آمارها حاکی است که فروش بنزين در ايران بعد از افزايش قيمت آن در نيمه‌شب پنجشنبه ۴ ارديبهشت تا نصف کاهش يافته است.
یشتر زمانی که دولت محمود احمدی‌نژاد آذرماه ۸۹ قيمت بنزين را در قالب اجرای دور اول قانون هدفمندی يارانه‌ها افزايش داد، مقامات ايران از کاهش چشمگير مصرف بنزين خبر داده بودند.
اما آيا مصرف بنزين در ايران واقعا ربطی به قيمت‌ها دارد؟
با تحليل وضعيت سال ۸۹ و هفته گذشته، در اصل، کاهش آمارها و ارقام مصرف بنزين چندان ربطی به افزايش قيمت‌ها ندارد.
در رابطه با دور اول هدفمندی يارانه‌ها، آمارهای شرکت ملی پالايش و پخش فراورده‌های نفتی حاکی است که در سال ۸۹ مصرف بنزين ايران نسبت به سال قبل آن ۳.۵ ميليون ليتر در روز کاهش يافته و به رقم ۶۱.۳ ميليون ليتر در روز رسيد.
اين کاهش در سال ۹۰ نيز ادامه يافت و مصرف روزانه بنزين به زير ۶۰ ميليون ليتر رسيد.
مقامات دولت احمدی‌نژاد، کاهش مصرف بنزين را دستاورد بزرگ افزايش قيمت سوخت در قالب هدفمندی يارانه ها عنوان کردند، اما واقعيت اين است که کاهش مصرف بنزين در ايران از سال ۸۷ آغاز شده بود و علت آن افزايش خودروهای گاز سوز و تبديل سوخت ميليون‌ها خودرو در ايران به گاز مايع بود.
مصرف گاز مايع
آمارهای شرکت پالايش و پخش فراورده‌های نفتی حاکی است که در سال ۸۷ مصرف «سی ان جی» در ايران روزانه ۵ ميليون متر مکعب بود، اما اين رقم در سال ۸۹ سه برابر افزايش يافت و در سال ۹۰ به ۱۹ ميليون متر مکعب رسيد.
از طرفی مصرف «ال پی جی» در خودروها نيز افزايش يافته است، چرا که قيمت اين نوع گاز مايع نسبت به «سی ان جی» و بنزين بسيار ارزان است. آمارها حاکی است که مصرف روزانه «ال پی جی» از ۶۱۰۰ تن در سال ۸۷ به ۶۸۰۰ تن در سال ۹۰ رسيده است. اين در حالی است که سالانه به مشترکان خانگی گاز طبيعی ايران افزوده می‌شود و اصولا بايد مصرف «ال پی جی» کاهش می‌يافت.
بنا بر اين علت عمده کاهش مصرف بنزين در فاصله سال‌های ۸۷ تا ۹۰، افزايش چشمگير مصرف گاز در خودروها بوده است، نه افزايش قيمت بنزين. هم اکنون دو ميليون و ۸۰۰ هزار خودروی گازسوز در ايران وجود دارد.
اختلاف قيمت بنزين داخل و کشورهای همسايه
طی سال ۹۱، دوباره مصرف بنزين ايران حدود سه و نيم ميليون ليتر در روز افزايش يافت و به رقم ۶۳.۵ ميليون ليتر در روز رسيد. اين رقم در سال گذشته دوباره اوج گرفت و به ۶۷ ميليون ليتر در روز رسيد.
البته نمی‌توان علت اين موضوع را منحصرا به افزايش خودورهای بنزين‌سوز نسبت داد. عمده علت افزايش مصرف بنزين در دو سال گذشته خورشيدی اوج گرفتن قاچاق سوخت بخاطر اختلاف چشمگير قيمت بنزين در داخل و خارج از ايران است.
ارزش برابری ريال ايران در مقابل دلار در دو سال گذشته به شدت کاهش يافت و از رقم ۱۳۰۰۰ريال به حدود ۳۷۰۰۰ ريال در نيمه اول سال ۹۲ رسيد، موضوعی که بنا به گفته مسئولان، باعث افزايش قاچاق روزانه بنزين و گازوئيل به ۸ ميليون ليتر از کشور به خارج شد.
با افزايش هفت برابری قيمت بنزين از ۹ سنت به ۶۳ سنت در سال ۸۹ آمارها حاکی از فروکش کردن قاچاق سوخت به خارج بود، اما با افت چشمگير ارزش ريال در مقابل دلار، دوباره اختلاف قيمت‌ها در داخل و خارج اوج گرفت. هم‌اکنون باز هم قيمت بنزين معمولی در داخل ايران نسبت به پاکستان که عمده قاچاق سوخت ايران راهی اين کشور می شود، اختلاف چشمگير دارد، بطوری که قيمت هر ليتر بنزين در پاکستان بيش از ۱۰۸ روپيه، ۱.۱ دلار، است، اما همان بنزين در داخل ايران کمی بيش از ۳۰ سنت است.
