هفدهمین روز از بهمن ۵۷، روزی است که آیت‌الله خمینی مهدی بازرگان را مأمور تشکیل دولت موقت کرده است. در این روز روزنامه اطلاعات از راهپیمایی‌هایی در مناطق مختلف در حمایت از مهدی بازرگان خبر داد.
دو خبر جالب توجه این روز یکی اعلام پایان دادن به مأموریت اردشیر زاهدی، سفیر ایران در آمریکا، از سوی وزیر خارجه دولت بختیار است و یکی این پیش‌بینی هنری کسینجر، وزیر خارجه اسبق آمریکاست که ظرف دو سال آزادی در ایران کمتر خواهد شد.
برخی از گزارش‌های کیهان و اطلاعات در روز ۱۷ بهمن ۵۷ را در اینجا بخوانید:
* تظاهرات عظیم به پشتیبانی از بازرگان
* اگر ارتش و بختیار دولت موقت را نپذیرند...
* اولین مصاحبه بازرگان بعنوان نخست وزیر موقت
* اعضای احتمالی شورای انقلاب و کابینه بازرگان
* پرواز بیسابقه فانتوم‌ها و هلیکوپترها بر فراز تهران
* کیسینجر: ظرف ۲ سال آزادی در ایران کمتر میشود
* به ماموریت زاهدی پایان داده شد
* لوایح محاکمه وزرای سابق و انحلال ساواک تصویب شد
* محور مصر-اسرائیل بر ضد ایران
* قذافی: انقلاب ایران آتشفشانی واقعی است
* دزدان اتومبیل ۲۵ ضربه شلاق خوردند
* قطع جریان میلیاردها دلار از ایران به امریکا
* حکم اعدام بوتو تایید شد
در نقل عنوان‌ها و مطالب این روزنامه‌ها، تلاش شده رسم‌الخط و شیوه نگارش آنها در زمان انتشار حفظ شود.
تظاهرات عظیم به پشتیبانی از بازرگان
اطلاعات در این روز و پس از آنکه مشخص شد آیت‌الله خمینی مهدی بازرگان را به عنوان رئیس دولت موقت معرفی کرده، در عنوان اصلی خود به راهپیمایی‌ها در حمایت از بازرگان پرداخت. با این تیتر که «تظاهرات عظیم به پشتیبانی از بازرگان».
این روزنامه در روز ۱۷ بهمن نوشت که «امروز سیل جمعیت در کشور یکصدا فریاد میزد: بازرگان، بازرگان، حکومتت مبارک».
در این روز یکی از تصاویر صفحه یک اطلاعات تصویر مشهور بازرگان در کنار آیت‌الله خمینی را منتشر کرد؛ با این توضیح که «امام خمینی در کنفرانس مطبوعاتی تاریخی خود آقای مهندی مهدی بازرگان را بعنوان نخست‌وزیر موقت انقلابی معرفی میکند».
این روزنامه در صفحه نخست خود همچنین از قول بازرگان تیتر زد که «کابینه من کابینه خیالی نیست».
اطلاعات همچنین با انتشار حکم آیت‌الله خمینی برای نخست‌وزیری بازرگان نوشت که به انتشار نامهایی پرداخت که به عنوان «اعضای شورای انقلاب و دولت موقت» مطرح بوده‌اند.
اگر ارتش و بختیار دولت موقت را نپذیرند...
روزنامه کیهان در بخشی جداگانه به یک پرسش و پاسخ کوتاه میان خبرنگاران و آیت‌الله خمینی پرداخته است. آیت‌الله خمینی در پاسخ به سؤالی درباره احتمال اینکه ارتش، دولت جدید را نپذیرد گفت: «ارتش چنان عملی را نخواهد کرد و اگر چنانچه بکند اولا از طرف خدا مجازات خواهد شد» و اضافه کرد «در موقع مقتضی جزایی را که قانون اسلام تعیین کرده است، اجرا می کنیم».
