لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ تهران ۰۵:۵۶

رسانه‌های اسرائیل در هفته‌ای که گذشت؛ مسافر جنجالی ایران در انتخابات داخلی لیکود


بوعاز بیسموت، در گذشته نه چندان نزدیک، با گذرنامه فرانسوی به ایران سفر کرده بود.
بوعاز بیسموت، در گذشته نه چندان نزدیک، با گذرنامه فرانسوی به ایران سفر کرده بود.

این هفته در مرور رسانه‌های اسرائیل از روزنامه‌نگاری می‌گوییم که پیشتر سفرهایش با ایران جنجالی شده بود و حالا نامزد انتخابات داخلی حزب لیکود به رهبری نتانیاهوست.

پرونده سوءاستفاده جنسی از زنان زندانبان اسرائیلی از سوی زندانیان امنیتی فلسطینی را ورق می‌زنیم که در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ گویا با اطلاع مسئولانی در سازمان زندان‌های امنیتی اسرائیل صورت گرفته است.

و همچنین خواهیم دید که چطور «اصلاحات زیرساخت‌های تلفن همراه» یا آنچه یهودیان اولترا ارتدوکس «ارتباطات پاک» توصیف می‌کنند، موجبات این گروه محافظه‌کار مذهبی را فراهم کرده است.

یک مسافر جنجالی ایران در انتخابات داخلی لیکود

انتخابات داخلی احزاب اسرائیل و تشکیل احزاب جدید و خلق‌الساعه چهار ماه مانده به انتخابات پارلمانی اسرائیل در اوج خود است. از جمله حزب راست‌گرای لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو در روزهای آتی انتخابات داخلی خود را برای نهایی کردن فهرست کسانی که بر صندلی‌های مجلس از سوی این حزب بعد از انتخابات تکیه خواهند زد برگزار می‌کند.

رسانه‌های اسرائیل نوشته‌اند که بسیاری از نامزدها، از بستگان و اعوان و انصار مقامات و وزیران شناخته شده لیکود هستند. به نوشته روزنامه مکور ریشون، زیان این نوع انتخابات داخلی بیش‌تر از فواید آن است.

این روزنامه یادآور شد که مشاوران پیشین نتانیاهو و فردی مانند بوعاز بیسموت که از نزدیک‌ترین مهره‌ها به مواضع نتانیاهو در رسانه‌ها بوده، در آخرین روزها به نامزدهای انتخابات داخلی لیکود پیوسته‌اند.

بوعاز بیسموت سال‌ها سردبیر روزنامه رایگان و راست‌گرای اسرائیل‌هیوم بود که با سرمایه شلدون ادلسون، کلان سرمایه‌دار آمریکایی حامی نتانیاهو، برای موفقیت او در انتخابات دوره‌های پیشین برپا شده بود. بوعاز بیسموت سابقه سفارت در موریتانی و چند سفر جنجالی با گذرنامه خارجی به ایران را نیز دارد.

او که دارای گذرنامه فرانسه نیز هست و شهروندی فرانسه را هم دارد، در گذشته نه چندان نزدیک، با این گذرنامه به ایران سفر کرده بود و بعدها خاطرات خود را در روزنامه اسرائیل‌هیوم منتشر کرد.

او مدعی بود که «نخستین روزنامه‌نگار اسرائیلی بوده که از آغاز روی کار آمدن جمهوری اسلامی توانسته بود به ایران سفر کند». اما حقیقت این است که افرادی مانند او، اورلی ازولایی و الداد بک، با گذرنامه‌های غربی و با پوشاندن حقیقت تابعیت اسرائیلی خود ویزای سفر به ایران را با ترفندهایی دریافت کردند تا بعداً «شجاعت» خود را در رسانه‌های اسرائیل به تصویر بکشند.

بوعاز بیسموت، گفته بود در آخرین سفرش در روزهای اقامت در هتل تهران احساس می‌کرد که او را تعقیب می‌کردند و زمانی که هواپیمایش از فرودگاه تهران برخاست، احساس آرامش کرده است.

