لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۴:۴۲

رایزنی طاووس فروخی برای انتخاب جانشین البرادعی


محمد البرادعی؛ مدیرکل فعلی آژانس
محمد البرادعی؛ مدیرکل فعلی آژانس
بعد از انتشار رسمی لیست نامزدهای تازه، برای جانشینی محمد البرادعی، مدیرکل آژانس انرژی اتمی در آخرین روز ماه آوریل، انتظار می‌رود خانم طاووس فروخی سفیر الجزایر در آژانس و رئیس کنونی شورای حکام، رایزنی‌های خود را برای رسیدن به نتیجه نهایی در این زمینه از سر بگیرد.

شورای حکام، به دلیل محدودیت زمانی ناگزیر است طی ماه جاری در مورد معرفی جانشین محمد البرادعی به نتیجه برسد. دوران مدیرکلی البرادعی، بعد از ۱۲ سال و سه دوره متوالی، در ماه نوامبر آینده به سر خواهد آمد.

مدیرکل آینده آژانس، ابتدا می‌باید حداقل حمایت ۲۴ کشور از مجموع ۳۵ عضو شورای حکام را به دست آورد. در مرحله بعد، فرد تعیین شده از سوی شورا، به منظور تأیید نهایی، به مجمع عمومی سالانه آژانس، مرکب از ۱۴۶ کشور، که قرار است در ماه سپتامبر برگزار گردد، معرفی خواهد شد.

در صورت عدم توفیق شورای حکام در تعیین مدیرکل آینده از میان نامزدهای معرفی شده، کشورهای عضو آژانس هر بار ۴ هفته فرصت خواهند داشت که نسبت به معرفی نامزدهای دیگری اقدام نمایند.

در ماه مارس سال جاری، علی‌رغم سه دور رأی‌گیری، تلاش شورای حکام برای انتخاب نهایی مابین یکی از دو داوطلب قبلی، به دلیل عدم دست یافتن به دو سوم آرا بی‌نتیجه ماند.

هیچیک از دو نامزد قبلی یعنی: یوکیاوا آمانو دیپلمات ۶۱ ساله ژاپنی و عبدالصمد مینتی سفیر ۶۸ ساله آفریقای جنوبی در آژانس، طی روزهای ۲۶ و ۲۷ ماه مارس موفق به کسب حداقل آرا لازم نشدند. از این رو بعد از سپری شدن ۴ هفته مقرر، در روز ۲۸ ماه آوریل، لیست نهایی نامزدهای تازه، به رئیس شورای حکام تسلیم شد.

در لیست تازه علاوه بر دو نامزد قبلی که همچنان نامزد احراز پست مدیرکلی آژانس باقی مانده‌اند، نمایندگان معرفی شده از سوی اسپانیا، بلژیک و اسلوونی نیز قرار دارند.

از میان سه نامزد تازه، لوئیس اچاواری که از سوی اسپانیا معرفی شده، بیش از بقیه داوطلبان جانشینی البرادعی با مسائل فنی هسته‌ای آشناست. او در حال حاضر پست مدیرکلی آژانس اتمی در سازمان همکاری برای توسعه اقتصادی (او. ئی. سی. دی.) را در اختیار دارد و در گذشته نیز به عنوان کارشناس اتمی با شرکت جنرال الکتریک آمریکا همکاری داشته است.

ژان پل پونسلت، نامزد معرفی شده از سوی بلژیک شناخته‌شده‌ترین چهره در بین نامزدهای جدید است و مدتی نیز پست معاون نخست وزیر را در آن کشور عهده‌دار بوده است.

اگرچه پونسلت در حال حاضر با یک مؤسسه اتمی فرانسوی همکاری می‌کند، ولی اشراف او به امور اتمی، بخصوص در زمینه امور حفاظتی، در اندازه‌های اچاوارا نیست.

معرفی نماینده اسلوانی ظاهراً با این تصور صورت گرفت که کشور دیگری پا در میان نگذارد. از این رو به نظر نمی‌رسد ارنست پاتریک، نماینده اسلوانی قادر به رقابت با چهار نامزد دیگر بشود.

