جايگاه ويژه ارگ بم از ديد يك باستانشناس

بهمن باستاني (راديو فردا): ارگ دو هزار ساله بم كه نمونه اي از هنر شهرسازي هم هست، بايد گفت بوده است، تا نود درصد ويران شد. در اثر زلزله امروز در بم. دكتر پرويز ورجاوند، باستان شناس و استاد دانشگاه تهران درباره اهميت ارگ بم و چگونه تمهيداتي كه دولتها براي رسيدگي به اين آثار در نظر مي گيرند، با راديو فردا سخن مي گويد. دكتر پرويز ورجاوند: ارگ بم يكي از چند استثناي مجموعه هاي معماري و شهرسازي ايران است. به دليل اين كه شما در ارگ بم با توجه به گسترده بودن فضا و گستره فراواني را كه زير ساخت و ساز داشته، شاهد يك شبكه بندي كامل و شاهد يك گوناگونيهاي واحدهاي معماري همگاني هستيد در آنجا. در ارگ بم ما از كاروانسراهاي مختلف، بازار، مركز حكومتي، آب انبار، مركز استقرار نيروهاي ارتشي، مركز فعاليتهاي تجاري و واحدهاي گسترده مسكوني، مسجدهاي مختلف و به اين ترتيب ارگ بم يك استثنا است در ايران و به يك اعتبار جزء كميابترين جايگاههاي تاريخي و باستاني در سطح جهان به شمار مي رود، بنابراين ارگ بم را مي شود هم از بعد مساله شهرسازي و شبكه بندي مورد مطالعه قرار داد و هم از نظر گوناگوني بناهاي معماري چه از نظر نقشه و چه از نظر نماسازيها و چه از نقطه نظر نوآوريهايي كه در بخشهايي از آن شاهد هستيم و بالاخره اهميت اصلي ارگ بم اين است كه اين ارگ دست كم از دوران اشكاني و بعد دوران ساساني و بعد پيوسته در تمامي طول دورانهاي بعد از اسلام، اينجا مورد توجه بوده، محل استقرار بوده و به حيات خود ادامه مي داده و مي شود گفت از اواخر دوران قاجار بوده كه زندگي در آنجا رخت برمي بندد و ارگ بم به صورت يك جايگاه جهاني مورد توجه قرار مي گيرد. ب . ب: آقاي دكتر ورجاوند آيا براي جلوگيري از تخريب بناهايي چون ارگ بم بر اثر زلزله يا ديگر بلاهاي طبيعي، چقدر باستان شناسها و از جمله خود شما به دولتها و حكومتها فشار آورند و خواسته اند كه اقدامات پيشگيرانه كنند كه اين بناهاي تاريخي، چنين دستخوش بلاهاي طبيعي نشوند؟ دكتر پرويز ورجاوند: اين دو بحث جداگانه دارد. يك بحث اينكه آيا نهادهاي حكومتي، تعبير اعتبارهاي لازم را مي كنند و استنباط اين را دارند كه حفظ اين مجموعه ها چقدر ارزش دارد و چه تلاشي مي كنند. در اينجا بايد بگويم كه متاسفانه نه، يك چنين استنباط توانايي را ندارند. در ساليان پيش دو سه بخش بوده كه تجاوز شده و بايد آنجا خريداري ميشده و بايد در آنجا اعتبارات سنگين تامين ميشد تا بشود بخشهايي كه هنوز نياز به كاوشهاي فراوان دارد و بعد بازسازيهاي منطبق با ضوابط كه هنوز انجام نشده به دليل اينكه پروژه ارگ بم، يكي از پروژه هاي بسيار گران قيمت است، بويژه مساله حفاظت آن در طول سالها در مقابل بارندگي و غيره كه بايد به طور مكرر اين گستره عظيم، كاه گل كاريش در هر چند سالي تمديد شود. بنابراين در اين مورد كه آيا دستگاههاي حكومتي، علاقه مندي لازم را به خرج مي دهند و ارزش آنجا را درك مي كنند، چقدر برايش سرمايه گذاري كنند، چنين چيزي را نظير بيشتر جاهاي تاريخي و باستاني با آن اهميتي كه اين مجموعه دارد، چنين برخوردي را با آن نمي توانيم بكنيم. نياز به اين است كه واقعا هشيار باشند و به خودشان بيايند و اعتبارهاي لازم را براي نگهداري و حفاظت و مرمت اين جايگاههاي تاريخي در اختيار بگذارند. ارگ دو هزار ساله بم كه نمونه اي از هنر شهرسازي هم هست، بايد گفت بوده است، تا نود درصد ويران شد. در اثر زلزله امروز در بم. دكتر پرويز ورجاوند، باستان شناس و استاد دانشگاه تهران درباره اهميت ارگ بم و چگونه تمهيداتي كه دولتها براي رسيدگي به اين آثار در نظر مي گيرند، در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: ارگ بم يكي از چند استثناي مجموعه هاي معماري و شهرسازي ايران است. به دليل اين كه در ارگ بم با توجه به گسترده بودن فضا و گستره فراواني را كه زير ساخت و ساز داشته، شاهد يك شبكه بندي كامل و شاهد يك گوناگونيهاي واحدهاي معماري همگاني هستيم. اهميت اصلي ارگ بم اين است كه اين ارگ دست كم از دوران اشكاني و بعد دوران ساساني و بعد پيوسته در تمامي طول دورانهاي بعد از اسلام، اينجا مورد توجه بوده، محل استقرار بوده و به حيات خود ادامه مي داده و مي شود گفت از اواخر دوران قاجار بوده كه زندگي در آنجا رخت برمي بندد و ارگ بم به صورت يك جايگاه جهاني مورد توجه قرار مي گيرد.