رسانهها در ایران از افزایش سرسامآور قیمت آجیل و خشکبار در آستانۀ شب یلدا خبر میدهند.
شماری از گزارشها برای توصیف افزایش قیمت این کالاهای اصلی سفرۀ یلدای ایرانی، از واژههای «پرواز قیمت»، «گذشتن از مرز حیرت و عقل» و «یلدای جیببُر» استفاده کردهاند.
انجمن تأمین و بستهبندی آجیل، خشکبار و ادویه ایران با اشاره به «رشد ۱۰۸ درصدی» قیمت برخی اقلام خشکبار در بازارهای ایران، هشدار داده که با ادامه این روند، آجیل شب یلدا «بیش از پیش به کالایی لوکس» برای خانوارها تبدیل میشود.
خبرگزاری مهر نیز روز جمعه، ۲۸ آذرماه، درگزارشی نوشته حداقل هزینۀ خانوار برای خرید یک کیلوگرم آجیل با «سهم بالای نخود و کشمش»، ۹۵۰ هزار تا ۱.۲ میلیون تومان و شیرینی ۲۴۰ هزار تومان است.
بررسی دادههای رسمی مرکز آمار نشان میدهد نرخ تورم سالانه میوه و خشکبار در آبان ۱۴۰۴ عدد ۶۱.۸ درصد بوده است.
قیمت اقلامی مانند مغز گردو، پسته و بادام درختی نیز نسبت به آبان سال گذشته به ترتیب ۶۰، ۶۴.۲ و ۷۲.۷ درصد رشد داشته است.
به نوشتۀ مهر، مقایسه قیمتها از شب یلدا ۱۴۰۳ تا یلدا ۱۴۰۴ نشان میدهد قیمت آجیل مخلوط از حدود ۷۷۰ هزار تومان به دستکم ۹۵۰ هزار تومان تا ۱.۵ میلیون تومان رسیده است.
علت افزایش قیمت آجیل و خشکبار چیست؟
قیمت آجیل و خشکبار و ادویه نیز با بالارفتن تورم، همچون دیگر کالاهای اساسی در ایران مثل انواع گوشت، لبنیات، برنج و میوه و نان افزایش یافته است.
روز ۲۵ آذرماه دبیر انجمن تأمین و بستهبندی آجیل، خشکبار و ادویه ایران با اشاره به نابسامانیهای ارزی، افزایش هزینههای تولید و کاهش قدرت خرید خانوارها، از «رشد ۱۰۸ درصدی» قیمت برخی اقلام خشکبار خبر داد.
به گفتۀ مسعود سلیمانی، «تورم بالا» و «افزایش قیمت کل مواد غذایی» در کشور عامل گرانی ۱۰۸ درصدی برخی از انواع خشکبار بهخصوص نوع ممتاز ترکیبی آن است.
او «کاهش قدرت خرید خانوار» و «تغییر الگوی تقاضا» را از دیگر عوامل گرانی آجیل و خشکبار در ایران معرفی کرده است.
این مقام رسمی، در عین حال «افزایش هزینههای تولید و عرضه، مشکلات در ترخیص خشکبار وارداتی، عوامل مدیریت بازار و سیاستهای اقتصادی آزمون و خطاهای متعدد نهادهای مرتبط، ساختار مدیریت بازار، از جمله توزیع نامناسب، ذخیرهسازی ناکافی و مشکلات نظارتی»، را نیز موجب ایجاد «خشکسالی عرضه مصنوعی و افزایش قیمت» این محصولات دانسته است.
بررسیهای میدانی و گزارشهای شماری از رسانهها از جمله خبرآنلاین حاکی است در برخی بازارها فروش آجیل و خشکبار تا ۵۰ درصد کاهش داشته است.
این وبسایت نوشته این کاهش تقاضا موجب میشود فروشندگان برای مقابله با ضرر و زیان، قیمتها را برای حفظ سود خود بالا ببرند.
این اظهارات در شرایطی بیان میشود که آجیل و خشکبار به عنوان خوراکیهایی سنتی، در میان خانوارهای ایرانی بسیار محبوب بوده و بخشی جدانشدنی از ظروف جشنهای سنتی و حتی غذاهای سفره ایرانی محسوب میشوند.
با این حال گزارشها نشان میدهد افزایش قیمت این کالاها همچون دیگر کالاهای اساسی از جمله گوشت، برنج و لبنیات، موجب شده مصرف آنها برای بخش زیادی از جامعه به عنوان کالایی لوکس و هزینهبر تلقی شود و بازار آجیل و خشکبار نیز در آستانۀ شب یلدا در ایران بیرونق باشد.