در این میان، بنیامین بگین، فرزند مناخم بگین، که هواداران لیکود این نام را هنوز با تقدس و عزت زیاد به کار می‌برند، این هفته شدیداً به بنیامین نتانیاهو و لیکود حمله کرد. آقای بنی بگین که ۱۹ سال نماینده مجلس بوده، در مصاحبه‌هایی به مناسبت پایان کار سیاسی خود در آستانه ۸۰ سالگی‌اش، نتانیاهو و لیکود را متهم کرد که به هر اقدام غیرعرفی دست می‌زنند تا در اریکه قدرت بمانند.

آقای بگین ابراز امیدواری کرد که تلاش لیکود و نتانیاهو «در ضربه زدن به جامعه دمکراتیک کشور» ناکام شود. به گفته بنی بگین، بنیامین نتانیاهو و حامیانش به هراس‌افکنی علیه مقامات قضایی مشغول هستند تا آنها را به «خدمتکاران وزیران» مبدل کنند، و این یک رفتار تهدیدآمیز علیه ساختارهای یک جامعه مردمسالار است.

یک تهدید تلویحی دیگر علیه ایران

رسانه‌های اسرائیل با توجه به سخنرانی این هفته یائیر لاپید در حضور مقامات ارشد سازمان انرژی اتمی اسرائیل، به تهدید تلویحی او علیه ایران در مورد توان هسته‌ای اسرائیلی اشاره کردند.

او در آیین معارفه رئیس جدید این نهاد گفت که تهران باید بداند اسرائیل در دفاع از خود «توانمندی‌های دیگری» (غیر از توانایی‌های رسمی شناخته شده) دارد. او مشخصاً گفت «ما توان دفاعی، توان تهاجمی و به گفته رسانه‌های خارجی، توانایی‌های دیگر داریم...و تا زمانی که فرزندان‌مان در این سرزمین زندگی می‌کنند، در اختیار ما برای حفظ زندگی‌مان خواهد بود».

خبرگزاری رویترز البته این سخنان یائیر لاپید را این‌گونه بازتاب داد که او با گفتار خود نشان داد که سیاست اسرائیل در مورد زرادخانه هسته‌ای‌ منتسب به این کشور تغییر نخواهد کرد. به نوشته رویترز ارزیابی می‌شود که اسرائیل نخستین بمب اتمی خود را در سال ۱۹۶۶ به‌دست آورد و روزنامه‌نگاران و رسانه‌های اسرائیل که با سانسور نظامی در این باره روبرو هستند، گاه به طور رمز‌آلود به این توانمندی کشورشان اشاره کرده یا به گزارش رسانه‌های خارجی در این باره استناد می‌کنند.

در این میان، در اسرائیل نام رئیس سازمان یا «کمیته انرژی هسته‌ای» برای عامه چندان شناخته شده نیست، زیرا کمتر خبر و گفتاری از او رسانه‌ای می‌شود. یدیعوت آحرونوت این هفته گزارش داد که این پست در هفت سال اخیر در دست ژنرال ذخیره زئو سنیر بود که با احتساب دوران حضورش در ارتش و نهادهای دیگر، ۴۹ سال از ۷۳ سال موجودیت اسرائیل را کار نظامی کرده و مدت‌های طولانی از این دوره پست‌های حساس داشته است. حال این پست به ژنرال ذخیره دیگر، موشه اِدری سپرده شده که او نیز ۳۱ سال در اونیفورم نظامی بوده و ۱۱ سال اخیر هم مسئول پست‌های حساس امنیتی بوده است.

در دوران ریاست ژنرال سنیر، رسانه‌های خارجی فاش کردند که اسرائیل کوره اتمی دیمونا و فعالیت‌های هسته‌ای را گسترش داده است. اسرائیل معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، ان‎‌پی‌تی، را امضا نکرده و لذا بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از حق بازدید از مراکز هسته‌ای‌اش برخوردار نیستند.

«کمیته انرژی اتمی» اسرائیل، کشوری که مظنون به داشتن صدها کلاهک هسته‌ای است و خود سیاست «ابهام عمدی» را در مورد این توان نظامی رعایت می‌کند، از سال ۱۹۵۲، تنها چهار سال بعد از تأسیس اسرائیل برپا شده و از جمله مسئول «مرکز تحقیقات هسته‌ای نخل شورِک» و «مجتمع تحقیقات هسته‌ای دیمونا» است. در سلسله مراتب و اهمیت مقامات ارشد اسرائیل، رئیس «کمیته انرژی اتمی» در ردیف رئیس موساد و رئیس شباک است که ظاهراً تنها به شخص نخست‌وزیر باید پاسخگو باشد.

