مخاطب سخنرانی روحانی کیست؟

سخنرانی حسن روحانی- بخصوص بخشی از آن که به مسائل اقتصادی اختصاص دارد- دارای نکات قابل توجهی است، که میزان کارآمدی آن در انتقال پیام -یا به زبان دیگر موفقیت آنرا- به نمایش می گذارد.

در ابتدا باید گفت حضور رئیس جمهور یک کشور در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل و سخنرانی در مجمع در صورتی که کارآمد باشد میتواند فرصت‌های بسیاری را برای کشورش بیآفریند در غیر اینصورت فضای مناسبات میان کشورها را کدر نموده و هزینه هایی را بر کشورش تحمیل خواهد نمود.

از جمله مولفه‌های یک سخنرانی کارآمد یکی شناخت مخاطب و فضائی است که که سخنران در چارچوب آن آن پیام خود را به مخاطبش ارسال می کند. طبیعی است گفته هایی که بر پایه یافته‌های پذیرفته شده عمومی و علمی نباشد، پنجره‌ای را بر جهان نخواهد گشود.

مخاطبین حسن روحانی کیستند و او در کدام فضا سخن می گوید؟

تاکید حسن روحانی بر «بهبود شرایط اقتصادی در ایران به عنوان امن‌ترین و پربازده‌ترین مقصد سرمایه گذاری و مشارکت در منطقه» نشانه آن است که مخاطب این بخش از سخنرانی رئیس جمهوری اسلامی، کشورهایی است که -توان و علاقه به سرمایه گذاری در سایر کشورها را دارند- میباشد.

مخاطبین حسن روحانی بخصوص کشورهای بزرگی که دارای نفوذ و اقتدار در عرصه بین المللی هستند، و از توان سرمایه گذاری در سایر کشورها برخوردارند‌از مسائل و مشکلات دیگر کشورها و همچنین، تنگناها و مزیت‌های اقتصاد ایران بی‌اطلاع نیستند.

آنها به لطف شمار فراوان کارشناسان و متخصصان خود، اوضاع اقتصادی و سیاسی کشورها را با بکارگیری منابع و شبکه اطلاعاتی گوناگون، رصد نموده و قدرت رقابت آنها در عرصه‌های گوناگون اقتصادی را ارزیابی می کنند.

بنابراین بعید است که هیئت نمایندگی این کشورها را بتوان با ارائه آمار و اطلاعاتی که تازه هم نیست، شگفت زده یا مرعوب نمود. همچنین فضای سخنرانی در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل نیز البته با سخنرانی انتخابات ریاست جمهوری در شهرهای ایران نیز متفاوت است. مخاطبین هم که در قالب هیئت در چنین مجمعی گرد می آیند، قادرند که نکات پنهان و آشکار سخنرانی‌ها را تحلیل کنند.

گزاره هایی اساسی بخش اقتصادی سخنرانی حسن روحانی بود

حسن روحانی بر این باور است که «ایران جزو معدود کشورهای نفتی است که توانست اثر افت شدید قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ بر اقتصاد کشور را کنترل کند».

او مدعی است که «روند بهبود شرایط اقتصادی در ایران» در جریان است و «[ایران] به عنوان امن‌ترین و پربازده‌ترین مقصد سرمایه گذاری و مشارکت در منطقه»، و «در بهار امسال[ایران] به رشد بالای ۴ درصد[رسید] و رشد اقتصادی تا پایان سال ۲۰۱۶ به ۵ درصد خواهد رسید».

رئیس قوه مجریه « تورم تک رقمی» و« نزدیک شدن به تولید و صادرات نفتی در دوران پیش از تحریم ها» از دیگر دستاوردهای دولت میداند. او وعده می دهد که :«شاهد شکوفایی بیشتر اقتصادی، علمی و فن آوری در ایران خواهیم بود» و « با انجام اصلاحات اقتصادی و رعایت انضباط پولی و مالی، با حفظ دستاورد کاهش نرخ تورم، ثبات و پیش بینی پذیری اقتصادی را افزایش داده و از این طریق زمینه ساز سرمایه گذاری بیشتر در اقتصاد شویم». او مدعی است:«بر اساس همه پیش بینی‌های داخلی و بین المللی، ایران در سال جاری از بالاترین رشدهای پیش بینی شده برای کشورهای نفتی برخوردار خواهد بود».

بسیاری از گزاره‌های بالا که حسن روحانی تلاش می کند تا با استمداد از آنها با مخاطبین‌اش ارتباط برقرار کند، ناکارآمدند و دشوار است که بتوانند مقبولیت بخرند. چه مناقشه پذیر بوده و بعید است از سوی مخاطبین او پذیرفته شوند.

