از عهدنامه «شعب ابی‌طالب» تا توقیف ۳۴۰ میلیون یورویی اموال بانک صادرات

خط خبری رسمی در جمهوری اسلامی درباره تحریم‌ها و آثار آن همین است که شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت دهم می‌گوید: «در عمل این تحریم‌ها .... با گذشت زمان همچون همان عهدنامه شعب ابی‌طالب (می‌)شود که موریانه‌ها می خورندش.»

این وزیر کابینه در واقع بیانی دیگر از همان چیزی را به زبان می‌آورد که رئیس دولت دهم به آن اشاره دارد: «من پیغام دادم به یکی‌شان. گفتم این قطعنامه‌هایی که شما می‌دهید برای ما مثل یک دستمالی است که مصرف شده است. فقط به درد زباله‌دانی می‌خورد.»



اما آیا واقعاً این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران اثری نداشته و ندارد؟ فریدون خاوند، کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی ایران از آثار این تحریم‌ها می‌گوید:

«مسئله تحریم‌ها و در ورای تحریم‌ها، تنش‌هایی که در روابط اقتصادی ایران طی دوران سی و یک سال اخیر بعد از انقلاب اسلامی وجود داشته، به شدت به اقتصاد ایران ضربه زده است. کافیست به صحبت‌هایی که در نشست‌های مختلف اتاق‌های بازرگانی برگزار می‌شود، گوش فرا دهیم و خواهیم دید که صادر کنندگان و وارد کنندگان به شدت از دشواری‌هایی که به خصوص در عرصه‌های بانکی، در عرصه بیمه، در عرصه حمل و نقل با آن رو به رو می‌شوند، به شدت از این مسائل گلایه می‌کنند. و در این زمینه‌ها مسلماً به آنها ضربه می‌خورد و هزینه‌های آنها را افزایش می‌دهد.»

بخشی از تحریم‌ها که اتفاقاً به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی موثر هم بوده، تحریم‌های مالی و بانکی است که از همان ابتدای اعمال فشارها بر جمهوری اسلامی همواره مورد توجه تحریم‌کنندگان بوده است. دو ماه پیش‌تر محمد جهرمی، مدیر عامل بانک صادرات و وزیر کار و امور اجتماعی دولت نهم از بی‌اثر بودن تحریم‌ها بر فعالیت‌های این بانک خبر داده بود و فعالیت‌های این بانک در خارج از ایران رو به رشد می‌خواند. تا آنجا که به گفته آقای جهرمی، بانک صادرات بنای آن داشت که تعداد شبعه‌های خود در دیگر کشورها را تا پنج سال آینده دو برابر کند. اما محمد جهرمی روز شنبه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری موج بدون اشاره به سخنان دو ماه پیش خود در باب بی‌اثر بودن تحریم‌ها بر فعالیت‌های این بانک از مسدود شدن ۳۴۰ میلیون یورو از منابع این بانک در کشورهای اروپایی بر اثر تحریم ها خبر داده است.

با این حال محمدرضا میرتاج‌الدینی، معاون پارلمانی رئیس دولت بر این باور است که تحریم‌ها موجب رشد و پیشرفت کشور شده اند: «ما همواره رفتارمان در کشور در مقابل تحریم‌ها این بوده که با تدبیر و برنامه‌ریزی این تحریم‌ها نه تنها مانع رشد ما نشده، بلکه باعث رشد ما شده. تحریم‌ها مانع رشد ما نشده است. قهراً در مقابل هر چقدر تحریم‌ها را اینها تشدید کنند، کار ما، تلاش ما، همت ملت و دولت ما هم بیشتر خواهد شد تا بتوانیم این مسیر را عبور کنیم.»

اما گذشته از این خط خبری رسمی که مدام از تریبون‌های دولتی تکرار می‌شوند، تک صداهایی همچون آنچه آقای جهرمی، مدیرعامل بانک صادرات گفته است، واقعیت‌های نگران کننده از وضعیت اقتصاد ایران را به تصویر می‌کشد که با آثار و پیامدهای تحریم نقش خورده است.