آقای خمینی بازهم درباره واکنش بختیار و ارتش مورد سوال قرار گرفت که در پاسخ گفت: «اگر هر دو عاقل باشند و به مملکت علاقه داشته باشند عکس العمل آنها باید مثبت باشد و اگر خائن باشند و بخواهند به مملک خیانت کنند، این امرش با خدا است».
روزنامه کیهان همچنین به سؤال دیگری درباره مورد قبول بودن قانونی اساسی سال ۱۹۰۶ برای دوره انتقالی گفت: «به جز در مواد بسیاری که به زور وارد قانون اساسی شده است تا زمانی که ملت رای بر مخالفت با آن نداده است به قوه خود باقیست».
روزنامه اطلاعات هم در این باره به بخشی از اظهارات آیت‌الله خمینی اشاره کرده که می‌گوید «اگر دولت کنار برود آشفتگی را حل می‌کنیم».
این روزنامه همچنین بیانیه آیت‌الله خمینی را در معرفی مهدی بازرگان بازتاب داده است.
اولین مصاحبه بازرگان بعنوان نخست وزیر موقت
روزنامه کیهان در گزارشی به اولین گفته‌های مهدی بازرگان به عنوان نخست وزیر پرداخته است. بنا بر این گزارش این اظهارات آقای بازرگان پس از برگزاری کنفرانس مطبوعاتی آیت‌الله خمینی در مدرسه علوی ابراز شده و او در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره موثر بودن دولتش ابراز امیدواری کرده که «انشااله این نه کابینه سایه است و نه خیال، بلکه کابینه جدیست، خیلی هم جدی».
آقای بازرگان همچنین در واکنش به «تهدید» شاپور بختیار که او و اعضای دولتش را دستگیر خواهد کرد گفته است :«از این اخطار نمی‌ترسیم..این چیز خیلی کوچکی است و اگر عملی شود، بنده شخصا خیلی ممنون خواهم شد، چون راحت میشوم».
آقای بازرگان همچنین در پاسخ به خبرنگار کیهان (کورس بابایی) که درباره اعضای کابینه پرسیده بود با خنده گفته است:«خیلی من را آدم ساده‌ای تصور کرده‌اید، یعنی میفرمائید مهره‌ها‌را بیاورم بیرون». او همچنین درباره بازداشت علی اصغر حاج سیدجوادی گفته که از این موضوع ناراضیست.
مهندس مهدی بازرگان همچنین در پاسخ به سوالی درباره ماهیت حکومت جمهوری اسلامی گفته «حکومت بسیار عالی و خوبی است و توضیح آن طولانی است» و افزوده که کتاب‌ها و مقالاتی در این زمینه نوشته شده و نوشته خواهد شد.
بنا بر گزارش روزنامه کیهان در مدرسه علوی، آیت‌الله خمینی با «مهندس بازرگان و شیخ علی اکبر هاشمی رفسنجانی» حاضر شد و پس از آن «دکتر یزدی و دکتر توسلی» به آنها پیوستند که یزدی صحبت‌ها را به انگلیسی و توسلی به فرانسه ترجمه می‌کردند.
اعضای احتمالی شورای انقلاب و کابینه بازرگان
روزنامه کیهان می‌نویسد نام اعضای شورای انقلاب که انتخاب مهدی بازرگان به عنوان نخست وزیر به پیشنهاد آنها انجام شده، همچنان سری است و «بدلائل گوناگون فعلا فاش نشده است» ولی بزودی اعلام می شود.
با این حال این روزنامه به نقل از منابع آگاه می‌نویسد افرادی چون «آیت‌الله طالقانی، آیت‌الله منتظری، دکتر سنجابی، مهندس بازرگان و دکتر بهشتی» از اعضای این شورا هستند.
همچنین در این گزارش به شرایط انتخاب اعضای کابینه و از آن جمله به «حسن شهرت، امانت و اعتقاد به مبانی اسلامی» اشاره شده است.
