لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۰:۱۸

قدرت های سنی و برنامه هسته ای ايران


نیروگاه اتمی بوشهر
نیروگاه اتمی بوشهر
سايت انگليسی« گلوب اند ميل » در تحليلی پيرامون بحران هسته ای ايران می نويسد که جمهوری اسلامی ايران علاوه بر مقابله با تهديدهای غرب و سناريو تغيير رژيم، به دنبال نوعی تضمين های امنيتی در برابر دشمنی قدرت های سنی منطقه است.

نويسندگان اين تحليل ، پراکاش شاه سفير سابق هند در سازمان ملل متحد و فرستاده ويژه اين نهاد در عراق و رامش تاکور کارشناس علوم سياسی و از مشاوران سابق دبير کل سازمان ملل متحد هستند. اين دو کارشناس در مقدمه تحليل خود می نويسند که دولت آمريکا مثل هر دولت ديگری در جهان در ارزيابی از سياست کشورهای ديگر دچار اشتباه محاسبه می شود به همين خاطر بود که دولت آمريکا اين نکته را د ر نيافت که انگيزه اصلی تلاش صدام حسين برای توليد سلاحهای تخريب و کشتار گسترده دشمنی با ايران بود.

به نوشته این نویسندگان در حال حاضر نيز دولت آمريکا ممکن است دچار اشتباه مشابهی شود و انگيزه های اصلی ايران برای دستيابی به قدرت هسته ای را درک نکند. با اين تصور که هدف بالقوه ايران برای توليد سلاح هسته ای فقط اسراييل است غرب عملا راه را برای انجام يک حمله پيشدستانه توسط اسرائيل به ايران باز می گذارد. اما حقيقت اين است که انگيزه حکومت ايران برای توسعه سلاح هسته ای علاوه بر اسراييل مقابله با تهديد و خطرهای ناشی از قدرت های سنی در منطقه است.

تحليلگران سایت « گلوب اند ميل » يادآوری می کنند که سياست های امنيتی ايران مثل هر کشور ديگری انگيزه های متنوعی دارد. پس از حمله نظامی آمريکا به عراق و سرنگون کردن رژيم حاکم بر آن کشور بسياری از دولت ها از جمله ايران برای مقابله با حمله احتمالی آمريکا و سناريو تغيير رژيم به تلاش خود برای دستيابی به سلاح هسته ای افزوده اند. تاريخ تخاصم بين ايران و آمريکا ، بدبينی ايران به غرب و دخالت های آن در امور داخلی ايران و حضور گسترده نيروهای نظامی آمريکا در دو سوی مرزهای ايران ( عراق و افغانستان) نياز ايران به داشتن نوعی تضمين امنيتی را تشديد کرده است.

علاوه بر اين با توجه به وجود کشورهای صاحب سلاح هسته ای در جوار ايران - از جمله روسيه ، هند ، پاکستان و اسرائيل - مسلما سياستگذاران امنيتی ايران به فکر سرعت بخشيدن به برنامه های هسته ای اين کشور خواهند افتاد.

به نوشته اين دو کارشناس هندی موضع تعرضی حکومت ايران در خاورميانه در حقيقت واکنشی است به هراس اين کشور که همچون جزيره ای شيعه در ميان منطقه ای سنی نشين قرار دارد. درست است که اکثريت جمعيت عراق نيز شيعه هستند ولی تا چند سال پيش حکومت اين کشور در دست اقليت سنی بود. در تمام دوران جنگ ايران و عراق کشورهای سنی منطقه بخصوص عربستان سعودی و کويت از حکومت صدام حسين دفاع می کردند غرب نيز تجاوز عراق به ايران را يا ناديده می گرفت و يا غيرمستقيم از آن حمايت می کرد. ايران اين واقعيات تاريخی را فراموش نکرده است.

تحليلگران روزنامه « گلوب اند ميل » می افزايند پاکستان تنها کشور مسلمان صاحب سلاح اتمی در حال حاضر به سرعت در حال افزايش حجم زرادخانه هسته ای خود است. دولت آمريکا سالها به هشدارهای هند در مورد توعسه برنامه هسته ای پاکستان که با کمک چين صورت می گرفت توجه نکرد. اين وضعيت در نهايت به بحران و رويارويی هسته ای هند و پاکستان در سا ل۱۹۹۸ منجر شد. در حال حاضر نيز دولت آمريکا با ناديده گرفتن عامل تهديد پاکستان در توسعه برنامه های هسته ای ايران ممکن است ميزان مانور و برتری خود در برخورد با ايران را کاهش دهد.

تقويت برنامه های هسته ای پاکستان دو نوع خطر برای ايران ايجاد می کند يکی احتمال انتقال سلاحهای هسته ای به گروههايی نظير طالبان و القاعده است که به خاطر سياست و اعتقادات خود علاوه بر غرب و هند با حکومت ايران نيز دشمنی عميقی دارند. و عامل ديگر اين است که از نگاه ايران پاکستان ممکن است تکنولوژی توليد سلاح هسته ای را به کشورهای عربی سنی مذهب بفروشد که برای ايران يک خطر جدی خواهد بود. فراموش نکنيم که گروه وابسته به عبدالقدير خان دانشمند هسته ای پاکستان قصد داشت اين تکنولوژی را به ليبی بفروشد و همين گروه به حکومت صدام حسين برای توليد سلاح های تخريب و کشتار جمعی گسترده کمک می کرد.

تحليلگران روزنامه « گلوب اند ميل » تاکيد می کنند که اگر به برنامه هسته ای ايران از زاويه تلاش برای کسب تضمين امنيتی عليه رژيم های سنی و متخاصم نگريسته شود و آنرا صرفا به دشمنی با اسرائيل محدود نکنيم امکانات بيشتری برای يافتن يک راه حل برای اين بحران فراهم خواهد شد.

کشورهای حاشيه خليج فارس نگران هستند که در صورت دستيابی ايران به سلاح هسته ای آنها در معرض خطر قرار خواهند گرفت. اما اين کشورها تا زمانيکه اسرائيل صاحب سلاح هسته ای است حاضر نخواهند شد به شکل علنی و آشکار با برنامه های هسته ای ايران مقابله کنند. به همين خاطر آنها مقابله و مديريت بحران هسته ای ايران را کاملا به واشنگتن سپرده اند. اما اين دولت ها را بايد در مذاکرات با ايران وارد کرد همانطور که د رمورد بحران هسته ای کره شمالی کشورهای منطقه مثل ژاپن و کره جنوبی نيز شرکت دارند.

پراکاش شاه و رامش تاکور در پايان تحليل خود در روزنامه « گلوب اند ميل » نتيجه می گيرند که اگر قرار باشد که حکومت ايران را از تلاش برای دستيابی به سلاح هسته ای منصرف کنيم يک ارزيابی دقيق و منصفانه از خطر هايی که برای ايران تهديد محسوب می شوند بسيار ضروری است.

حکومت ايران نه تنها در برابر تهديدهای غرب، حمله اسراييل و سناريوی تغيير رژيم بلکه در مقابل خصومت و خطرهای ناشی از حکومت های سنی عرب نيز بايد نوعی اطمينان و تضمين های امنيتی داشته باشد. ادامه بی توجهی و يا درک نادرست از محاسبات امنيتی ايران باعث بی نتيجه ماندن تلاش ها برای مهار برنامه هسته ای اين کشور خواهد شد.
XS
SM
MD
LG