لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳ تهران ۱۷:۴۱

اینترنت در ایران، مالیات ایستادن پشت چراغ قرمز


در مورد فیلترینگ در ایران کم گفته نشده است. البته برای شهروندان ایرانی که هر روز باید از سد «دسترسی به این سایت مقدور نمی‌باشد» بگذرند، ظاهرا فیلترینگ و گذشتن از آن مانند روزمرگی در ترافیک خیابان‌های تهران شده است. اما حالا تصور کنیم قرار شود، همین شهروندان برای ایستادن پشت چراغ قرمز مالیات بپردازند یا مجبور شوند برای متوقف شدن در سد ترافیک بلیت بخرند. و اگر هم این کار را نکنند اساسا باید از خیر خودروی شخصی بگذرند.

البته چنین چیزی -هنوز- در ایران رخ نداده است، اما اینترنت جمهوری اسلامی و بهایی که شهروندان بابت آن می‌پردازند دست‌کمی از آنچه گفته شد ندارد.

ایران اگر نه گران‌ترین که عرضه‌کننده یکی از گران‌ترین خدمات فوق‌العاده کم‌سرعت اینترنت در جهان است.

تعرفه ماهیانه واگذاری ADSL در سال گذشته بر اساس داده‌های مخابرات ایران (رقم ساده شده و به تومان) چنین بود: ۶۴ كیلو بیت بر ثانیه ۶ هزار (۶ دلار)، ۱۲۸ كیلو بیت بر ثانیه ۱۰ هزار (۱۰ دلار)، ۲۵۶ كیلو بیت بر ثانیه ۱۲ هزار، ۵۱۲ كیلو بیت بر ثانیه ۲۰ هزار، ۱۰۲۴ كیلو بیت بر ثانیه ۳۸ هزار و ۲۰۴۸ كیلو بیت بر ثانیه ۷۵ هزار تومان.

البته در نهایت برای استفاده (تقریبا) همگان در خانه تنها گزینه ۱۲۸ کیلو بیتی در نظر گرفته شده، چراکه در موارد دیگر، مجوز لازم است. بنا بر گفته مسئولان مخابرات ایران، «صاحبان مشاغل خاص چون اعضای هیئت علمی،‌ دانشجویان كارشناسی ارشد به بالا،‌ خبرنگاران و دیگر فعالان كه نیازمند تحقیق هستند می‌توانند از پهنای باندی بیش از ۱۲۸ كه به كاربران خانگی داده می شود استفاده كنند.»

بهای اینترنت در ایران ده‌ها و حتی چند صد برابر بیشتر از کشورهای پیشرفته و یا در حال توسعه است. در عین حال کیفیت و سرعت آن به مراتب بدتر از کشورهای فقیرتر حتی در خود آسیاست.
با در نظر گرفتن این احتمال که هنوز کشورهای در حال توسعه‌ای وجود دارند که چنین خدماتی -مثل ای دی اس ال ۶۴ کیلوبیتی یا اینترنت مجوزی- ارائه می‌کنند، می‌توان نگاهی به فهرست تعرفه در چند کشور دیگر کرد:
اینترنت ۶۱ مگابیتی در ژاپن ماهیانه تقریبا ۳۰ سنت برای هر مگابیت برای کاربرات هزینه در بر دارد. به عبارتی بهای اینترنت با سرعت برق و باد ماهیانه ۱۷ دلار، تقریبا ۱۷ هزار تومان است. در پرتغال اینترنت از ژاپن گران‌تر است و ای دی اس ال در سال ۲۰۰۰ میلادی به این کشور آمده. در آنجا برای انیترنت ۲۴ مگابیتی (ارائه دهنده: ساپو) باید تقریبا ۳۰ دلار هزینه کرد. در هلند برای ۱۲۰ مگابیت، تقریبا ۱۰۰ دلار در ماه کافی است. در مالزی، قیمت اینترنت بی‌سیم ۱.۵ مگابیتی (ارائه‌دهنده: ماکسیز) تقریبا ۱۵ دلار است. در ایران، که شاید امسال خدمات اینترنت بی‌سیم برای اولین بار ارائه شود، بهای ۵۱۲ کیلوبیت (البته برای کسانی که مجوز دارند) ۶۰ دلار است.