برخی منابع درباره افرادی که احتمال حضور آنها در کابینه وجود دارد به نامهایی چون «دکتر سحابی، حسن نزیه، احمد حاج سید جوادی، ابوالحسن بنی صدر، عباس شیبانی و ابراهیم یزدی » اشاره کرده‌اند. همچنین به نامهای افرادی چون داریوش فروهر و چند تن دیگر از اعضای جبهه ملی اشاراتی میشود.
کیهان می‌نویسد دکتر کریم سنجانی ریاست شورای انقلاب را بر عهده دارد و می‌افزاید با توجه به برعهده گرفتن پست نخست وزیری توسط مهدی بازرگان، او موقتا از سمت‌های خود در رهبری نهضت آزادی کناره‌گیری خواهد کرد چرا که او «نه به عنوان یک فرد حزبی بلکه به عنوان یک فرد سیاسی مستقل» کابینه جدید را تشکیل می‌دهد.
پرواز بیسابقه فانتوم‌ها و هلیکوپترها بر فراز تهران
در خبر دیگری اطلاعات نوشت که از «نخستین ساعات بامداد امروز کلیه خیابانها و راههائی که به مجلس شورایملی منتهی میشود تحت نظارت و کنترل نیروهای نظامی قرار گرفت و مجلس تقریبا محاصره نظامی شد.
این گزارش یادآور شده که «این وضع بدانجهت بود که امروز شاپور بختیار نخست وزیر به مجلس رفت».
اطلاعات اضافه کرد که «بنا بر گزارش خبرنگاران سیار ما حدود ساعت ۹ صبح، قبل از تشکیل جلسه مجلس شورایملی نخست وزیر با یک خلی‌کوپتر نظامی در محوطه مجلس فرود آمد».
اطلاعات می‌نویسد: «در حالیکه میدان بهارستان و اطراف مجلس شورایملی توسط ماموران فرمانداری نظامی محافظت میشد، گروههای تظاهر کننده از خیابانهای ژاله، ری، شهناز، و شاه‌آباد برای راه‌پیمائی به سوی میدان شهناز حرکت کردند».
بنا بر این گزارش «همچنین امروز ۴۰ فروند هلیکوپتر و تعدادی جت فانتوم برفراز آسمان تهران، به یک مانور هوایی نظامی دست زدند».
به نوشته اطلاعات «هنوز هیچ اطلاعی از علت این مانور در دست نیست، ولی آگاهان معتقدند که نیروی هوایی با این عمل، قصد قدرت نمایی داشته است».
کیسینجر: ظرف ۲ سال آزادی در ایران کمتر میشود
اطلاعات در گزارشی از «بیورلی هیلز (کالیفرنیا) به نقل از آسوشیتدپرس نوشت که «هنری کیسینجر وزیر امور خارجه اسبق امریکا اظهار عقیده کرد چنانچه آیت‌اله خمینی حکومت ایران را بدست گیرد ظرف دو سال آزادی در ایران کمتر خواهد شد، ثروت آن کاهش خواهد یافت و همچنین همبستگی ایم کشور با غرب و کوشش برای «احیاء» ضعیف‌تر خواهد شد».
بنا بر این گزارش «کیسینجر که در یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی شرکت کرده بود گفت چنانچه پیروان آیت‌اله خمینی پیروز شوند، دولتی که بوجود خواهد آمد، آنقدر دید وسیع نخواهد داشت که دولت گذشته داشت».
به ماموریت زاهدی پایان داده شد
احمد میرفندرسکی وزیر امور خارجه در مصاحبه‌ای به خبرگزاری پارس گفته است «برخلاف شایعات به ماموریت عده‌ای از سفرا، ازجمله اردشیر زاهدی خاتمه داده شده است و این امر به دولت ایالات متحده نیز اعلام گردیده است».
آقای میرفندرسکی همچنین از تصمیم ایران به خروج از پیمان سنتو خبر داده و افزوده «این مسئله را در روزهای آینده در هیات وزیران مطرح خواهد کرد». او دلیل این تصمیم را «غیرقابل توجیه» بودن حضور ایران در این پیمان در چهارچوب سیاست خارجی جدید ایران توصیف کرد.
