لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ تهران ۱۲:۳۱

کتاب هفته؛ عزت الله سحابی، نيم قرن خاطره و تجربه


جلد اول کتاب «نيم قرن خاطره و تجربه»،که هفته های اخير منتشر شد،بخشی از خاطرات سياسی و فرهنگی عزت الله سحابی را از شهريور ۱۳۲۰ تا انقلاب اسلامی در بر می گيرد.جلد دوم کتاب،که در دست انتشار است،فصل دوم زندگی سحابی را در جمهوری اسلامی تصوير می کند.

عزت الله سحابی از فعال ترين و خوشنام ترين چهره های سياسی تاريخ معاصر ايران است و در مهم ترين دوره های تاريخی ايران از شهريور ۱۳۲۰ تا کنون حضوری تاريخی،نقاد،موثر و فعال داشته است.

زندگی سياسی و فرهنگی پرفراز و نشيب عزت الله سحابی، که با تجربه های گوناگونی چون مبارزات مخفی زيرزمينی، بارها شکنجه و زندانی شدن در هر دو نظام شاهنشاهی و جمهوری اسلامی، رهبری سازمان های اپوزيسيون، عضويت در شورای انقلاب، نمايندگی مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس و روزنامه نويسی رنگ می خورد، بخشی مهم از تاريخ معاصر ايران است و خاطرات او از اسناد و مراجع معتبر تاريخی به شمار می رود.

چهره های سياسی ايران تا پيش از انقلاب اسلامی به خاطره نويسی رغبتی نداشتند و خاطره نويسی رجال سياسی ايران از ژانرهائی است که پس از انقلاب اسلامی رايج و با استقبال گسترده پژوهش گران و بازار کتاب ايران رو به رو شد.

خاطره نويسی روايت يا بازآفرينی تاريخ از نگاه و منظر راويانی است که در در خلق و نوشتن تاريخ حضور و نقش کارساز داشته اند.

پيوند پر رنگ خاطرات با موقعيت حال و منظر راوی از اعتبار خاطره چون «سند ناجانبدار» می کاهد اما پژوهش گران به ياری شيوه های غنی تحليل و بازخوانی متن، خاطرات را از بازسازی تاريخ از منظر حال و راوی به اسنادی معتبر و غنی در شناخت تاريخ بدل بر می کشند و خوانندگان نيز گذشته و تاريخ خود را از ورای نوشته ها و نانوشته های خاطرات بازسازی کرده و از تجربه تاريخ سازان بهره می گيرند.

جلد اول خاطرات عزت الله سحابی نه فقط زندگی سياسی او، که وضعيت سياسی، فرهنگی و اجتماعی ايران را از شهريور ۱۳۲۰ تا انقلاب اسلامی تصوير می کند.

پدر عزت الله سحابی،دکتر يدالله سحابی،از نخستين دانشجويانی بود که به دوران پهلوی اول برای تحصيل به اروپا اعزام شدند.
يدالله سحابی پس از اخذ دکترا در گياه شناسی و آب‌های زير زمينی در ۱۳۱۲ به ايران بازگشت و همراه با مهندس مهدی بازرگان به يکی از چهره های بانفوذ و خلاق نخستين دوره فکری رفرميست های مذهبی ايران در عصر پهلوی بدل شد.

تلاش نظری رفرميست های مذهبی ايران در نخستين دوره فکری خود به عصر پهلوی به اثبات سازگاری اسلام با علوم تجربی معطوف بود و دکتر يدالله سحابی با نگارش کتاب «خلقت انسان» در اين عرصه نقشی مهم داشت.

يدالله سحابی به دوران مبارزات ملی از ياران محمد مصدق و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از بنيان گذاران سازمان نهضت آزادی بود و به همين اتهام بازداشت و زندانی شد.

عزت الله سحابی،که در سال ۱۳۰۹ در تهران چشم به جهان گشود، به دليل فعاليت های سياسی و فرهنگی پدر از کودکی و نوجوانی با مسائل فکری و سياسی درگير بود.

به دوران تحصيل در دانشگاه تهران تا سال ۱۳۳۱ سردبيری مجله های فروغ علم و گنج شايگان را بر عهده داشت و در اين سال تحصيلات مهندسی خود را در مکانيک به پايان رساند.

سحابی از نخستين کسانی بود که در سال ۱۳۳۲ به سازمان نهضت آزادی پيوست که بدان روزگار ممنوع و فعاليت های آن زيرزمينی بود.

سحابی در اين سازمان عضو کميته انتشارات و تبليغات و ناشر روزنامه راه مصدق بود و در تيرماه ۱۳۳۳ زندانی شد.عزت الله سحابی پس از آن بارها به زندان افتاد و آخرين بار به دوران شاه در سال ۱۳۵۰ بازداشت و به ۱۵ سال زندان محکوم شد و تا انقلاب اسلامی در زندان بود.

عزت الله سحابی در سال های انقلاب و پس از آن عضو شورای مرکزی نهضت آزادی،عضو شورای انقلاب،نماينده مجلس خبرگان اول و نماينده مردم تهران در مجلس اول بود و در دولت مهندس مهدی بازرگان رياست سازمان برنامه و بودجه را بر عهده داشت.

با سقوط دولت بازرگان سحابی نيز از سمت های دولتی کناره گرفت. چند سال پس از انقلاب با نقد برنامه های اقتصادی نهضت آزادی، که از منظر او از سرمايه داری و بازار آزاد دفاع و به عدالت اجتماعی و توزيع عادلانه درآمدهای ملی بی اعتنا بود، از اين سازمان نيز استعفا داد و چندی بعد گروه معروف به فعالان ملی ــ مذهبی را بنياد نهاد که از آن دوران تا کنون از گروه های فعال در عرصه اپوزيسيون سياسی ايران است.

عزت الله سحابی به دوران رياست جمهوری آقای رفسنجانی و به دستور او، به دليل امضای نامه ای در نقد سياست رئيس جمهور در خصوصی سازی و اعمال شيوه های خشن سرکوب و استبداد، بازداشت و شکنجه شد.

عزت الله سحابی در جمهوری اسلامی نيز چند بار زندانی و آخرين بار به اتهام «تشکيل گروه با هدف برهم زدن امنيت کشور، تبليغ عليه نظام و توهين به مسؤولان» به ۱۱ سال زندان محکوم شد.

عزت الله سحابی در سال ۱۳۷۰ مجله «ايران فردا» را منتشر کرد که به روزگار خود از حرفه ای ترين و بانفوذترين نشريات ايران بود.ايران فردا نيز در سال ۱۳۷۹ توقيف شد.

به قلم عزت الله سحابی ده ها مقاله و کتاب از جمله کتاب با ارزش«ناگفته های انقلاب و مباحث بنيادی ملی» منتشر شده است.
XS
SM
MD
LG