آبی احمد؛ انتخابی متناسب با معیارهای نوبل برای جایزه صلح

هم طرفداران و هم منتقدان آبی احمد می‌گویند او به جای پیشبرد امور از طریق مجاری اداری و نهادهای حکومتی به ابتکارهای شخصی و کاریزمای خود تکیه می‌کند.

رویترز

شرکت‌کنندگان در جلسه مقامات ارشد وزارت خارجه اتیوپی در ماه ژوئیه از خبر سفر نخست‌وزیر این کشور به اریتره که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد به شدت تعجب کردند. هیچیک از حاضران در جلسه از سفر آبی احمد علی به اریتره خبر نداشت.

این دومین سفر نخست‌وزیر اتیوپی به اریتره از زمان توافق صلح بین دو کشور در سال ۲۰۱۸ بود که به دو دهه درگیری خصومت بین دو کشور پایان داد.

بیشتر در این باره: آبی احمد علی، نخست وزیر اتیوپی، جایزه نوبل صلح را از آن خود کرد

یکی از مقامات ارشد که در این جلسه حاضر بود گفت: «وزارت خارجه در جریان این سفر نبود. ما از طریق رسانه های اریتره و فیسبوک و توئیتر مطلع شدیم.»

این سفر بدون اطلاع یکی از شیوه‌های معمول کار آبی احمد علی است که هم طرفداران و هم منتقدانش می‌گویند به جای پیشبرد امور از طریق مجاری اداری و نهادهای حکومتی به ابتکارهای شخصی و کاریزمای خود تکیه می‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه گفت این اقدام به درستی هماهنگ شده بود ولی مطلع بودن وزارت خارجه از سفر نخست وزیر اتیوپی به اریتره را تأیید نکرد.

توافق صلح با اریتره ستایش جامعه بین‌المللی از آبی احمد علی را به دنبال داشت و یکی از دلایل مهم اعطای جایزه نوبل صلح به او قلمداد می‌شود. ولی برخی از مردم اتیوپی از شیوه غیرقابل پیش‌بینی سیاست‌ورزی او ناراضی هستند.

به همراه رئیس‌جمهور اریتره در آدیس‌آبابا

کاملاً مشخص نیست که دقیقاً چه بخشی از حکومت ائتلافی اتیوپی، که بخش‌هایی از آن از سال ۱۹۹۱ در حاکمیت بوده‌اند از اصلاحات آبی احمد علی حمایت می‌کنند و بدون رهبری او این اصلاحات چقدر دوام خواهند آورد.

او تاکنون از یک اقدام به ترور جان سالم به در برده است. سال گذشته در یک اجتماع نارنجکی به سوی او پرتاب شد.

کامفورت ارو، از صاحبنظران آفریقا در پژوهشکده «گروه بین‌المللی بحران» می‌گوید: «با تکیه بر کیش شخصیت نمی‌توان اصلاحات پایدار انجام داد. تمامی وعده‌های اصلاحی آقای آبی فقط در صورتی که در ساختار نهادهای حکومتی اجرا شوند بنیان‌های محکمی خواهند داشت.»

اقتصاد اتیوپی بیش از یک دهه نرخ رشد سریعی داشته است. ولی عدم اطمینان به توانایی نخست‌وزیر برای اجرای تمامی اصلاحات شهروندان این کشور و سرمایه های خارجی را که اتیوپی برای نوسازی شبکه ارتباطات و صنعت بانکی کهنه کشور به آن نیاز دارد، نگران کرده است.

برخی از صاحب‌نظران می‌گویند آبی احمد علی، افسر سابق ارتش که تخصص او امنیت سایبری است در برخی موارد وزیران و سایر مقامات دولتی را دور می‌زند چون اجرای اصلاحات مد نظر او مستلزم اقدامات سریع است.

برخی از اصلاحات او از جمله آزادی فعالیت احزاب سیاسی، آزادی روزنامه‌نگاران زندانی و پیگرد و محاکمه مقاماتی که به شکنجه مخالفان متهم شده‌اند، حمایت وسیعی جلب کرده است.

درجه فیئیسا، استاد دانشگاه آدیس آبابا می‌گوید: «به نظر می‌رسد آقای آبی بر کاریزمای خود تکیه کرده است. سؤال این است که آیا این روند تاب می آورد یا نه؟ چون شور و هیجان در حال فروکش است.»

برخی دیگر از صاحبنظران می‌گویند دلیل سرعت عمل نخست‌وزیر اتیوپی تضعیف رقبا و مخالفان سیاسی اوست که اکثراً از قوم «تیگرای» یکی از اقلیت‌های پرقدرت اتیوپی هستند و در حکومت‌های قبلی قدرت فراوانی داشتند.

در مجلس نمایندگان اتیوپی


آبی احمد علی ۴۳ ساله و از قوم «اورومو» پر جمعیت‌ترین گروه قومی اتیوپی است که اعتراضات آنها به برکناری نخست‌وزیر سابق انجاميد. دولت او از آغاز کار در آوریل ۲۰۱۸ دستور بازداشت و برکناری تعداد زیادی از مقامات دولت سابق را که بسیاری از آنها از قوم «تیگرای» هستند به اتهام فساد مالی و نقض حقوق بشر صادر کرده است.

یکی از مهم‌ترین پیروزی‌های آبی احمد علی امضای توافق صلح با اریتره در ژوئیه سال ۲۰۱۸ است که به حدود ۲۰ سال خصومت بین دو کشور پس از جنگ مرزی ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰ پایان داد.

آسله اسوین، که در مورد تاریخ جوایز نوبل صلح چندین کتاب نوشته به خبرگزاری رویترز گفت به دلیل امضای این توافق صلح می‌توان گفت که آبی احمد علی دقیقاً از کسانی است که آلفرد نوبل برای جایزه نوبل صلح در نظر داشت.

او افزود: «توافق صلح به یک جنگ طولانی با اریتره پایان داده است. او به این دلیل و انجام اصلاحات دمکراتیک در اتیوپی بسیار محبوب است.»

اما برخی از دستاوردهای صلح کوتاه‌مدت بودند. مرز دو کشور در ماه ژوئیه باز ولی دوباره در ماه دسامبر ۲۰۱۸ بدون توضیح دولت‌ها بسته شد.

ویل دیودسون، کارشناس اتیوپی در پژوهشکده «گروه بحران» می‌گوید: «به نظر می‌رسد که یکی از دلایل صلح بین دو کشور این است که رئیس‌جمهور اریتره به قدرت رسیدن آقای آبی را نشانه تضعیف حزب متعلق به اقلیت قومی تیگرای می‌داند که طی ۲۰ سال گذشته دشمن اصلی اریتره تلقی می‌شد.»

او می‌افزاید: «هر چند حزب سیاسی وابسته به اقلیت قومی تیگرای قدرت خود در دولت فدرال را از دست داده ولی هنوز در مناطق بومی خود که بخشی از آن در مرز با اریتره قرار دارد قدرت مطلق را در دست دارد و این یکی از دلایل عدم پیشرفت در بهبود مناسبات دو کشور است.»