با توجه به اهمیت نقش آژانس در امور مربوط به صلح جهانی، و همچنین خبرساز شدن فوق‌العاده آن طی سال‌های اخیر، موضوع انتخاب مدیرکل تازه برای این سازمان مستقل جهانی، اینک کاملاً رنگ سیاسی گرفته و به عاملی برای رویارویی کشورهای پیشرفته با کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است.

بی‌تردید دبیرکل بعدی نقش تأثیرگذاری در نحوه برخورد آژانس با چالش‌های اتمی ایران، کره شمالی و سوریه خواهد داشت.

با در نظر گرفتن این اصل که پیشگیری از اشاعه سلاح‌های هسته‌ای مسئولیت عمده آژانس است، در مرحله حساس کنونی، در صورتی که امریکا خود را ناگزیر و یا متمایل به پذیرفتن ادامه بخشی از فعالیت‌های اتمی ایران ببیند، آژانس تنها مرجعی خواهد بود که می‌باید از راه نظارت آگاهانه، مانع از انحراف برنامه های مزبور به سمت هدف‌های نظامی بشود.

دولت قبلی امریکا از نحوه مدیریت البرادعی راضی نبود و البرادعی نیز در فرصت‌های مختلف سیاست‌های آمریکا بخصوص در قبال برنامه های اتمی ایران را مورد انتقاد قرار داده بود.

موضوع انتخاب مدیرکل بعدی آژانس را نه تنها دولت امریکا، که ایران و اسرائیل نیز از نزدیک تعقیب می‌کنند. دیدار محرمانه و غیر منتظره چند روز قبل آهارون ابراموویج مدیرکل وزارت خارجه اسرائیل با تعدادی از نمایندگان عضو شورای حکام در مقر آژانس در وین، اگرچه ظاهراً به منظور هشدار به آژانس در جهت برخورد جدی‌تر و سریع‌تر با برنامه توسعه اتمی ایران صورت گرفت ولی گفته شد که در حاشیه آن، مشورت‌هایی در مورد انتخاب دبیرکل بعدی آژانس هم صورت گرفته است.

اگرچه ترکیب اعضای تازه شورای حکام، در نگاه اول حاکی از تقویت دست کشورهای در حال توسعه در این واحد مهم اجرایی و تصمیم‌گیری آژانس است، در عین حال، کشورهای توسعه یافته در آن همچنان از نفوذ زیادی برخوردارند.

اعضای تازه شورای حکام که افغانستان نیز به جمع آنها افزوده شد عبارتند از کوبا، اروگوئه، آرژانتین، ترکیه، رومانی، اسپانی، بورکینافاسو، مصر، مالزی، نیوزیلند.

این نمایندگان به صورت منطقه‌ای برگزیده شده‌اند. ایران نیز برای دوره جاری نامزد پیوستن به شورای حکام شد ولی به دلیل عدم برخورداری از حمایت کافی به نفع سوریه کنار رفت و سوریه نیز در مرحله بعد کنار زده شد، و به جای آن افغانستان به شورا راه یافت.

به نظر می‌رسد که طی دور تازه از رایزنی‌ها که با دخالت مؤثر خانم طاووس فروخی نماینده الجزایر و رئیس شورا، صورت می‌گیرد، شانس‌های محتمل نمایندگان ژاپن، بلژیک و اسپانیا به صورت جدی محک بخورد.

از این لحاظ، دیپلمات ژاپنی که در رأی‌گیری ماه مارس تنها با ۲ رأی از انتخاب نهایی بازماند، شاید همچنان در موقعیت محکمی قرار گیرد. در صورت به نتیجه نرسیدن تلاش‌های ژاپن و شخص آمانو، به ترتیب نمایندگان اسپانیا و بلژیک از موقعیت بهتری برای جانشینی البرادعی برخوردارند.
XS
SM
MD
LG