سوءاستفاده جنسی از زندانبانان زن

در روزهایی که دو رویداد مهم جهانی؛ کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده، و سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، به تایوان، حتی اخبار جنگ شش ماهه روسیه در اوکراین و پیشرفت برنامه‌های اتمی ایران را به گوشه رانده، در اسرائیل موضوع داغی افکار عمومی و مقامات و نهادهای کشور را به خود مشغول کرده است.

موضوعی که یائیر لاپید، نخست‌وزیر، آن را «غیر قابل باور» نامید و با افشای برخی جزئیات آن، جامعه اسرائیل در یک شوک بزرگ فرو رفت.

سوءاستفاده جنسی از زندانبانان زن اسرائیلی توسط زندانیان امنیتی فلسطینی که ظن آن می‌رود، مسئولانی در سازمان زندان‌های امنیتی اسرائیل آگاهانه و احتمالاً عامدانه امکان آن را فراهم کرده‌اند.

این دسته از زندانیان امنیتی، به خاطر سخت‌ترین اتهامات «تروریستی»، حبس ابد را در زندان‌های اسرائیل سپری می‌کنند، زندانبانانی که مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته‌اند، مأمور خدمت در ارتش هستند که برای گذراندن دوران دو ساله سربازی به سازمان زندان‌ها معرفی شده و باید در آن مستقر شوند.

موضوع سوءاستفاده از این زندانبان‌ها بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ ادامه داشته از آن با عنوان «قوادی با زندانبانان زن جوان» یاد می‌شود. این رویداد که تمامی مقامات ارشد اسرائیل به آن واکنش نشان داده‌اند، روزها در صدر اخبار اصلی رسانه‌های این کشور بود.

یائیر لاپید، روز یازدهم مرداد چند روز پس از افشای این رویداد، شخصاً از سازمان زندان‌ها دیدار کرد. او یک روز پیش از این بازدید نیز در نشست دولت سوگند خورد که بدون هیچ مماشاتی تحقیق در این باره ادامه یابد و ادامه یا تکرار چنین حادثه‌ای تحمل نشود.

او گفت مفصلاً در این باره با وزیر امنیت داخلی و نیز کمیسر ارشد زندان‌ها گفت‌وگو کرده، و افزود هرچند که این حادثه تلخ در دولت قبلی رخ داده اما این امر، مسئولیت را از روی دوش دولت کنونی برای انجام یک تحقیق جامع و دقیق برنمی‌دارد.

عومر برلو، وزیر امنیت داخلی، گفت که پس از خواندن شهادت اولین زندانبان زنی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته، تنها می‌تواند بگوید که سخت شوکه شده است.

«یائل» نام مستعار دختری است که هفته گذشته فاش کرد زمانی که مأمور خدمت در سازمان زندان‌ها بود و در زندان گیلبواع به خدمت گرفته شد، توسط محمود عطاالله، یک زندانی امنیتی فلسطینی، ابتدا مورد دستمالی جنسی و سپس مورد تجاوز جنسی قرار گرفت و مسئولان زندان عامدانه شرایط را فراهم می‌کردند تا زندانی بتواند او را مقهور خویش کند.

این دختر جوان گفت که مأموران شباک، سازمان امنیت داخلی، که عامل گرفتن اعترافات و بازجویی از محمود عطاالله بود، در جریان ماجرا بودند. «یائل» مدعی شد که این مسئولان و دیگر کسانی که به هر نحوی از آن آگاهی داشتند و امکان دادند که ادامه یابد، در واقع او و دیگران را «به بردگی جنسی» کشانده‌اند.

او گفت ضجه می‌زدم که نمی‌خواهم به پستی فرستاده شوم که این زندانی در آنجاست، چنان فریاد می‌کشیدم که همه بشنوند. این دختر مدعی است که افسر مرد زندانبان با عطاالله تبانی کرده بود اما او بیش از همه می‌خواهد بداند چرا شباک این امتیاز را برای عطاالله قائل بود که بتواند با افسر شباک مرتباً دیدار کند.