افزايش مصرف بنزين ايران در سال گذشته مقداری نيز مربوط به کاهش عرضه گاز مايع است. بر اساس آمارهای رسمی، ايران طی سال گذشته به خاطر کمبود گاز در زمستان مجبور شد عرضه گاز مايع را کاهش دهد و مجموعا ۱۶ ميليون متر مکعب مصرف «سی ان جی» داشت، در حالی که اين رقم در سال ۹۱ حدود ۱۹ ميليون متر مکعب بود.
کاهش مصرف بنزين در يک ماه
با آغاز سفرهای نوروزی و با اعلام خبر افزايش دوباره قيمت‌های بنزين در قالب فاز دوم هدفمندی يارانه‌ها، مصرف بنزين ايران در ماه گذشته به حدود ۹۴ ميليون ليتر در روز اوج گرفت که بخشی از آن مربوط به خريد مازاد بر مصرف واقعی و ذخيره بنزين توسط مردم و بخش ديگر به خاطر سفرهای تعطيلات دو هفته ای نوروزی بود.
هم‌اکنون آمارهای رسمی حاکی است که خريد روزانه بنزين در ايران به ۵۳ ميليون ليتر در روز کاهش يافته است، اما اين وضعيت کوتاه‌مدت خواهد بود و بعد از مصرف بنزينی که مردم خريده و ذخيره کرده‌اند، دوباره مصرف بنزين کشور به مدار ۶۷ ميليون ليتر در روز باز خواهد گشت.
بر اساس آمارهای رسمی شرکت ملی پالايش و پخش فراورده‌های نفتی، ايران قبل از تحريم‌های آمريکا در سال ۸۸ روزانه حدود ۲۱ ميليون ليتر واردات بنزين داشت که برابر با ۴۰ درصد از مصرف داخلی بود.
اين رقم در سال ۸۹ به ۱۰ ميليون و ۳۴۰ هزار بشکه کاهش يافت. اما در سه سال گذشته نيز به ترتيب ۶.۳۲ ميليون، ۱.۷۵ ميليون و ۳.۵ ميليون ليتر در روز واردات بنزين داشته است.
یشتر زمانی که دولت محمود احمدی‌نژاد آذرماه ۸۹ قيمت بنزين را در قالب اجرای دور اول قانون هدفمندی يارانه‌ها افزايش داد، مقامات ايران از کاهش چشمگير مصرف بنزين خبر داده بودند.
اما آيا مصرف بنزين در ايران واقعا ربطی به قيمت‌ها دارد؟
با تحليل وضعيت سال ۸۹ و هفته گذشته، در اصل، کاهش آمارها و ارقام مصرف بنزين چندان ربطی به افزايش قيمت‌ها ندارد.
در رابطه با دور اول هدفمندی يارانه‌ها، آمارهای شرکت ملی پالايش و پخش فراورده‌های نفتی حاکی است که در سال ۸۹ مصرف بنزين ايران نسبت به سال قبل آن ۳.۵ ميليون ليتر در روز کاهش يافته و به رقم ۶۱.۳ ميليون ليتر در روز رسيد.
اين کاهش در سال ۹۰ نيز ادامه يافت و مصرف روزانه بنزين به زير ۶۰ ميليون ليتر رسيد.
مقامات دولت احمدی‌نژاد، کاهش مصرف بنزين را دستاورد بزرگ افزايش قيمت سوخت در قالب هدفمندی يارانه ها عنوان کردند، اما واقعيت اين است که کاهش مصرف بنزين در ايران از سال ۸۷ آغاز شده بود و علت آن افزايش خودروهای گاز سوز و تبديل سوخت ميليون‌ها خودرو در ايران به گاز مايع بود.
مصرف گاز مايع
آمارهای شرکت پالايش و پخش فراورده‌های نفتی حاکی است که در سال ۸۷ مصرف «سی ان جی» در ايران روزانه ۵ ميليون متر مکعب بود، اما اين رقم در سال ۸۹ سه برابر افزايش يافت و در سال ۹۰ به ۱۹ ميليون متر مکعب رسيد.
از طرفی مصرف «ال پی جی» در خودروها نيز افزايش يافته است، چرا که قيمت اين نوع گاز مايع نسبت به «سی ان جی» و بنزين بسيار ارزان است. آمارها حاکی است که مصرف روزانه «ال پی جی» از ۶۱۰۰ تن در سال ۸۷ به ۶۸۰۰ تن در سال ۹۰ رسيده است. اين در حالی است که سالانه به مشترکان خانگی گاز طبيعی ايران افزوده می‌شود و اصولا بايد مصرف «ال پی جی» کاهش می‌يافت.
