لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ تهران ۱۰:۱۴

ایران در خط مقدم تحقیقات سلول‌های بنیادی


تصویری از «رویانا»، گوسفند شبیه‌سازی شده توسط پژوهشگران ایرانی در پژوهشکده رویان اصفهان در مهر ماه ۸۵
تصویری از «رویانا»، گوسفند شبیه‌سازی شده توسط پژوهشگران ایرانی در پژوهشکده رویان اصفهان در مهر ماه ۸۵
با وجود آنکه بخش اعظم توجه جامعه بین‌المللی به برنامه‌های هسته‌ای ایران معطوف است بر اساس تازه‌ترین پژوهش مشترک توسط دانشگاه هاروارد و پلی تکنیک ماساچوست، دانشوران ایرانی در عرصه تحقیقات مربوط به سلول‌های پایه به پیشرفت‌های شایانی رسیده‌اند.

روزنامه واشنگتن تایمز در مطلبی در شماره پانزده آوریل می‌نویسد: «با وجودیکه تحیقیقات در مورد سلول‌های بنیادی در آمریکا بحث‌برانگیز و مشکل‌آفرین بوده است ولی چنین پژوهش‌هایی در سال ۲۰۰۲ توسط آیت‌الله خامنه‌ای رهبر مذهبی و محافظه‌کار ایران تأیید شد.»

واشنگتن تایمز یادآوری می‌کند که رئیس جمهوری جدید آمریکا نیز سیاست مشابهی در پیش گرفته و موانع موجود در دوران ریاست جمهوری جورج بوش را لغو کرده است.

جامعه علمی معتقد است که سلول‌های بنیادی قابلیت چشمگیری در تولید سلول‌های مورد نیاز برای بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن دارند و از آن می‌توان برای ترمیم بخش‌هایی از بدن انسان با کارکردهای ویژه استفاده کرد.

واشنگتن تایمز از قول حسن اشک‌تراب از مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه هوارد آمریکا می‌نویسد: «اسلام ظرفیت انطباق فراوانی با علوم جدید دارد. به نظر می‌رسد سیاست‌هایی که ما در آمریکا آن را لیبرالی یا آزادمنشانه می‌دانیم برای بسیاری از سیاستمداران ایرانی پذیرفته شده است.»

واشنگتن تایمز می‌نویسد آیت‌الله خامنه‌ای همواره از این صبحت کرده که ایران در پی پیشرفت‌های علمی است و این برای غرور ایرانیان بسیار مهم است. در مقاطع مهمی از تاریخ طولانی ایران، این سرزمین مرکز دانش و پیشرفت‌های علمی جهان بوده است.

به گفته حسن اشک‌تراب پس از انقلاب اسلامی پدیده فرار مغزها از ایران موجب تضعیف پیشرفت‌های علمی در این کشور شد. اما علی خادم‌حسینی یکی از پژوهشگران تحقیقات اخیر که توسط دانشگاه هاروارد و پلی تکنیک ماساچوست تهیه شده است می‌گوید فرار مغزها از ایران در برخی از رشته‌ها اتفاق افتاده و مانع پیشرفت‌های علمی در سایر زمینه‌ها نشده است.

واشنگتن تایمز یادآوری می‌کند که همزمان با پایان جنگ ایران و عراق در اواخر دهه 1980 میلادی، ایران در عرصه تحقیقات علمی سرمایه‌گذاری فراوانی کرده است. براساس تحقیقاتی که توسط علی خادم‌حسینی و دیوید موریسون انجام شده حجم سرمایه‌گذاری حکومت ایران در بخش تحقیقات علمی از ۰.۲ درصد از تولید ناخالص ملی در سال ۱۹۹۰ به ۰.۶۵ درصد در سال ۲۰۰۵ افزایش یافته که معادل ۱.۲ میلیارد دلار است .

در سال ۲۰۰۸ پرس تی‌وی شبکه تلویزیونی بین‌المللی وابسته به دولت ایران اعلام کرد که حکومت این کشور در نظر دارد که فقط در زمینه تحقیقات مربوط به سلول‌های بنیادی طی یک برنامه پس ساله حدود ۲.۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند.

واشنگتن تایمز می‌نویسد مرکز این تحقیقات در مؤسسه رویان است که در دامنه‌های البرز در شمال شهر تهران واقع شده. این مؤسسه که در سال ۱۹۹۱ به عنوان کلینیک باروری تأسیس شد در سال ۱۹۹۸ به مرکز تحقیقات سلول‌های بنیادی تبدیل شد و زیر نظر وزارت علوم توسعه یافت. براساس مطالب مندرج در وب سایت آن، این مؤسسه شامل شش بخش مجزا از جمله تحقیقات سلول بنیادی، جنین‌شناسی، بیماری‌های زنان و ژنتیک است.

براساس تحقیقات جدید دانشگاه‌های آمریکا، ایران در زمینه تولید، پرورش و حفظ سلول‌های بنیادی جنین انسانی جزو ۱۰ کشور اول جهان و در ردیف کشورهایی مثل ژاپن، سوئد، آمریکا، بریتانیا و هند قرار دارد.

به نوشته واشنتگن تایمز «رویانا» نامی است که به اولین گوسفند محصول شبیه‌سازی متولد در خاورمیانه داده شد که در سپتامبر سال ۲۰۰۶ در اصفهان متولد شد. دانشوران ایرانی علاوه بر این سلول‌های بنیادی کلیه انسان را تشخیص داده و بافت‌های گوناگون کبد را پرورش داده و تولید کرده‌اند.

با وجود قوانین محافظه‌کارانه در ایران اسلامی حکومت از عرصه‌های گوناگون تحقیقات مربوط به جنین‌شناسی و سلول‌های بنیادی حمایت می‌کند و بخش اعظم رهبران و مراجع مذهبی با آن مخالفتی ندارند. روحانیون شیعه معتقدند که جنین پس از ۱۲۰ روز صاحب روح می‌شود و قبل از این موعد در صورتی‌که سلامتی مادر ایجاب کند، عمل سقط جنین مجاز است.

واشنگتن تایمز یادآوری می‌کند که با این همه محدودیت‌هایی نیز وجود دارد. از جمله اینکه رهبر ایران به دانشوران هشدار داده که تحقیقات در زمینه سلول‌های بنیادی نباید به مسیر شبیه‌سازی انسان کشانده شود چون از دیدگاه اسلام شبیه‌سازی انسان گناه است. دولت باراک اوباما نیز دیدگاه کاملاً مشابهی دارد.

تحت تأثیر تحریم‌های موجود علیه برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران تحققات علمی در سایر رشته‌ها نیز با مشکلاتی روبه‌رو شده است و دانشوران ایرانی ناگزیرند بخش اعظم نیازهای تحقیقات خود را که معمولاً ساخت آمریکاست از طریق بازار سیاه تهیه کرده و هزینه بیشتری بپردازند.

در پایان این گزارش، واشنگتن تایمز از قول علی خادم‌حسینی می‌نویسد: «من به آینده پژوهش‌های عملی در ایران امیدوار هستم. تحقیقات در حال پیشرفت است و افکار عمومی و دولت از آن حمایت می‌کنند. بنابراین آینده روشنی خواهد داشت.»
XS
SM
MD
LG