نام این دختر فاش نشده اما کرن باراک، وکیل او، به شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گفت که موکلش به کمک روحی نیاز دارد و کشور باید از لحاظ مالی نیز او را زیر پر و بال بگیرد. او افزود که این دختر «یک صهیونیست حقیقی» است و در دوره شرایط امنیتی حساس، به خدمت وظیفه پیوسته بود.

محمود عطاالله از سال ۲۰۱۸ در زندان گیلبواع در سلول انفرادی است. این محکوم به حبس ابد این هفته در جلسه‌ای با شرکت مسئولان شباک بهره‌کشی جنسی از زندانبانان زن را رد نکرد. یدیعوت آحرونوت در مورد این نشست نوشت که مقامات ارشد شباک از این رویداد آگاه بود‌ه‌اند اما سازمان امنیت داخلی آن را رد کرد.

دختران زندانبانی که از آزار جنسی از سوی محمود عطاالله گزارش دادند، گفته بودند که او در واقع «پادشاه زندان» بود و در برابر همکاری با شباک و نهادهای امنیتی اسرائیلی، از امتیاز دستمالی و نزدیکی فیزیکی به دختران زندانبان بهره‌مند می‌شد. اما وکیل عطاالله همدستی موکلش با شباک را رد کرد.

شبکه کان اسرائیل نیز گفت که ماجرای «یائل» تنها مشت نمونه خروار است. نام زندان گیلبواع در شمال اسرائیل چند ماه پیش نیز بر سر زبان‌ها بود زیرا شماری از زندانیان امنیتی فلسطینی با حفر تونل از آن توانستند مدتی بگریزند و بعد دستگیر شدند. کندن تونل در این زندان امنیتی و فرار زندانیانی که برخی از آن‌ها مانند زکریا زبیدی از زندانیان مشهور فلسطینی بودند، وجود سهل‌انگاری و نارسایی‌های زیادی را در سیستم امنیتی و سازمان زندان‌ها نشان داد و آن نیز به یک بحث داغ طولانی در افکار عمومی اسرائیل مبدل شده بود.

«ابهام عامدانه» این بار در قبال چین

موضع اسرائیل در قبال چین، مانند سیاست هسته‌ای اسرائیلی، «ابهام عامدانه» است اما این بخش از بازی کج‌دار و مریز، به خاطر نگرانی دولتمردان اسرائیلی از آمریکا است.

دولت‌های اسرائیل در دو دهه گذشته نشان داده‌اند که از یک‌سو مشتاق گسترش همکاری با چین هستند و به قدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی این غول خفته در خاور دور اذعان دارند، اما از دیگر سو نمی‌خواهند کاری کنند یا موضعی بیان کنند که آمریکا، اصلی‌ترین متحد اسرائیل در جهان، را برنجانند.

اسرائیل در برابر مسائل اصلی چین نیز که مورد خشم و نگرانی آمریکاست، سکوت می‌کند تا خود را درگیر نکند، همان‌گونه که مدت‌ها تقلا کرد تا پس از یورش روسیه به اوکراین، از متجاوز نامیدن مسکو و خشمگین کردن ولادیمیر پوتین خودداری کند.

چین این روزها درگیر بحرانی دشوار با آمریکا بر سر سفر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان شده اما در سراسر مطبوعات اسرائیل و در اظهارات مقامات این کشور نشانی از موضع‌گیری در این باره نیست. روزنامه هاآرتص نوشت که اسرائیل نمی‌تواند در جنگ سرد جدید میان آمریکا با روسیه و چین موضعی نگیرد.

روزنامه جروزالم پست نیز نوشت که جنگ سرد در آسیای دور پایان نیافته و در حالی که اسرائیل آن را جنگ خود نمی‌داند، باید پرسید که موضع اسرائیل چیست؟

اسرائیل در گذشته نزدیک نیز تلاش داشت تا با دور کردن خود از زبانه تنش‌های واشینگتن-چین، از برخی امتیازات اقتصادی چین، به دور از جنجال‌های رسانه‌ای، بهره‌مند شود و از جمله در نتیجه این همکاری آرام بود که یک کارتل دریایی چین توانست یک اسکله دریایی نوین را در بندر حیفای اسرائیل را راه‌اندازی کرده و مدیریت آن را برعهده گیرد.