بنا بر اين علت عمده کاهش مصرف بنزين در فاصله سال‌های ۸۷ تا ۹۰، افزايش چشمگير مصرف گاز در خودروها بوده است، نه افزايش قيمت بنزين. هم اکنون دو ميليون و ۸۰۰ هزار خودروی گازسوز در ايران وجود دارد.
اختلاف قيمت بنزين داخل و کشورهای همسايه
طی سال ۹۱، دوباره مصرف بنزين ايران حدود سه و نيم ميليون ليتر در روز افزايش يافت و به رقم ۶۳.۵ ميليون ليتر در روز رسيد. اين رقم در سال گذشته دوباره اوج گرفت و به ۶۷ ميليون ليتر در روز رسيد.
البته نمی‌توان علت اين موضوع را منحصرا به افزايش خودورهای بنزين‌سوز نسبت داد. عمده علت افزايش مصرف بنزين در دو سال گذشته خورشيدی اوج گرفتن قاچاق سوخت بخاطر اختلاف چشمگير قيمت بنزين در داخل و خارج از ايران است.
ارزش برابری ريال ايران در مقابل دلار در دو سال گذشته به شدت کاهش يافت و از رقم ۱۳۰۰۰ريال به حدود ۳۷۰۰۰ ريال در نيمه اول سال ۹۲ رسيد، موضوعی که بنا به گفته مسئولان، باعث افزايش قاچاق روزانه بنزين و گازوئيل به ۸ ميليون ليتر از کشور به خارج شد.
با افزايش هفت برابری قيمت بنزين از ۹ سنت به ۶۳ سنت در سال ۸۹ آمارها حاکی از فروکش کردن قاچاق سوخت به خارج بود، اما با افت چشمگير ارزش ريال در مقابل دلار، دوباره اختلاف قيمت‌ها در داخل و خارج اوج گرفت. هم‌اکنون باز هم قيمت بنزين معمولی در داخل ايران نسبت به پاکستان که عمده قاچاق سوخت ايران راهی اين کشور می شود، اختلاف چشمگير دارد، بطوری که قيمت هر ليتر بنزين در پاکستان بيش از ۱۰۸ روپيه، ۱.۱ دلار، است، اما همان بنزين در داخل ايران کمی بيش از ۳۰ سنت است.
افزايش مصرف بنزين ايران در سال گذشته مقداری نيز مربوط به کاهش عرضه گاز مايع است. بر اساس آمارهای رسمی، ايران طی سال گذشته به خاطر کمبود گاز در زمستان مجبور شد عرضه گاز مايع را کاهش دهد و مجموعا ۱۶ ميليون متر مکعب مصرف «سی ان جی» داشت، در حالی که اين رقم در سال ۹۱ حدود ۱۹ ميليون متر مکعب بود.
کاهش مصرف بنزين در يک ماه
با آغاز سفرهای نوروزی و با اعلام خبر افزايش دوباره قيمت‌های بنزين در قالب فاز دوم هدفمندی يارانه‌ها، مصرف بنزين ايران در ماه گذشته به حدود ۹۴ ميليون ليتر در روز اوج گرفت که بخشی از آن مربوط به خريد مازاد بر مصرف واقعی و ذخيره بنزين توسط مردم و بخش ديگر به خاطر سفرهای تعطيلات دو هفته ای نوروزی بود.
هم‌اکنون آمارهای رسمی حاکی است که خريد روزانه بنزين در ايران به ۵۳ ميليون ليتر در روز کاهش يافته است، اما اين وضعيت کوتاه‌مدت خواهد بود و بعد از مصرف بنزينی که مردم خريده و ذخيره کرده‌اند، دوباره مصرف بنزين کشور به مدار ۶۷ ميليون ليتر در روز باز خواهد گشت.
بر اساس آمارهای رسمی شرکت ملی پالايش و پخش فراورده‌های نفتی، ايران قبل از تحريم‌های آمريکا در سال ۸۸ روزانه حدود ۲۱ ميليون ليتر واردات بنزين داشت که برابر با ۴۰ درصد از مصرف داخلی بود.
اين رقم در سال ۸۹ به ۱۰ ميليون و ۳۴۰ هزار بشکه کاهش يافت. اما در سه سال گذشته نيز به ترتيب ۶.۳۲ ميليون، ۱.۷۵ ميليون و ۳.۵ ميليون ليتر در روز واردات بنزين داشته است.
