوق بشر در ايران. بنابراين، اين يک سياست مشخص اتحاديه اروپا است که روي اين مسائل تاکيد و پافشاري بکند. به همين دليل، به نظر من، مي شود انتظار داشت که در تمام تماس هاي بعدي، چه در مورد عملکرد ايران در داخل آژانس بين المللي انرژي اتمي باشد يا چه در مورد مسائل مربوط به همکاري هاي بين اتحاديه اروپا و ايران، اين دو مساله ذکر خواد شد. چون به هر صورت، اين سه مساله، مسائلي است که از ديدگاه غرب، باعث مي شود که ايران به عنوان يک کانون مقابله با سياست غرب، يک کانون ايجاد اشکال در سياست هايي که غرب دارد، براي تنش زدايي در آن منطقه، محسوب مي شود.
ب.ب.: دکتر سعيد محمودي، استاد حقوق بين الملل در سوئد. داريوش همايون، تحليلگر مسائل سياسي ايران، نيز مي گويد که در تماس هايي که با مسئولان اتحاديه اروپا داشته، اطمينان دارد که اتحاديه اروپا، به ويژه بر سر مساله حقوق بشر در ايران، همچنان متمرکز است و مساله تسليحات هسته اي، نمي تواند اين موضوع را در سايه ببرد.
داريوش همايون (تحليلگر مسائل سياسي ايران): تا آنجا که من مي دانم، آمريکايي ها به ويژه در مساله عراق، بسيار نگران اقدامات جمهوري اسلامي هستند و مسلم است که فشارهاي آنها بر جمهوري اسلامي، کاهش نخواهد يافت نتيجه به مذاکرات درباره سلاح هاي هسته اي، هر چه باشد. در موضوع حقوق بشر، آمريکايي ها زياد کاري نمي توانند بکنند، و اين نقض اروپا است که برجسته است. دکتر محمدرضا جليلي، استاد روابط بين الملل در ژنو، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد پس از امضای موافقتنامه دیروز، دو مسئله هست که محافل بين المللي را، همچنان نگران مي کند یکی اینکه ایران هر موقع که بخواهد، ممکن است غنی کردن اورانیوم را از سربگیرد و دیگری اینکه موضوع امضاي موافقت نامه الحاقي از يک طرف و تصويب آن در مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، ممکن است ماه ها طول بکشد. دکتر سعيد محمودي، استاد حقوق بين الملل در سوئد، مي گويد در يک سال اخير، اعضاي اتحاديه اروپا در هر فرصتي که، به هر عنواني، مقامات جمهوري اسلامي را ديدند، روي بحران اسرائيل و فلسطينی ها و هم مسئله رعايت حقوق بشر در ايران تاکيد کردند. داريوش همايون، تحليلگر مسائل سياسي ايران، نيز مي گويد که در تماس هايي که با مسئولان اتحاديه اروپا داشته، اطمينان دارد که اتحاديه اروپا، به ويژه بر سر مسئله حقوق بشر در ايران، همچنان متمرکز است و مسئله تسليحات هسته اي، نمي تواند اين موضوع را در سايه ببرد.