اما اسرائیل این روزها از یک موضوع دیگر مرتبط با چین نگران شده است؛ اقدام چین به «تجهیز ارتش سوریه به سلاح‌های ساخت صنایع نظامی و دفاعی چین و نیز تجهیزاتی که توان اطلاعاتی سوریه را ارتقا دهد».

پایگاه خبری اسرائیلی جی‌ان‌اس به نقل از منابع نظامی اسرائیلی نوشت که برخی از تجهیزاتی که چین درصدد انتقال به سوریه است، می‌تواند فاصله برتری را که اسرائیل دارد، پر کند.

به گفته این منابع، اسرائیل مطمئن شده که کارشناسان چینی در ماه‌های اخیر از تأسیسات نظامی سوریه که در جنگ داخلی این کشور به‌شدت آسیب دید، بازدید کردند. مقامات اسرائیلی گفتند که بسیاری از این تاسیسات و زیربناها از سوی چین در حال بازسازی است به‌ویژه که چینی‌ها از توان جذب سریع هزاران کارگر برای کار در این پروژه‌ها برخوردارند.

شینهوا، خبرگزاری رسمی چین، تأیید کرده بود که این کشور به مرمت زیرساخت‌های سوریه کمک می‌کند اما مقامات اسرائیلی گفتند که بیم دارند تجهیزات و زیربناهای جدید چینی در سوریه برای تقویت توانایی‌های اطلاعاتی حکومت بشار اسد که متحد ایران نیز هست، استفاده شود. بدین ترتیب اسرائیل که از تثبیت نفوذ نظامی ایران و متحدینش در سوریه ابراز نگرانی می‌کرد، حال از ناحیه حضور فزاینده چین نیز در سوریه بیمناک شده است.

اف-۳۵هایی که زمین‌گیر شدند

نیروی هوایی اسرائیل که به گفته بسیاری از کارشناسان نظامی یکی از برترین نیروهای منطقه اما با وابستگی زیاد به هواپیماها و تجهیزات آمریکایی است، این روزها ناچار شد جنگنده‌های اف-۳۵ تحویل گرفته از آمریکا را زمین‌گیر کند. اعلام شد که این امر موقتی است تا ابتدا آمریکا بررسی‌های خود را در مورد این بمب‌افکن‌ها تکمیل کند.

به گزارش معاریو، فرمان عدم پرواز از اف-۳۵‌ها تا اطلاع ثانوی، در پی نشستی با حضور مقامات ارشد نیروی هوایی، از سوی ژنرال تومر بار، فرمانده این نیرو، صادر شد.

آمریکا اطلاع داده که جنگنده‌ها دارای یک نقص در صندلی خلبان است. اسرائیل خود نیز با تیم‌های فنی مشغول بررسی نقص در جنگنده‌ها شده است. به نظر می‌رسد که عدم وقوع حملاتی به سوریه که ارتش اسرائیل در مظان انجام آن است، و در روزهای اخیر خبری از آن نبود، با بررسی این نقص در جنگنده‌ها ارتباط دارد.

در دولت باراک اوباما، زمانی که اسرائیل با برجام به‌شدت مخالفت کرد، مقامات سیاسی و نظامی اسرائیلی در رهگذر سلسله مذاکراتی با سران وقت آمریکا به توافق رسیدند که نیروی هوایی اسرائیل از ۵۰ فروند جنگنده‌های اف-۳۵ ساخت کارخانه‌های لاکهید مارتین برخوردار شود. همین مذاکراتی که به کمک ۱۰ ساله نظامی ۳۸ میلیارد دلاری به اسرائیل نیز منجر شد، هر چند که این کمک‌ها در دوره اخیر بیش از این رقم افزایش یافته و در یک سال اخیر حدود پنج میلیارد دلار بوده است.

رسانه‌های اسرائیل گزارش‌های ضد و نقیضی در مورد شمار بمب‌افکن‌های اف-۳۵ که تا کنون به این کشور تحویل شده‌، منتشر می‌کنند. در حالی که تا بهار امسال گفته شده بود که ۳۳ فروند این بمب‌افکن‌ها به اسرائیل رسیده، روزنامه اسرائیل‌هیوم این هفته نوشت که ۲۷ فروند جنگنده‌ها تحویل شده است.

