لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۰:۲۳

«نابودی میراث تاریخی» در طرح های توسعه و نوسازی مکه


يک ايوان متعلق به دوره عثمانی در مسجد الحرام شهر مکه به تازه ترين کانون اختلاف بين دولت عربستان که قصد بازسازی اين شهر را دارد و طرفداران حفظ بافت و بناهای قديمی شهر بدل شده است.

شبکه تلویزیونی «سی ان ان» می نويسد اين ايوان که در قرن هفدهم ميلادی ساخته شده يکی از قديمی ترين بخش های مسجدالحرام در شهر مکه است. مقامات شهر مکه برای ايجاد فضای بيشتری برای زائران قصد دارند آن را تخريب کنند.

هر سال ميليونها نفر طی مراسم حج از اماکن مقدس در شهرهای مکه و مدينه ديدن می کنند و انتظار می رود که اين رقم در سال های آينده به شکل چشمگيری افزايش يابد.

اما يک مورخ اهل عربستان می گويد که برنامه های دولت آن کشور برای توسعه شهر مکه «خرابکاری فرهنگی» است.

عرفان العلوی، مدير کل بنياد تحقيقات ميراث اسلامی که مرکز آن در لندن است می گويد که در جريان اين توسعه و نوسازی بخش های مهمی از اجزای بناهای تاريخی که يادگار معماری ويژه اين شهرها از بين رفته اند.

وی از تمام مسلمانان جهان خواسته است که عليه اين طرح ها اعتراض کنند و آن را با سوزندان نسخه های قديمی کتابها در کتابخانه «تيمبوکتو» توسط اسلام گرايان تندرو در مالی مقايسه می کند.

در دهه های اخير و به خاطر ازدحام جمعيت در مراسم حج حوادث فاجعه باری رخ داده است. در سال ۱۹۹۰ حدود هزار و ۴۰۰ نفر و در سال ۲۰۰۶ نيز حدود ۳۵۰ نفر از حجاج به خاطر ازدحام جمعيت جان خود را از دست دادند.

مسئولان شرکت ساختمانی مجری اين طرح می گويند که هدف دولت عربستان فراهم کردن فضای گسترده تری برای زائران است.

اما عرفان العلوی می گويد راه بهتری برای انجام اين کار وجود دارد. وی می افزايد: «من با افزايش محيط مسجد مخالف نيستم اما راه هايی وجود دارد که بدون تخريب آثار باستانی می توان اين کار را کرد. اما دولت عربستان به اين ميراث هيچ توجهی ندارد.»

به گزارش شبکه خبری «سی ان ان»، دولت ترکيه نيز در مورد تخريب ايوان دوران عثمانی ابراز نگرانی کرده و وزارت خارجه اين کشور از سال ۲۰۱۰ در اين مورد با مقامات عربستان سعودی در حال مذاکره بوده است. مدير اداره موزه ها و ميراث فرهنگی ترکيه می گويد حفظ اين ايوان بسيار مهم است چون نشانه آشکاری از ميراث دوران امپراطوری عثمانی است.

مدير کل بنياد تحقيقات ميراث اسلامی می گويد که ظاهرا دولت عربستان سعودی برای آن بخش از ميراث تاريخی مکه که به دوران قبل از کنترل اين شهر توسط آل سعود برمی گردد ارزشی قايل نيست. چون وجود چنين نشانه های تاريخی ای موقعيت ممتاز حکومت سعودی به عنوان حافظ و کليددار خانه کعبه را تضعيف می کنند و نشان می دهد که آنها تنها حکومتی نيستند که در چنين موقعيتی قرار داشتند.

شبکه خبری «سی ان ان» می افزايد که در سال ۲۰۰۲ نيز به خاطر خراب کردن قلعه «الاجياد» که در تپه های مشرف به کعبه واقع شده بود برخورد تندی بين دولت های عربستان سعودی و ترکيه روی داد.

اين قلعه که در قرن هجدهم ميلادی توسط عثمانی ها ساخته شده بود از نظر دولت ترکيه بخش مهمی از ميراث تاريخی اين کشور محسوب می شد.

دولت عربستان هم قلعه و هم تپه هايی که اين قلعه روی آن بنا شده بود را تخريب کرد و در محل آن مجموعه آسمانخراش هايی را ساخت که امروزه بر کعبه مشرف اند.

سی ان ان يادآوری می کند که طی ده سال گذشته فضای شهری مکه به شدت تغيير کرده است. يک مرکز پژوهشی آمريکايی به نام «امور خليج فارس» ارزيابی می کند که طی دو دهه گذشته حدود ۹۵ درصد از ساختمان های مکه قدمت آنها به هزاره ميلادی قبلی بازمی گشت تخريب شده اند.

مقامات عربستان سعودی قصد دارند طرح های نوسازی وسيعی را نيز در مورد شهر مدينه که محل دفن پيامبر اسلام است، اجرا کنند.

عرفان العلوی و ساير منتقدان اين طرح ها می گويند همه اينها ثابت می کند که دولت عربستان سعودی توجهی به بناهای قديمی ندارد. وی تاکيد دارد که اين روش برخورد تا حد زيادی محصول اعتقاد رهبران عربستان به وهابيت است. در فرقه وهابيت تحت عنوان مبارزه با بت پرستی و چند خدايی اين طور ترويج می شود که ساختمانهايی نظير مقبره ها و يا زيارتگاه های مقدس همه به نوعی منکر يگانگی پروردگار هستند.

به گزارش رسانه های عربستان، دولت این کشور قصد دارد چهارده بنای قديمی در داخل و اطراف شهر مکه را تخريب و يا تعطيل کند تا به گفته مقامات مسئول نهی از منکر در آن کشور ، زائران اهل کشورهای ديگر به هنگام مراسم حج مرتکب بت‌پرستی و کف نشوند.

منتقدان می گويند که حکومت عربستان سعودی به خاطر اعتقادات وهابی خود به طور برنامه ريزی شده تمامی بناهايی را که به نظر آنها کفر آميز و بت پرستانه تلقی می شوند، نابود می کند.
XS
SM
MD
LG