مثلا بررسی‌های گوناگون جهانی تایید نمی کند: «ایران امن‌ترین و پربازده‌ترین مقصد سرمایه گذاری و مشارکت در منطقه» است. بالعکس پژوهشهای داخلی و بین المللی خلاف این این مطلب را نشان میدهند. افزون براین این کارآمدی اقتصادی ایران یا مدیریت آن نبود که مانع شد تا افت قیمت نفت بر اقتصاد ایران تاثیر گسترده بگذارد.

کارشناسان اقتصادی میدانند که با توجه تحریم های بین المللی و سست شدن ارتباط ایران با اقتصاد بین الملل طبیعی بود که اقتصاد ایران که تکانه‌های بزرگتری را تجربه میکرد، نسبت به شوک‌های کوچکتر از آن واکنش چندانی نشان ندهد. افزون بر این، هر چند نمی توان انکار کرد که با روی کارآمدن دولت جدید، سقوط آزاد اقتصادی دولت پیشین متوقف شد، اما این به معنای روند پایدار بهبود شرایط اقتصادی در ایران نیست. در سه سال اخیر، اقتصاد ایران چندین بار کورسوی بهبود اقتصادی با دوپینگ‌های گوناگون دولت خود را نشان داده ولی بزودی دچار خاموشی شده است. چه روند بهبود پایدار اقتصادی ایران مستلزم اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران است که با موانع جدی روبرو است.

تاکید برکاهش تورم و تک رقمی شدن آن، کم کم به ترجیع بند سخنرانی‌های رئیس دولت «اعتدال» تبدیل شده است. تورم تک رقمی شاید در کشور ایران- یعنی کشوری در سال های اخیر دارای یکی از بالاترین نرخ تورم در دنیا بوده است- برای برخی از مخاطبان داخل ایران نکته مثبتی باشد، اما در عرصه بین المللی چنین نیست.

نرخ تورم ایران هنوز تقریبا سه برابر نرخ تورم بین المللی است و افزون بر این اقتصاد ایران بهای این تورم را به با رکود پرداخت می کند. افزون بر این صنعت نفت ایران دارای ظرفیت‌های کلان و یک سده قدمت دارد.

بنابراین « نزدیک شدن به تولید و صادرات نفتی در دوران پیش از تحریم ها» بیش از آنکه دستاورد مدیریتی، فنی و سرمایه گذاری دولت فعلی باشد، حاصل آزاد شدن ظرفیت بالقوه آن است که با لغو تحریم‌ها فعلیت یافته است. چه نکته پنهانی نیست که به علت فقدان سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران، در سالهای اخیر ظرفیت جدیدی در این صنعت خلق نشده است.

بخش نهایی سخنرانی روحانی از وعدهای او در خصوص شکوفایی بیشتر اقتصادی، علمی و فن آوری، اصلاحات اقتصادی و رعایت انضباط پولی و مالی، با حفظ دستاورد کاهش نرخ تورم، ثبات و پیش بینی پذیری اقتصادی را افزایش داده تشکیل میشود. به نظر نمی رسد که چنین وعده هایی برای مخاطبان رئیس جمهور اسلامی ایران که خود با تکنیک!! وعده دادن آشنا هستند، جذبه‌ای داشته باشد.

ختم کلام

بر پایه تحلیل محتوای سخنرانی حسن روحانی، به نظر میرسد تدوین کنندگان سخنرانی رئیس جمهور ایران، چنان به دورباطل محاجه و مجادله با رقبای دورنی حاکمیت گرفتار آمده باشند که نتوانسته اند میان سخنرانی مجمع عمومی سالانه سازمان ملل و سخنرانی انتخاباتی در داخل ایران تفکیک قائل شوند.

آن بخش از سخنرانی روحانی که به مسائل اقتصادی اختصاص یافته غالبا از گزاره هایی تشکیل شده که مناقشه پذیر، مبهم و جدل برانگیز است و برای مخاطب بخصوص سران کشورهای بزرگ و پیشرفته- یعنی کشورهایی که توان سرمایه گذاری دارند- جذابیتی ندارد و پنجره گفتگوئی کارآمدی را با جهان نمی گشاید. بخش اقتصادی این سخنرانی، شامل اطلاعات و ادعاهای کهنه‌ای است که در رسانه‌های عمومی طرفدار دولت ایران به وفور یافت میشود.