وزیر خارجه ایران از جمله تغییرات در سیاست خارجی ایران به حمایت از «حقوق ملت مبارز و مظلوم فلسطین» و تجدیدنظر در روابط با اسرائیل اشاره کرد و افزود ایران همچنین «در جهت حمایت از اکثریت سیاهپوست» در روابط با آفریقای جنوبی تجدید نظر خواهد کرد.
آقای میرفندرسکی در این مصاحبه که روزنامه کیهان آن را بازتاب داده همچنین گفته ایران «سیاست یک بعدی را رها» میکند و «نه از متعلقات غرب خواهد بود و نه ملحقات شرق».
لوایح محاکمه وزرای سابق و انحلال ساواک تصویب شد
روزنامه کیهان می نویسد در جریان جلسه علنی روز هفدهم بهمن در مجلس، مردم پشت درهای آن شعار می‌دادند و خواستار استعفای بختیار بودند.
بنا بر این گزارش آقای بختیار «به طورغیرمنتظره با هلی کوپتر به مجلس آمد» و سپس مدتی در اتاق «دربسته» با دکتر جواد سعید رئیس مجلس دیدار کرد.
آقای سعید در سخنانی در ابتدای جلسه علنی مجلس، ورود آیت‌الله خمینی به ایران را «شادباش» گفت و ابراز امیدواری کرد اوضاع در کشور به صورت مسالمت آمیز بحالت عادی برگردد.
در جریان این جلسه علنی لوایح انحلال ساواک، محاکمه و مجازات نخست وزیر و وزیران سابق هم به تصویب رسید. یکی از اصلاحاتی که در جریان بررسی لایحه محاکمه مطرح و تصویب شد این بود که «نخست وزیران و وزیرانی که از سال ۱۳۴۲ تا تاریخ تصویب این قانون مصدر کار بودند متهم هستند و مشمول این لایحه خواهند بود».
حال لایحه باید برای تصویب به سنا فرستاده شود.
روزنامه کیهان در بخشی از این گزارش به سخنرانی شاپور بختیار هم اشاره کرده و می‌نویسد آقای بختیار از روی کتابی نامهای از اسدالله علم به تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۴۱ خوانده که در آن از جمله آمده :« در تعطیل طولانی مجلسین دیده میشود که دولت اقداماتی را در نظر دارد که مخالف شرع مقدس و مخالف قانونی اساسی است» و سپس با اشاره به اهمیت قانون اساسی و لزوم پایان یافتن «تشنج» اضافه میکند: «پس می‌بینیم که قانون اساسی تا سال ۴۱ نافذ بوده و علم فرمانش را از همان سلطانی گرفته بود که من گرفته‌ام».
محور مصر-اسرائیل بر ضد ایران
اطلاعات به نقل از خبرگزاری فرانسه از تل‌آویو نوشت که «کارشناسان و مقامات رسمی اسرائیل اظهار نظر کرده‌اند که استقرار یک جمهوری اسلامی در ایران بر سرنوشت عراق که بیش از ۵۰ درصد از مردمش شیعه و تنها ۳۵ درصد از آن ها سنی هستند و با اینحال سنیان قدرت دولتی و ارتش را در اختیار دارند، تاثیر خواهد گذارد».
این گزارش اضافه کرده «علاوه بر این امارات خلیج فارس و حتی سوریه نیز از شمول چنین تاثیراتی معاف نخواهند ماند. عربستان سعودی که در شرایط عادی ترجیح میداد به ایران بیشتر نزدیک باشد که به رژیم بعثی عراق، در صورتیکه پیروان آیت‌الله خمینی پیروز شوند و ایران به یک قدرت جویای سیادت در خلیج فارس تبدیل گردد، ترجیح خواهد داد که به عراق نزدیک شود».
گرچه عنوان ایران گزارش «محور مصر-اسرائیل بر ضد ایران» است، اما در این گزارش هیچ اشاره‌ای به موضع این دو کشور در قبال ایران نشده است.
