لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۱:۱۵

«انديشه‌هاي سترون»، کتاب جديد پرويز دستمالچي: ثمره روشنفکري ديني تامگرايي و ديکتاتوري است


(rm) صدا |
امير آرمين (راديو فردا): پرويز دستمالچي، نويسنده و پژوهشگر مسائل ايران، اخيرا اثر تازه اي به بازار کتاب عرضه کرده است. پرويز دستمالچي در کتاب تازه خود انديشه وران ديني که در جنبش هاي سياسي معاصر ايران نقش مهمي بازي مي کنند را به نقد کشيده است. اين پژوهشگر در کتاب جديد خود به نام «انديشه هاي سترون»، از تحليل هاي خود چنين نتيجه مي گيرد که روشنفکر ديني ثمري جز تامگرايي و ديکتاتوري به بار نخواهد آورد. پرويز مرداني، خبرنگار راديو فردا، گفتگويي دارد با پرويز دستمالچي، نويسنده کتاب «انديشه هاي سترون»، که با هم مي شنويم. پرويز مرداني (راديو فردا): آقاي پرويز دستمالچي، شما در کتاب انديشه هاي سترون در واقع مطرح کرديد که روشنفکران ديني افکارشان با دموکراسي و حقوق بشر همخواني ندارد و اين گونه انديشه ها سرانجام به يک نظام تامگرا و ديکتاتوري منتهي خواهد شد. در اين مورد مي خواستم که دلايل خودتان را بفرمائيد. پرويز دستمالچي (نويسنده و پژوهشگر مسائل ايران): ببينيد، من يک مورد را مثال بزنم. موقعي که مجموعه اين آقايان، چه معممين و چه غير معممين، صحبت از اين مي کنند که دين ما يک ايدئولوژي است و حکومت ما مي بايستي يک حکومت ايدئولوژيک باشد و در نتيجه حکومت ما مي بايستي حکومت اسلامي باشد که بر اساس ارزش ها و معيارهاي اسلام است، منظور آقايان از اين مساله انديشه هاي مذهب شيعه جعفري در ايران است، براي اين که اهل سنت را قبول ندارند. منظورم اين است که وقتي حکومتي ايدئولوژيک باشد و ارزش هاي ديني داشته باشد، فرقي نمي کند که حکومت چه ارزش هاي ديني اسلامي داشته باشد، چه سني چه شيعه، چه مسيحي چه يهيودي و چه مارکيسيتي، زماني که حکومت را شما ايدئولوژيک بکنيد، اين حکومت يک حکومت توتاليتر مي شود، تامگرا مي شود، و نمونه هايش را ما هم در قرون وسطي داشتيم، حکومت مذهبي مسيحيت، هم در قرن 20 داشتيم، و از استالينيست داشتيم تا فاشيسم و نازيسم. اين ها همه انواع و اقسام حکومت هايي است که حکومت را ايدئولوژيک مي کنند و اين که حکومت بعدا تبديل به حکومت ليبرال مي شود، يعني ايدئولوژي و مذهب را از حکومت جدا مي کنند، يکي از دستاوردهاي بشريت در سازماندهي شکل حکومت است. هر نوع ايدئولوژيزه کردن حکومت، حکومت را منتهي مي کند به يک نظام تامگرا. فرقي نمي کند که اين ايدئولوژي چه باشد. کتاب داراي سه فصل است: فصل اول بررسي انديشه هاي آقايان اشکوري، کديور، هاشم آغاجري، و مهندس محسن آرمين درباره آزادي، آزادي بيان، خرد و انسان، و مساله قانونگذاري و قانونمداري است. فصل دوم کتاب نظرات آقاي خاتمي را در کتاب «بيم موج» درباره آزادي، زنان، نقش انسان، و دين در جامعه بررسي مي کند و فصل سوم نقدي است بر انديشه هاي مربوط به فلسفه حکومت از ديدگاه آيت الله مطهري، آيت الله صدر، و حجت الاسلام خاتمي و همچنين نقد نظرات سيد محمد خاتمي درباره مساله جمهوريت و ولايت و همچنين راه سوم ارائه شده از طرف ايشان. پ.م: آقاي دستمالچي، ممکن است که از شما سوال بکنم به چه دليل در شرايط امروز ايران، شما روشنفکران ديني را مورد نقد قرار داده ايد؟ پرويز دستمالچي: ببينيد، روشنفکران ديني اصولا خودشان را اين چنين تعريف مي کنند که روشنفکران ديني هستند که خواهان يک حکومت ديني دموکراتيک هستند. من با اين بررسي مي خواهم تضادي را که وجود دارد که دموکراسي و حقوق بشر با مساله ديني کردن حکومت دارد نشان بدهم و بعد به يک تجربه تاريخي اشاره بکنم که آن بود که عامل تحرک من بود و ان هم به اين معنا که موقعي که آيت الله خميني انديشه حکومت اسلامي و ولايت فقيه را مظرح کرد و سه دهه، چهار ده، از آن گذشت، به اين انديشه ايشان نقدي نوشته نشد و بررسي در آن زمان انجام نگرفت. شايد اگر انجام مي گرفت، به اين سهولت جامعه ايران تن به يک حکومت ديني ولايت فقيه نمي داد. من خواستم با اين نقدي که مي کنم، در واقع قبل از اين که ما دو مرتبه يک چيزي را تجربه بکنيم که جامعه دو مرتبه به بن بست برود، تضادهاي منطقي اين انديشه ها را روشن کرده باشم. پرويز دستمالچي، نويسنده و پژوهشگر مسائل ايران، اثر تازه اي به بازار کتاب عرضه کرد. پرويز دستمالچي در کتاب تازه خود انديشه وران ديني که در جنبش هاي سياسي معاصر ايران نقش مهمي بازي مي کنند را به نقد کشيده است. اين پژوهشگر در کتاب جديد خود به نام «انديشه هاي سترون»، از تحليل هاي خود چنين نتيجه مي گيرد که روشنفکر ديني ثمري جز تامگرايي و ديکتاتوري به بار نخواهد آورد. آقاي دستمالچي در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که هر نوع ايدئولوژيزه کردن حکومت، حکومت را منتهي مي کند به يک نظام تامگرا. وي مي افزايد که روشنفکران ديني اصولا خودشان را اين چنين تعريف مي کنند که خواهان يک حکومت ديني دموکراتيک هستند و من با اين بررسي مي خواهم تضادي را که ديني کردن حکومت با دموکراسي و حقوق بشر دارد را نشان بدهم.
XS
SM
MD
LG