در اوج بحران مالی یونان، خانم کریستین لاگارد، وزیر امور اقتصادی و دارایی فرانسه، سهشنبه شب به ریاست کل صندوق بینالمللی پول انتخاب شد. رادیوفردا در گفتوگوی اقتصادی با فریدون خاوند، کارشناس امور اقتاصدی در فرانسه، به همین موضوع پرداخته است.
فریدون خاوند: صندوق بینالمللی پول در سال ۱۹۴۴ بر اساس قراردادهای معروف برتون وودز در آمریکا به وجود آمد. نقش آن از ابتدا تامین ثبات نظام پولی میان کشورها و نظارت بر روابط میان ارزهای مختلف بود.
بعدها نقش این سازمان تا اندازهای تغییر کرد و به نوعی نظارت بر اقتصادها در سطوح ملی، منطقهای و جهانی بدل شد. از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، این سازمان نقش مهمی را بر عهده گرفت در زمینه مقابله با بحرانهای مالی و بهویژه بدهیهای کشورها.
در آن زمان بحران بدهیها در کشورهای معروف به «جهان سوم» اوج گرفت که شماری از آنها، از جمله در آمریکای لاتین، در پرداخت اصل و فرع بدهیهای خود با مشکلات زیاد روبهرو شدند و حتی تا مرز ورشکستگی هم پیش رفتند. در جریان این بحران، نقش صندوق بینالمللی پول به عنوان مهمترین واسطه میان طلبکاران و بدهکاران اوج گرفت.
بعدها این صندوق به مهمترین بازیگر بینالمللی در جریان بحرانهای بزرگ مالی که گریبان کره جنوبی، روسیه، آرژانتین، ترکیه و چند کشور دیگر را گرفت تبدیل شد.
در حال حاضر بحران بدهیها دامن کشورهای اروپایی را گرفته و در این زمینه هم صندوق بینالمللی پول نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. ۱۸۷ کشور دنیا در صندوق بینالمللی پول عضویت دارند و مقر این سازمان در واشینگتن است.
همان طور که میدانید، دومینیک استراوس کان، رئیس کل پیشین صندوق، در پی متهم شدن به یک رسوایی جنسی، مجبور شد از مقام خود کنارهگیری کند. آقای استراوس کان فرانسوی بود و احتمالا اعضای هیئت مدیره صندوق مایل نبودند با انتخاب یک غیر فرانسوی، رسوایی نسبت داده شده به دبیر کل پیشین گردن فرانسه را بگیرد و برای این کشور تحقیرآمیز باشد.
خانم لاگارد به عنوان وزیر اقتصاد فرانسه نقش مثبت و موثری در کشور خودش داشته، در محافل سیاسی و مالی بینالمللی از حسن شهرت برخوردار است و به علاوه زن است. او توانست با مهارت از زن بودن خودش به عنوان یک برگ برنده استفاده کند.
انتخاب کریستین لاگارد در راس مهمترین نهاد اقتصادی بینالمللی گام مثبت دیگری است در راه دستیابی زنان به اوج هرم مدیریت در عرصه جهانی. او اولین زنی بود که وزارت امور اقتصادی و دارایی فرانسه را بر عهده گرفت و نخستین زن در راس مقتدرترین سازمان اقتصادی بینالمللی است.
ولی خانم لاگارد دو نقطهضعف هم دارد که امکان داشت مانع انتخاب او بشود. نقطهضعف اول این بود که او حقوقدان است و اقتصاددان نیست، در حالی که تا به امروز همه دبیرکلهای صندوق اقتصاددان بودهاند.
ضعف دوم این که خانم لاگارد اروپایی است. تاکنون، بر اساس یک رسم نانوشته، همیشه یک اروپایی در راس صندوق قرار میگرفت. این بار قرار بود این رسم به هم بخورد و راه باز بشود برای ریاست اتباع سایر کشورها، به خصوص «قدرتهای نوظهور» اقتصادی در آسیا و آمریکای لاتین. تنها رقیب خانم لاگارد، اگوستن کارستنز مکزیکی بود که به عنوان نماینده «قدرتهای نوظهور» قصد داشت برای اولین بار ریاست صندوق را از چنگ اروپاییها به در آورد، ولی در این کار شکست خورد.
