لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۹:۱۵

چرا هاوکینگ در مورد خدا «اشتباه می‌کند»؟


انتشار مصاحبه های استيون هاوکينگ، فيزيکدان و کيهان شناس برجسته بريتانيايی، در سايت راديوفردا با استقبال بسيار زيادی روبرو شده است. راديوفردا در چند مقاله نظرات هاوکينگ را که به گفته بسياری مشهورترين دانشمند زنده جهان است بررسی می‌کند.

استیون هاوکینگ معتقد است خدایی در کار نیست و خدا کائنات را خلق نکرده و «بیگ بنگ» نتیجه اجتناب ناپذیر قوانین فیزیک بوده است.

این یکی از اظهار نظرهای بحث برانگیز نویسنده کتاب «طرح بزرگ» در مورد «مرگ خدا» است که به شدت مورد نقد و انتقاد قرار گرفته است.

دان پیج، کیهان شناس و استاد فیزیک در کانادا که هشت مقاله با هاوکینگ نوشته، برخلاف استاد سابقش معتقد است که خدای خالقی در کار است.

دان پيج* به راديو فردا می گويد «در باورهای فلسفی نيز مانند آن چندتايی که در کتاب «طرح بزرگ» به آنها اشاره کرده، هاوکينگ جنجالی تر از همه جا است. شايد درست بگويد که دست کم به لحاظ منطقی قابل پذيرش است که شکل گيری کائنات می‌تواند ناشی از قوانين طبيعت مانند قانون جاذبه باشد. و بدون دخالت خدا. اما می توان گفت که از نظر منطقی الزاما نبايد [شکل گيری کائنات] به اين صورت اتفاق افتاده باشد.»

اين استاد فيزيک در کانادا می افزايد «بحث گسترده‌ای در جريان است که آيا هستی بيرون خود هيچ علتی ندارد (يا خارج از قوانين طبيعت، اگر با نظر هاوکينگ معتقد باشيم که باور دارد - يا دست کم زمانی باور داشت - که قوانين طبيعت خارج از کائنات و جدای از آن هستند) و يا اينکه محتمل‌تر است که معتقد باشيم که کيهان توسط خالقی مانند خدا آفريده شده است. به عنوان يک فرد مسيحی، من شخصاً باوردارم که کائنات و قوانين آن توسط خدايی قادرکُل، دانای کُل و بخشاينده آفريده شده است. هاوکينگ البته در اين مورد نظر ديگری دارد، اما من معتقد نيستم که اين پرسش را می‌توان صرفاً به کمک قوانين علمی پاسخ داد.»

همکار و دانشجوی هاوکینگ برخی از اظهارنظرهای هاوکینگ را فلسفی می‌داند و نه علمی.

وی می گويد «من نيز موافق اين هستم که بسياری از گفته‌های هاوکينگ در کتاب "طرح بزرگ" درباره خدا و کائنات بيشتر از آنکه علمی باشد فلسفی است. راستش کمی هم برايم طنزآميز بود که در آغاز کتابش ادعا می‌کند که فلسفه مُرده است،‌اما بعد خودش بسياری از گمانه‌های فلسفی خود را مطرح می‌کند. من فکر می‌کنم که اين کتاب نمونه واضحی از برهان خلف ادعای مرگ فلسفه است.» رامين جهانبگلو، استاد فلسفه در کانادا، پيشتر در مورد هاوکينگ و «مرگ فلسفه» با راديو فردا بهگفت وگو نشسته است.

«قانون نمیتواند خالق باشد»

جان لینوکز استاد ریاضیات آکسفورد و نویسنده کتاب های«هاوکینگ و خدا» و «مامور کفن و دفن خدا، آیا علم خدا را دفن کرده است؟» از این نظر هاوکینگ که خدا کائنات را خلق نکرده و «بیگ بنگ» نتیجه اجتناب ناپذیر قوانین فیزیک بوده، انتقاد کرده و می نویسد قوانینی که ما کشف می کنیم، نمی تواند پدید آورنده و خالق چیزی باشد.

وی می افزاید قوانین «حرکت» نیوتون می تواند حرکت یک توپ بیلیارد را توضیح دهد ولی این ضربه چوب بیلیارد است که این حرکت را به وجود آورده و نه قانون نیوتون.

این استاد ریاضیات می گوید «در جهانی که ما زندگی می کنیم قانون ریاضی ساده ای وجود دارد که ۱+۱=۲. ولی این قانون چیزی به وجود نمی آورد. مطمئنا این قانون پولی به حساب بانکی من اضافه نمی کند. اگر من هزار پوند به حساب بانک خود واریز کنم و سپس هزار پوند دیگر، قانون ریاضی به سادگی توضیح می دهد که من دو هزار پوند در حسابم پول دارم. ولی اگر هیچ پولی به حسابم واریز نکنم و این امر را به قوانین ریاضی به سپارم هیچ اتفاقی نمی افتد.»

لينوکز می افزايد «قوانين فيزيک توضيح می‌دهند که يک موتور جت چگونه کار می‌کند اما نمی‌گويند که اولش چطور به وجود آمد. واضح است که موتور جت تنها با قوانين فيزيک به وجود نيامد، به نبوغ و مهندسی خلاقانه «ويتل» نياز بود. اما فکرش را بکنيد قوانين فيزيک به علاوه «ويتل» هم برای ساخت موتور جت کافی نيستند، علاوه بر اين دو به مواد اوليه‌ای نياز است که ويتل رويش کار کند. شايد در نظر اول ماده بخش پيش‌پا افتاده‌ای از پيدايش هستی باشد اما [به هر حال] ماده توسط قوانين توليد نمی‌شود.»

البته منتقدان هاوکينگ، فقط نطرات اين فيزيکدان برجسته را مورد انتقاد قرار نمی دهند بلکه نبوغ وی را نيز ستايش می کنند.

پيج می‌گوید «به عنوان يک دانشجوی سابق تحصيلات تکميلی و بعد از آن نيز پژوهشگر مقطع فوق دکتری تحت نظارت ايشان ( و همچنين همکاری با وی در نگارش هشت مقاله)، من شخصاً نبوغ علمی استيون هاوکينگ را به شدت ستايش می‌کنم. اگرچه در عالم دانش من با چند مورد از مفروضات ايشان مخالف هستم، (مانند نظريه معکوس شدن بُردار زمان در صورت از هم پاشيدن مجدد هستی و اين نظريه که در پيدايش و از بين رفتن سياهچاله‌ها اطلاعات گُم خواهند شد، - که البته هاوکينگ در حال حاضر از هردوی اين نظرات دست کشيده است.) »

-------------------------------------------------------------------------------------------

* دان پیج می گوید که در این گفت وگو نظرات شخصی خودش را بیان کرده و سخنگوی دانشگاه آلبرتا نیست و لزوما دانشگاه با نظرات وی هم عقیده نیست. وی همچنین می افزاید ادعای سخنگویی مسیحیان یا گروه دینی خاصی را ندارد.

XS
SM
MD
LG