مجلس دوازدهم همچنان چشمش به ابلاغ و اجرای لایحه «حجاب و عفاف» است که شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ظاهراً بهدلایل امنیتی آن را میان زمین و آسمان معلق گذاشته است.
نامه ۲۰۹ نماینده مجلس شورای اسلامی که در آستانه روز جهانی زن خواستار ابلاغ این لایحه شدهاند، حتی اصولگرایان را بر آن داشته تا در رسانههای رسمی خود آن را «طوماری نابهنگام» بنامند.
همزمان با فرارسیدن این روز، حکم شلاق مهدی یراحی، خواننده ترانهٔ اعتراضی «روسریتو»، اجرا شد، آن هم تنها به فاصله کوتاهی از موضعگیریاش درباره بازداشت کوتاهمدت هیوا سیفیزاده خوانندهٔ زن در هنگام اجرا در سالن «عمارت روبهرو» در مرکز تهران.
آقای یراحی در پیامی تصویری گفته بود، از این پس «نمیخواهد از رانت جنسیتی [بهعنوان یک خوانندهٔ مرد] برای گرفتن مجوز اجرای کنسرت استفاده کند.»
از اعتراضهای سراسری ۱۴۰۱ به این سو «مسئله زنان» به مسئلهای پیچیده برای روحانیون حاکم و تندروهای مذهبی تبدیل شده است؛ آنگونه که زهرا رهنورد، از رهبران جنبش سبز، در آستانهٔ روز جهانی زن، «جنگ تن به تن» حاکمان جمهوری اسلامی و زنان همچنان ادامه دارد.
در برنامهٔ «پاراگراف اول»، فریبا پارسا کارشناس مطالعات زنان و جنبشهای مدنی ایران و نویسندهٔ کتاب مبارزه برای تغییر در ایران از آمریکا در کنار راضیه شاهوردی عضو سازمان زنان لیبرال از فرانسه به این موضوع پرداختهاند.
زنانِ با مردان
فریبا پارسا معتقد است حمایت نکردن مردان و گروههای سیاسی از زنان در جریان حرکت اعتراضی آنها در گردهمایی روز جهانی زن در اسفند ۵۷ علیه اجباری شدن حجاب اسلامی موجب شد اعتراض آنها به جایی نرسد.
راضیه شاهوردی انقلاب ۵۷ را «پاسخ بخش ارتجاعی جامعه به آزادی و حقوق زنان» میداند و میگوید در اولین گام زنان تنها گذاشته شدند و تمام حقوقشان از آنها گرفته شد.
خانم شاهوردی میگوید «همراهی مردان با انقلاب مهسا» را در یک سری از موسیقیهای اعتراضی از «برای» تا کاری که مهدی یراحی خواند، میدیدیم.
خانم شاهوردی، رعایت نکردن حجاب در شرایط کنونی را «تمرد» می نامد و می گوید، جمهوری اسلامی موضعش تغییری نکرده و حتی سختگیرتر شده است اما زنان به نقطهای رسیدهاند که تا جای ممکن سعی میکنند به این موضوع تن ندهند.
مسئله حجاب راهبردی برای مبارزه
فریبا پارسا، با اشاره به ایدئولوژی جمهوری اسلامی، میگوید یکی از ارکان این حکومت حجاب اسلامی است.
به اعتقاد این کارشناس مطالعات زنان، مسئله زنان در چهار دهه گذشته مسئلهای منزوی بود، اما در ۱۴۰۱ مردان دیدند که یکی از روشهای مبارزه با جمهوری اسلامی میتواند حمایت از زنان باشد.
خانم پارسا مسئله حجاب زنان را «مسئله و حقوق» یک گروه جنسیتی خاص نمیداند و میگوید مسئله حجاب به یک راهبرد برای سرنگونی جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
فریبا پارسا معتقد است در سامانه حکومتی جمهوری اسلامی احقاق حقوق زنان امکانپذیر نیست و این دلیل نمیشود که آنها مبارزه نکنند.
راضیه شاهوردی از مطرح کردن لایحه عفاف و حجاب با عنوان یکی از «فنون» جمهوری اسلامی برای «بازی در عرصه بینالمللی» نام میبرد.
به گفته عضو سازمان زنان لیبرال، مسئله حجاب با هویت جمهوری اسلامی تعریف میشود و از آن عقبنشینی نخواهد کرد.
«مطلوب تغییر است نه فروپاشی»
فریبا پارسا با اشاره به اینکه آمار دقیقی از افراطیون مذهبی در ایران در دست نداریم، معتقد است گروههایی مثل بسیج با منافع اقتصادیشان تعریف میشوند و در صورت «تغییر رژیم»، آنها اولین کسانی هستند که «تغییر جهت» میدهند و «زندهباد» میگویند.
به باور خانم پارسا اگر «فروپاشی» اتفاق بیفتد، این گروهها فرو میریزند. او از کمک سیاست «فشار حداکثری» برای قطع مزایایی که حکومت در اختیار این گروهها قرار میدهد تا گردش حلقه بزنند میگوید.
اما راضیه شاهوردی مطلوب «فشار حداکثری» را «اتحاد و همگرایی حداکثری» میداند.
او میگوید با «فروپاشی» مخالف است و مطلوب «تغییر رژیم سیاسی» است.
به گفته این فعال حقوق زنان، تکلیف مردم با حکومت و حکومت با مردم روشن شده است و باید دید که چطور میشود با کمترین هزینه به بیشترین نتیجه رسید.
خانم شاهوردی میگوید مسئله حجاب بهتمامی نشان میدهد که «جمهوری اسلامی چه فاجعهای» است.
فریبا پارسا هم معتقد است، حجاب برای جمهوری اسلامی مانند یک «دومینو» است و اگر آن را از دست بدهد مجبور است در عرصههای دیگر هم عقبنشینی کند.
زنان حزب سیاسی تشکیل دهند
فریبا پارسا کارشناس جنبشهای مدنی در ایران خواستار تشکیل احزاب سیاسی زنان توسط زنان خارج از کشور و جامعه مدنی ایران میشود تا بر روی «چشمانداز بعد از جمهوری اسلامی» کار کنند.
راضیه شاهوردی هم میگوید که آنها در سازمان زنان لیبرال با فعالان حقوق بشری و حقوق زنان که رویکردی ملیگرایانه دارند، دست به چنین تجربهای زدهاند.