به نظر میرسد که با توجه به بحران مالی در یونان، هیئت مدیره صندوق ترجیح داده است بار دیگر یک اروپایی را انتخاب کند که با مشکلات منطقه یورو آشنا باشد.
مهمترین پرونده بحران مالی یونان است که به حساسترین مراحل خودش نزدیک شده. بخش بسیار بزرگی از مردم یونان با طرح ریاضتکشی برای مقابله با بحران بدهی خارجی مخالفاند، در حالی که بدون قبول این طرح، دولت آتن از کمکهای اروپا و صندوق محروم خواهد شد و عملا باید اعلام ورشکستگی کند.
در حال حاضر وضعیت یونان حساسترین پروندهای است که روی میز خانم لاگارد قرار گرفته. صندوق در این زمینه باید پابهپای اتحادیه اروپا و بانک مرکزی اروپا تلاش کند.
کمک به کشورهای عرب در پی تحولات دموکراتیک چند ماه گذشته، یکی دیگر از چالشهای بزرگی است که رئیس کل تازه صندوق بینالمللی پول با آنها روبهرو است. مصر و تونس برای مقابله با دشواریهای اقتصادی خود به کمکهای این نهاد احتیاج دارند و احتمالا کشورهای دیگری، از جمله سوریه، لیبی یا یمن، در همان وضعیت قرار خواهند گرفت.
مسائل دیگری نیز در دستور کار صندوق بینالمللی پول قرار دارد، از جمله یافتن راهی برای جلوگیری از تداوم تکانهای شدید در بازار بینالمللی ارز یا تامین مشارکت بیشتر در مدیریت صندوق برای کشورهای در حال توسعه، بهویژه «قدرتهای نوظهور» که سهم بیشتری را در حکمرانی اقتصاد جهانی مطالبه میکنند.
گفتوگوی رادیوفردا با فریدون خاوند درباره رئیس جدید صندوق بینالمللی پول را بشنوید
- رادیوفردا: برای نخستین بار یک زن در راس مهمترین نهاد اقتصادی بینالمللی قرار گرفته است. پیش از پرداختن به شخصیت خانم کریستین لاگارد، این پرسش مطرح میشود که اصولا صندوق بینالمللی پول، در مدیریت اقتصاد جهانی، چه نقشی بر عهده دارد؟
فریدون خاوند: صندوق بینالمللی پول در سال ۱۹۴۴ بر اساس قراردادهای معروف برتون وودز در آمریکا به وجود آمد. نقش آن از ابتدا تامین ثبات نظام پولی میان کشورها و نظارت بر روابط میان ارزهای مختلف بود.
بعدها نقش این سازمان تا اندازهای تغییر کرد و به نوعی نظارت بر اقتصادها در سطوح ملی، منطقهای و جهانی بدل شد. از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، این سازمان نقش مهمی را بر عهده گرفت در زمینه مقابله با بحرانهای مالی و بهویژه بدهیهای کشورها.
در آن زمان بحران بدهیها در کشورهای معروف به «جهان سوم» اوج گرفت که شماری از آنها، از جمله در آمریکای لاتین، در پرداخت اصل و فرع بدهیهای خود با مشکلات زیاد روبهرو شدند و حتی تا مرز ورشکستگی هم پیش رفتند. در جریان این بحران، نقش صندوق بینالمللی پول به عنوان مهمترین واسطه میان طلبکاران و بدهکاران اوج گرفت.
بعدها این صندوق به مهمترین بازیگر بینالمللی در جریان بحرانهای بزرگ مالی که گریبان کره جنوبی، روسیه، آرژانتین، ترکیه و چند کشور دیگر را گرفت تبدیل شد.
در حال حاضر بحران بدهیها دامن کشورهای اروپایی را گرفته و در این زمینه هم صندوق بینالمللی پول نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. ۱۸۷ کشور دنیا در صندوق بینالمللی پول عضویت دارند و مقر این سازمان در واشینگتن است.
