دایان فاینستاین، سناتور دمکرات از ایالت کالیفرنیا و یکی از پیشگامان مشارکت زنان در عرصه سیاست آمریکا، روز جمعه هفتم مهر در ۹۰ سالگی درگذشت.
او در سال ۱۹۷۸ به عنوان اولین زن شهردار سانفرانسیسکو و در سال ۱۹۹۲ وارد مجلس سنا شد و بيش از سه دهه کرسی خود را حفظ کرد.
خانم فاینستاین که سالخورده‌ترین عضو مجلس سنا بود به رغم کهولت سن و بیماری حتی تا هفته‌های اخیر در رأی گیری‌های اين مجلس شرکت می‌کرد. او از مدافعان سرسخت ارزش‌های لیبرال نظیر حفاظت از محیط زیست، آزادی زنان در باروری و کنترل فروش و مالکیت اسلحه بود که برای رای‌دهندگان کالیفرنیایی اهمیت فراوانی دارد.
او در‌عین حال یک دمکرات میانه‌رو تلقی می‌شد و با عمل‌گرایی تلاش می‌کرد در گفتگو با جمهوریخواهان راه میانه‌ای برای همکاری دو حزب پیدا کند.
هر چند خانم فاینستاین حداقل به‌طور آشکار مدافع فمینیسم نبود ولی تجربه طولانی او در عرصه سیاست محلی و سراسری آمریکا که در دهه‌های قبل در انحصار مردان بود روی او تاثیر گذاشت و تا حدی که می توانست تلاش می کرد سلطه مردانه را بشکند.
احتمالا یکی از مهمترین لوایحی که سناتور فاینستاین پیشنهاد داد و در مجلس سنا تصویب شد ممنوع کردن تولید و فروش انواع شخصی اسلحه بود که در سال ۱۹۹۴ با امضای بیل کلینتون به قانون بدل شد.
او در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۵ گفت: «برای من کاملا مشخص است که زنان برای تمامی حقوقی که به دست آورده‌اند مجبور بودند مبارزه کنند. به همین دلیل، من همیشه تلاش می‌کنم حقوق زنان تامین شود. در‌عین حال می‌کوشم با تصویب لوایح مناسب و در صورتی که امکان داشته باشد در مصالحه و همکاری با حزب رقیب این کار را انجام دهم.»
تمایل و تلاش او برای مصالحه با حزب رقیب باعث شد که بتواند لوایح مهمی را در مجلس سنا پیشنهاد داده و تصویب کند. ولی همین گرایش در دهه اخیر به نقطه ضعف او بدل شده بود چون فضای سیاسی آمریکا دو قطبی‌تر شده است و بسیاری از رای‌دهندگان در ایالت کالیفرنیا طرفدار سیاست‌های پیشرو و لیبرال‌تر هستند.
دایان فاینستاین به خاطر قدرت بیان و صراحت لهجه و همچنین نطق‌های تند‌و‌تیز در رد استدلال مخالفان در صحن مجلس سنا شهرت داشت و به گفته دوستدارانش هیچگاه میدان را خالی نمی‌کرد.
در سال‌های آخر زندگی به‌دلیل کهولت سن و بیماری این قابلیت ویژه را به مرور از دست داد و در مباحث مجلس سنا و یا سخنرانی‌های علنی دیگر کندی و حتی پریشانی ذهنی او آشکار می‌شد.
خانم فاینستاین در ماه فوریه امسال اعلام کرد که در انتخابات سال آینده شرکت نخواهد کرد و مدتی بعد به‌دلیل بیماری ناگزیر شد حدود دو ماه از جلسات مجلس سنا غیبت کند.
به‌دلیل همین ملاحظات او پس از انتخابات میان دوره‌ای سال ۲۰۲۲ از ریاست کمیته امور قضایی مجلس سنا کناره‌گیری کرد.
احتمالا یکی از مهمترین لوایحی که سناتور فاینستاین پیشنهاد داد و در مجلس سنا تصویب شد ممنوع کردن تولید و فروش انواع شخصی اسلحه بود که در سال ۱۹۹۴ با امضای بیل کلینتون به قانون بدل شد.
او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۹۸۴ یکی از بخت‌های اصلی برای معاونت ریاست‌جمهوری از سوی حزب دمکرات تلقی می‌شد.
در سال ۱۹۹۰ به عنوان اولین زن در تاریخ آمریکا در انتخابات فرمانداری ایالت کالیفرنیا شرکت کرد ولی با فاصله ناچیزی از رقیب جمهوریخواه خود شکست خورد.
ولی موفقيت نسبی در اين کارزار انتخاباتی و حدود دو دهه حضور سياسی فعال در ايالت کاليفرنيا بالاخره زمينه راهيابی او به مجلس سنا در انتخابات سال ۱۹۹۲ را فراهم کرد.
او مدتی طولانی رياست کميته امور قضايی و چندين سال نيز به عنوان اولين زن رياست کميته مهم امور امنيتی مجلس سنا را بر عهده داشت.
يکی از موضوعات مهم در دوران رياست او بر کميته امور امنيتی مجلس سنا بررسی عملکرد نهادهای امنيتی آمريکا در دوران رياست‌جمهوری جرج دبليو بوش و اتهامات مربوط به اقدامات فراقانونی آن‌ها در سال‌های موسوم به «مبارزه با تروريسم» بود که پس از حملات تروريستی يازده سپتامبر ۲۰۰۱ بر سياست‌های دولت وقت آمريکا سايه انداخته بود.
دايان فاينستاين متولد ۲۲ ژوئن ۱۹۳۳ بود. نام خانوادگی او گلدمن بود ولی پس از ازدواج با همسر دومش نام خانوادگی او را برگزيد. از او يک دختر، يک نوه و سه فرزند ناتنی به جا مانده است.