قذافی: انقلاب ایران آتشفشانی واقعی است
کیهان گفتگوی هفته نامه لبنانی «الکفاح‌العربی» با معمر قذافی رئیس جمهوری لیبی را بازتاب داده که او در این گفتگو انقلا ایران را یک «آتشفشان واقعی» توصیف کرده و افزوده این رویداد «موجب خواهد شد که نیروهای این منطقه مجددا متعادل گردند».
به گفته معمر قذافی «آتشفشان زمین لرزه‌هائی بوجود میآورد که از طریق ایجاد محور واتحادیه نمیتوان جلوی آنها را گرفت». رهبر لیبی هشدار داد که «مصر، عربستان سعودی، کشورهای خلیج‌فارس واکثر کشورهای همجوار ایران در معرض این لزره‌ها قرار خواهند گرفت».
کیهان می‌نویسد معمر قذافی انقلاب ایران را «پدیده‌یی مثبت و موهبت الهی» توصیف کرده و افزوده است «این انقلاب ثابت میکند که حمایت آمریکا از متحدانش توهمی بیش نیست».
دزدان اتومبیل ۲۵ ضربه شلاق خوردند
اطلاعات در خبری از مشهد می‌نویسد که «چهار دزد اتومبیل در دادگاه اسلامی مشهد، هر یک به ۲۵ ضربه شلاق محکوم شدند و این حکم درباره آنها اجرا شد».
به نوشته اطلاعات «حکم درباره محمدرضا ۲۰ ساله و محمود ۱۷ ساله در میدان شهدا و در مورد حمید ۱۷ ساله و عباس ۱۸ ساله در مسجد کرامت انجام شد».
این گزارش یادآور شده «این عده اتومبیل پیکان ۳۸۳۸۲-مشهد را در مشهد سرقت کرده بودند که پس از دستگیری و اعتراف به گناه، بدستور حضرت آیت‌اله العظمی شیرازی، هر یک به ۲۵ ضربه شلاق محکوم شدند».
قطع جریان میلیاردها دلار از ایران به امریکا
اطلاعات در گزارشی به نقل از خبرگزاری‌های آسوشیتدپرس و یوناتدپرس از نیویورک نوشت که «در پی اعلام دولت ایران مبنی بر این که تصمیم دارد سفارشهای ۷ میلیارد دلاری خرید هواپیماهای جنگی از امریکا را لغو کند سهام صنایع هواپیماسازی در وال استریت تحت تاثیر قرار گرفت و ضربه سختی دید».
این گزارش اضافه میکند «وزارت دفاع آمریکا هنوز بطور رسمی به سازندگان و تولیدکنندگان هواپیما در این کشور اطلاع نداده که آیا قصد دارد برخی از این پروژه ها را لغو کند یا نه».
به نوشته اطلاعات «انصراف امریکا از ادامه این پروژه ها هزاران نفر را بیکار کرده و از طرفی موجب خواهد شد که جریان میلیاردها دلار به شبکه اقتصادی و پولی ایالات متحده قطع شود».
حکم اعدام بوتو تایید شد
در میانه بحران در ایران، روزنامه کیهان به نقل از خبرگزاری‌ها می‌نویسد که «دیوان عالی کشور پاکستان حکم اعدام ذوالفقار علی‌بوتو، نخست وزیر پاکستان را که به اتهام توطئه قتل یک مخالف سیاسی صادر شده بود تایید کرد».
بنا بر این گزارش آقای بوتو که ۵۱ ساله است تنها با فرمان عفو از سوی ضیاءالحق رییس جمهوری پاکستان می‌تواند از اعدام نجات پیدا کند.
ذوالفقار علی بوتو حدود یک سال پیشتر توسط دادگاه عالی لاهور به اعدام محکوم شده بود که حال دیوان عالی پاکستان این حکم را تایید کرده است و حال او هفت روز فرصت دارد تا « از رئیس جمهوری که در ژوئیه ۱۹۷۷ دولت او را برانداخت درخواست عفو کند».