آژانس بین‌المللی انرژی روز سه شنبه نهم اسفند اعلام کرد که به دليل تعیین سقف مشخص برای بهای نفت و گاز وارداتی از روسیه توسط کشورهای غربی، درآمد این کشور از محل صادرات این محصولات در ماه ژانویه ۴۰ درصد کاهش یافته است.
بر اساس آمارهایی که این آژانس در اختیار خبرگزاری‌های بین المللی قرار داده است، درآمد روسیه از محل صادرات نفت و گاز در ژانویه ۲۰۲۳ حدود ۱۸.۵ میلیارد دلار بود و در مقایسه با رقم مشابه در ژانویه سال گذشته که حدود ۳۰ میلیارد دلار بود ۳۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.
فاتح بیرول، مدیرعامل آژانس بین المللی انرژی گفت غرب با اقاداماتی که علیه صادرات انرژی روسیه کرده است به اهداف خود که ایجاد ثبات در بازار و کاهش درآمد روسیه از محل صادرات انرژی بود دست یافته است.
او افزود: «پیش‌بینی ما این است که کاهش درآمد روسیه از محل صادرات انرژی در ماه‌های آینده بیشتر می‌شود و در میان‌مدت به دلیل کاهش دسترسی روسیه به فناوری و سرمایه‌گذاری شدیدتر خواهد شد.»
برخی از ارزیابی‌ها نشان می‌دهند به دلیل محدودیت‌هایی که از سوی غرب در واکنش به تهاجم نظامی روسیه به اوکراین به اجرا گذاشته شده، از جمله تعیین سقف ۶۰ دلار برای هر بشکه نفت صادراتی روسیه، این کشور ناگزیر شده نفت سنگین اورال را در مقایسه با قیمت مرجع در بازار جهانی که نفت برنت است با تخفیف قابل ملاحظه‌ای بفروشد.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا از ماه دسامبر ۲۰۲۲ واردات نفت روسیه از طریق محموله‌های دریایی را ممنوع و صادرات فناوری و ماشین‌آلات مورد نیاز برای پالایشگاه‌های نفت روسيه را تحریم کردند.
بودجه دولتی روسیه به شدت به درآمد حاصل از صادرات انرژی وابسته است. به عنوان نمونه در سال میلادی گذشته حدود ۱۵۰ میلیارد دلار از بودجه این کشور از صادرات انرژی تامین شده است. برخی از گزارش‌ها حاکی است که روسیه برای جبران کسری بودجه ناشی از هزینههای سنگین جنگ در اوکراین ناگزیر شده بخشی از ذخایر ارزی خارجی خود را مصرف کند.
همزمان کشورهای اروپایی با انجام اقدامات سریع طی یک سال گذشته تلاش کرده‌اند میزان وابستگی خود به انرژی روسیه را کاهش دهند.
حذف بخش قابل توجهی از گاز روسیه در بازار انرژی اروپا باعث افزایش شدید و بی‌سابقه بهای گاز شد. همزمان اعضای اتحادیه اروپا تلاش می‌کنند هر چه سریع‌تر با سایر کشورهای صادر کننده گاز مثل قطر، مراکش و آمریکا قرارداد ببندند و از سوی دیگر در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند.
فاتح بیرول، مدیرعامل آژانس بین المللی انرژی گفت کشورهای اروپایی در سال گذشته به روش‌های گوناگون از جمله افزایش تولید انرژی‌های تجدید پذیر امنیت انرژی را بهبود بخشیده و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش داده‌اند.
آقای بیرول درعین حال تاکید کرد که خطر تلاطم و بحران در بازار انرژی اروپا به قوت خود باقی است و اتحادیه اروپا برای تضمین امنیت انرژی خود در درازمدت باید اقدامات بیشتری در زمینه صرفه‌جویی و تضمین خرید نفت و گاز از منابع دیگر انجام دهد.
افزایش تقاضا برای گاز طبیعی در آسیای شرقی، به خصوص چین، و یا قطع کامل صادرات گاز روسیه به اروپا می‌تواند امنیت انرژی اتحادیه اروپا را باری دیگر به خطر بیاندازد.
آقای بیرول افزود: «به دلیل این ریسک‌ها اتحادیه اروپا باید همچون سال گذشته دو چندان تلاش کند.»
