پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد توانایی «خواندن» در کودکان ده ساله جهان بسیار با یکدیگر متفاوت است و فاصله‌ای عظیم بین این کودکان در کشورهای بسیار فقیر و کشورهای ثروتمند وجود دارد.
بنابر داده‌هایی که توسط بانک جهانی و سازمان یونسکو گرآوری شده، در کشورهای بسیار فقیر جهان (معروف به فقیرترین‌ها) ۹۰ درصد کودکان ده ساله قادر به خواندن حتی یک متن ساده نیستند.
در کشورهای «فقیر» و کشورهای «متوسط» جهان (مجموعا ۱۳۵ کشور) نیز ۵۳ درصد از کودکان ده ساله توانایی خواندن یک کتاب ساده را ندارند.
در کشورهای «ثروتمند» این رقم حدود ۹ درصد است.
بانک جهانی می‌گوید با دنبال کردن برنامه‌ای با عنوان «فقر آموزش» قصد دارد «بلندپروازانه ولی در عین حال امکانپذیر» این آمار جهانی را تا سال ۲۰۳۰ به نصف کاهش دهد.
به گزارش روزنامه گاردین، در سال‌های گذشته برنامه سازمان ملل موسوم به «اهداف توسعه هزاره» باعث شد کودکان فراوانی مشغول تحصیل شوند؛ با این حال در کشورهای فقیر، بیشتر این کودکان در پایان دوره ابتدایی هنوز «مهارت‌های اولیه» را فرانگرفته‌اند.
حدود ۲۶۰ میلیون کودک نیز اساسا از آموزش محروم مانده‌اند.
ارتقاء کیفیت آموزش و تبدیل «مشغول به تحصیل بودن» به «یادگیری باکیفیت» از جمله اهداف سند ۲۰۳۰ بود که سازمان یونسکو در سال ۲۰۱۳ ارائه کرد.
پژوهش جدید محصول همکاری نزدیک بانک جهانی و مرکز آمار یونسکو است.
این پژوهش نشان می‌دهد که پیشرفت در راستای اهداف ۲۰۳۰ بسیار کند صورت می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود که در صورت ادامه روند فعلی، در سال ۲۰۳۰ میلادی هنوز حدود ۴۳ درصد از کودکان جهان بخوبی قادر به خواندن نخواهند بود.
گزارش بانک جهانی و یونسکو تاکید دارد که مبارزه با بی‌سوادی نقشی حیاتی در ريشه‌کنی فقر مطلق و گرسنگی دارد؛ در عین حال برخورداری از آموزش «از مبانی حقوق بشر» و عاملی مهم در توسعه و رشد اقتصادی به شمار می‌رود.
يونيسف در اين گزارش با ذکر نمونه و آمارهايی تاکيد کرد که آموزش در جهانی که به سرعت در حال تغيير است نقش اساسی دارد و سرمايه‌گذاری هوشمندانه در تربيت آموزگاران و بهبود امکانات و نظام آموزشی با هدف ارتقاء کيفيت آموزش برابر و عادلانه در بهروزی درازمدت مردم و جوامع مؤثر است.
پیش از این، کارشناسان در پژوهش‌هایی از این نوع اختلاف نظر داشتند که آیا باید سن را مبنا قرار داد یا کلاس را. در پژوهش اخیر (محصول همکاری بانک جهانی و یونسکو) به این دلیل «سن» کودکان مد نظر قرار گرفته است تا کودکانی زیر ده سال نیز که به مدرسه نمی‌روند در نتیجه‌گیری پژوهش لحاظ شوند.
به نوشته روزنامه گاردین، نحوه مدیریت محرومیت در سنین پائین نیز از دیگر مواردی بوده که بحث‌هایی پدید آورده است. شماری از کارشناسان بر این باورند که کیفیت تحصیل کودکان هفت تا هشت ساله عاملی مهم در تداوم و بهبود آموزش است؛ با این حال برخی دیگر از کارشناسان سنجش کیفیت آموزش کودکان کشورهای فقیر در این سن را زودهنگام می‌دانند.
شماری از نهادهای بین‌المللی، از جمله خيريه مشهور «نجات کودکان»، از تلاش‌ها برای کاستن از آمار بالای ناتوانی در مهارت خواندن در بین کودکان ده ساله در کشورهای فقیر استقبال کرده‌اند.