بنا بر گزارش رسانه‌های ایرانی، زمانی که این کشور در سال ۱۳۷۲ به شبکه جهانی اینترنت متصل شد، دومین از این دست در خاورمیانه بود. ترکیه در سال ۱۹۹۳ میلادی -تقریبا همزمان با ایران- به شبکه جهانی متصل شد و در سال ۲۰۰۳ میلادی خدمات ای دی اس ال را برای نخستین بار ارائه کرد. بهای اینترنت در ترکیه چندین برابر ارزان‌تر از ایران است. اتفاقا همین کشور -البته نه به اندازه ایران- اینترنت را کنترل و سانسور می‌کند و در فهرست گزارشگران بدون مرز درمورد وضعیت اینترنت و سانسور آن، در کنار کشورهایی مانند مالزی از جمله کشورهای «تحت نظارت» است.

ولی هر دو کشور با داشتن ساز و کارهای دینی و سنتی و سیاستی محافظه‌کارانه، نه تنها اینترنت را ارزان‌تر و آسان‌تر در اختیار شهروندان قرار می‌دهند، بلکه کشوری مانند مالزی در سرعت ارائه آن با ژاپن، کره یا کشورهای بنه‌لوکس رقابت هم می‌کند. حتی در کشوری مانند نپال که خیابان‌های پایتخت آسفالت نشده‌ است، به طور متوسط نیمی از روز برق قطع می‌شود و فقر، محدودیت‌های فنی بسیاری را به وجود می‌آورد، شهروندان می‌توانند به راحتی بدون مجوز و ارزان‌تر از ایران به اینترنت ۵۱۲ کیلوبیتی دسترسی داشته باشند.

جمهوری اسلامی در حالی ارائه‌دهنده گران‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین خدمات اینترنت در جهان است، که درآمد سالیانه شهروندان آن چندین برابر کم‌تر از درآمد کشورهای پیشرفته است. در عین حال با نگاهی به گفته مسئولان مخابراتی ایران، به نظر نمی‌رسد که دگرگونی خاصی هم در آینده نزدیک در این مورد رخ دهد. قرار بود تا پایان برنامه چهارم توسعه دست‌کم ۱.۵ میلیون درگاه اینترنت پرسرعت (دی اس ال) در ایران پایه‌گذاری شود که در نهایت و در آستانه برنامه پنجم، دولت تنها از ۳۰۰ هزار دی اس ال استفاده می‌کند.

علاوه بر اختصاص بودجه کم (در آغاز دهه رو به پایان تنها کمی بیشتر از یک درصد از تولید ناخالص ملی به اینترنت اختصاص داده شد) و بهای بالای اینترنت، برخی از ناظران دلیل پایین بودن سرعت را نوعی اعمال کنترل می‌دانند. با این همه کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان که مانند ایران به بهانه‌های مختلف سایت‌هایی مانند یوتیوب را فیلتر می‌کنند یا چین که در سانسور و کنترل اینترنت از هر کشور دیگری جلوتر است، خدمات ارزان‌تر و با سرعت بسیار بیشتری به کاربران ارائه می‌کنند.

البته نگاه مسئولان دولتی ایران به موضوع اینترنت نیز بی‌تاثیر بر کیفیت خدماتی که ارائه می‌کنند نیست. با نگاهی به وب‌سایت وزرارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات می‌توان از جمله با فعالیت‌های تحقیقاتی وزیر فعلی، رضا تقی‌پور انوری، آشنا شد؛ «به تولید رساندن بیش از ۱۰ محصول عمده صنعتی نظیر موشک انداز ضد زره-کنترل آتش تانک-رادار مراقبت زمینی-لامپ‌های پر قدرت مایکروویو-بی سیم زیر آب-شنود زیر آب-عینک دید در شب». محمد سليمانی وزير پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات ايران نیز زمانی در مورد اینترنت گفته بود: «کاهش پهنای باند برای مشتريان خانگی مشکلی ايجاد نمی‌کند، چرا که با بررسی‌های انجام شده کاربران خانگی نيازی به بيشتر از اين رقم ندارند.»
XS
SM
MD
LG