- با انتخاب خانم لاگارد به ریاست کل صندوق بینالمللی پول، یک فرانسوی جانشین یک فرانسوی دیگر میشود. اصولا چرا کریستین لاگارد برای رهبری این نهاد مهم بینالمللی انتخاب شد؟
همان طور که میدانید، دومینیک استراوس کان، رئیس کل پیشین صندوق، در پی متهم شدن به یک رسوایی جنسی، مجبور شد از مقام خود کنارهگیری کند. آقای استراوس کان فرانسوی بود و احتمالا اعضای هیئت مدیره صندوق مایل نبودند با انتخاب یک غیر فرانسوی، رسوایی نسبت داده شده به دبیر کل پیشین گردن فرانسه را بگیرد و برای این کشور تحقیرآمیز باشد.
خانم لاگارد به عنوان وزیر اقتصاد فرانسه نقش مثبت و موثری در کشور خودش داشته، در محافل سیاسی و مالی بینالمللی از حسن شهرت برخوردار است و به علاوه زن است. او توانست با مهارت از زن بودن خودش به عنوان یک برگ برنده استفاده کند.
انتخاب کریستین لاگارد در راس مهمترین نهاد اقتصادی بینالمللی گام مثبت دیگری است در راه دستیابی زنان به اوج هرم مدیریت در عرصه جهانی. او اولین زنی بود که وزارت امور اقتصادی و دارایی فرانسه را بر عهده گرفت و نخستین زن در راس مقتدرترین سازمان اقتصادی بینالمللی است.
ولی خانم لاگارد دو نقطهضعف هم دارد که امکان داشت مانع انتخاب او بشود. نقطهضعف اول این بود که او حقوقدان است و اقتصاددان نیست، در حالی که تا به امروز همه دبیرکلهای صندوق اقتصاددان بودهاند.
ضعف دوم این که خانم لاگارد اروپایی است. تاکنون، بر اساس یک رسم نانوشته، همیشه یک اروپایی در راس صندوق قرار میگرفت. این بار قرار بود این رسم به هم بخورد و راه باز بشود برای ریاست اتباع سایر کشورها، به خصوص «قدرتهای نوظهور» اقتصادی در آسیا و آمریکای لاتین. تنها رقیب خانم لاگارد، اگوستن کارستنز مکزیکی بود که به عنوان نماینده «قدرتهای نوظهور» قصد داشت برای اولین بار ریاست صندوق را از چنگ اروپاییها به در آورد، ولی در این کار شکست خورد.
به نظر میرسد که با توجه به بحران مالی در یونان، هیئت مدیره صندوق ترجیح داده است بار دیگر یک اروپایی را انتخاب کند که با مشکلات منطقه یورو آشنا باشد.
- برای خانم لاگارد، رئیس کل تازه صندوق بینالمللی پول، چه پروندههایی از اولویت برخوردارند؟
مهمترین پرونده بحران مالی یونان است که به حساسترین مراحل خودش نزدیک شده. بخش بسیار بزرگی از مردم یونان با طرح ریاضتکشی برای مقابله با بحران بدهی خارجی مخالفاند، در حالی که بدون قبول این طرح، دولت آتن از کمکهای اروپا و صندوق محروم خواهد شد و عملا باید اعلام ورشکستگی کند.
در حال حاضر وضعیت یونان حساسترین پروندهای است که روی میز خانم لاگارد قرار گرفته. صندوق در این زمینه باید پابهپای اتحادیه اروپا و بانک مرکزی اروپا تلاش کند.
کمک به کشورهای عرب در پی تحولات دموکراتیک چند ماه گذشته، یکی دیگر از چالشهای بزرگی است که رئیس کل تازه صندوق بینالمللی پول با آنها روبهرو است. مصر و تونس برای مقابله با دشواریهای اقتصادی خود به کمکهای این نهاد احتیاج دارند و احتمالا کشورهای دیگری، از جمله سوریه، لیبی یا یمن، در همان وضعیت قرار خواهند گرفت.
مسائل دیگری نیز در دستور کار صندوق بینالمللی پول قرار دارد، از جمله یافتن راهی برای جلوگیری از تداوم تکانهای شدید در بازار بینالمللی ارز یا تامین مشارکت بیشتر در مدیریت صندوق برای کشورهای در حال توسعه، بهویژه «قدرتهای نوظهور» که سهم بیشتری را در حکمرانی اقتصاد جهانی مطالبه میکنند.