رسانه‌های اسرائیل گزارش داده بودند که تحویل آخرین سه فروندی که اوایل بهار امسال به اسرائیل داده شد، با تأخیر زمانی زیادی صورت گرفت.

از دیگر سو، با وجود زمین‌گیر شدن موقتی جنگنده‌ها، که اسرائیل نام «اَدیر» را بر آن‌ها نهاده، سومین اسکادران این هواپیماها این هفته در نیروی هوایی رسماً گشایش یافت. اولین اسکادران سال ۲۰۱۶ با نام «عقاب طلایی» و دومین آن با نام «شیرهای جنوب» در ژانویه ۲۰۲۰ آغاز به کار کرده بود.

به نوشته اسرائیل‌هیوم، سومین اسکادران جدید در پایگاه «نِواتیم» با شماره تاریخی ۱۱۷ آغاز به کار خواهد کرد. شماره ۱۱۷ دارای مفهوم خاصی است. این همان شماره اسکادرانی است که جنگنده‌هایش در اوایل دهه شصت خورشیدی (اوایل دهه هشتاد میلادی) کوره ناتمام اتمی عصیراک عراق را بمباران و منهدم کرد و صدام حسین را از ادامه گام زدن در مسیر دستیابی به توان هسته‌ای بازداشت.

ممکن است انتخاب این شماره نیز در حالی که رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل پیاپی و آشکارا از ادامه آمادگی نیروهایش برای حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران سخن می‌گوید، پیام خاصی دارد.

اولترا ارتدوکس‌ها به دنبال «ارتباطات پاک»

روزنامه یاتد نعمان و پایگاه خبری این روزنامه که متعلق به مذهبیون یهودی اولترا ارتدوکس از شاخه موسوم به «لیتایی‌ها» است و با سابقه‌ای ده‌ها ساله پرخواننده‌ترین نشریه مذهبیون از تبار اروپای شرقی است، این هفته از «شکست» وزیر ارتباطات در پیشبرد برنامه «اصلاحات زیرساخت‌های تلفن همراه» شادمان بود.

کار اختلاف میان یهودیان مذهبی با دولت بر سر اجرای «اصلاحات» در زیرساخت‌های تلفن همراه به دیوان عالی کشور رسیده و قضات دیوان این هفته حکم دادند که وزیر یوعاز هندل باید دستکم شش ماه از قصد خود عدول کند. ده‌ها تن از مذهبیون در دیوان عالی در اورشلیم گرد آمده و با شنیدن حکم به پایکوبی پرداخته و گفتند که «حتی قضات دیوان درک می‌کنند که این برنامه می‌توانست به جامعه مذهبیون و خداترس‌ها ضربه بزند».

خاخام آریه درعی، دبیر کل حزب مذهبی «شاس» نیز که خود بارها وزیر بوده، از تصمیم دیوان عالی استقبال کرد و گفت وزیر ارتباطات می‌خواست ارزش‌های بیگانه را بر بخش بزرگی از مردمی که خواهان استفاده از «ارتباطات پاک» است»، تحمیل کند.

خاخام یعقوب آشر، یک عضو مجلس از احزاب مذهبی، نیز گفت که وزیر متکبر امروز اولین سیلی را خورد تا در انتخابات پیش‌رو به زباله‌دان تاریخ انداخته شود.

سازمان «حقیقت یعقوب» نیز که طوماری را با چند هزار امضا علیه این اصلاحات ارائه کرده بود، تاکید کرد که صدها هزار کاربر «تلفن کاشر» از ناحیه نیات وزیر در خطر بودند.

«تلفن همراه کاشر» عمدتا همان تلفن‌های قدیمی سی سال پیش است که مردم تنها می‌توانند با آن شماره بگیرند و پیام کوتاه نوشتاری ارسال کنند. مذهبیون نگران بودند که اصلاحات وزیر ارتباطات زیربناهای شرکت‌های ارائه دهنده خدمات «تلفن کاشر» را از بین ببرد و خدای ناکرده، مردم و جوانان مذهبی در رهگذار استفاده اجباری از خدمات پرسرعت‌تر و مدرن‌تر، به «گناه» و انواع «معصیت‌ها» آلوده شوند.

XS
SM
MD
LG