با سقوط هواپیمای ایرباس ۳۲۰ هواپیمایی پاکستان برای برخی -مثل همیشه- این پرسش دوباره مطرح می‌شود که کدام هواپیما «امن‌تر» هستند.
واقعیت این‌جاست که پاسخ به این پرسش کار یک گزارش و یک مقاله نیست، دلایل و ضرایب مختلفی وجود دارد و خیلی از وب‌سایت‌ها، نشریات و ناظران صنعت هوانوردی حتی در رتبه‌بندی خطوط هوایی، با احتیاط فراوان از ایمنی پرواز سخن می‌گویند.
آمار و ارقام هم در مجموع نشان می‌دهد، هواپیماها همچنان با فاصله‌ای قابل توجه از دیگر وسایل حمل و نقل از نظر ایمنی قرار می‌گیرند. آن‌ها در عین حال از پیشرفته‌ترین ماشین‌های تولید بشر هستند.
اما برای اینکه بتوانیم تصویر بهتر و شاید عینی‌تری پیدا کنیم، بر نرخ سوانح و ضرایب دیگر در برخی از کاربردی‌ترین و به‌نام‌ترین هواپیماها مروری می‌کنیم.
امبرائر ای ۱۹۰
نرخ سوانح مرگبار سری ئی امبرائر سه صدم در هر یک میلیون پرواز است.
شاید کمی عجیب باشد یک شرکت برزیلی توانسته هواپیمایی بسازد که از نظر آماری در سوانح هوایی در مکان بالای امن‌ترین هواپیمای جهان قرا می‌گیرد.
شاید به همین دلیل است که بسیاری از شرکت‌ها از ایرفرانس تا آمریکن ایرلاین برای پروازهای منطقه‌ای از این هواپیما استفاده می‌کنند.
این سری از جت‌های موفق برزیلی پس از ایرباس و بوئینگ، سومین هواپیمای پرفروش در بازار هواپیماهای مسافربری تک‌راهرو در جهان است.
در مدل‌های کلاس ئی چهار مدل ۱۷۰، ۱۷۵، ۱۹۰ و ۱۹۵ وجود دارد که این مدل‌ها تقریباً از یک پلت‌فرم استفاده می‌کنند ولی در طول و تعداد صندلی کمی با هم تفاوت دارند. این مدل‌ها به ترتیب ۸۰، ۸۸، ۱۱۴ و ۱۲۲ نفر ظرفیت دارند.
امبرائی ئی-۱۹۰-ئی۲
موتور این هواپیما توسط شرکت پرت اند ویتنی آمریکا تولید می‌شود. این شرکت یکی از قوی‌ترین سازندگان موتورهای توربو فن دنیاست.
در این کلاس (هواپیمای تک‌راهرو ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفره) ایران به حداقل ۳۰۰ هواپیمای جدید احتیاج دارد و این مدل هواپیما می‌تواند مسیرهای اصلی داخلی ایران و کشورهای حاشیه ایران را پوشش دهد.
بوئینگ ۷۳۷
با اینکه مدل ۷۳۷ مکس با دو سقوط اخیر خود، آبروی سال‌ها ایمنی این کلاس بوئینگ را در خطر انداخته، اما همچنان این سری هواپیما از امن‌ترین‌هاست.
نرخ سوانح مرگبار ۷۳۷ حدود شش صدم در هر یک میلیون پرواز است.
شاید اگر بلندپروازی بوئینگ در مدل ۷۳۷ مکس نبود این هواپیما آبروی بوئینگ را چنان که شاهد هستیم به خطر نمی‌انداخت؛ در اصل بوئینگ از جایی ضربه خورد که احتمالا فکرش را هم نمی‌کرد.
در اولین روزهای معرفی ۷۳۷ مکس قدرت مانور بالای این هواپیما باعث تعجب رسانه‌ها و کارشناسان هوایی شده بود اما دقیقا این قدرت بالای مانور جایی بود که بوئینگ ضربه اش را خورد.
در مدل ۷۳۷ مکس، مکان موتور، قدرت و رانش موتور نسبت به مدل‌های قبلی تغییر اساسی کرده است. میزان رانش موتور و جانمایی جدید موتور باعث می‌شود در مواردی، اثر بالا رفتن دماغه و افزایش زاویه حمله رخ دهد.
اگر این زاویه بیش از اندازه افزایش یابد ممکن است واماندگی ایجاد شود. برای جلوگیری از حالت واماندگی سیستم ام‌سی‌ای‌اس وارد عمل می‌شود و به‌طور خودکار دماغه هواپیما را به سمت پایین می‌کشد.
در اولین روزهای معرفی ۷۳۷ مکس قدرت مانور بالای این هواپیما باعث تعجب رسانه‌ها و کارشناسان هوایی شده بود
این سیستم به دلیل خطای محاسباتی یا خطا در سنسورها بد عمل می‌کرد و در جایی که لازم نبود دماغه هواپیما را به سمت زمین منحرف می‌کرد. اگر این سیستم خطا کند و خلبان دیر عمل کند، سقوط حتمی می‌شود.
البته بوئینگ مدعی شده این مشکل را حل کرده است ولی همچنان در بسیاری از کشورها، مجوز پرواز دوباره برای مکس صادر نشده است.
این هواپیما مجهز به دو موتور توربوفن ساخت شرکت سی‌اف‌ام، و قادر به پرواز در مسیرهای هفت تا ۹ هزار کیلومتری است.
بوئینگ ۷۳۷ مکس از ۱۴۹ صندلی تا ۲۲۰ صندلی را پوشش می‌دهد.
ایرباس ۳۲۰
سقوط ایرباس ۳۲۰ خطوط هوایی پاکستان شاید درباره ایمنی ایرباس ۳۲۰ شبهاتی را بوجود آورده باشد. البته برای مشخص شدن دلیل قطعی باید منتظر نظر کارشناسان و بررسی اطلاعات مختلف بمانیم.
نرخ سوانح مرگبار ایرباس ۳۲۰، هشت صدم در هر یک میلیون پرواز است.
پس از سقوط مکس و ممنوع شدن پرواز آن، تقاضا برای خانواده ۳۲۰ ایرباس افزایش یافت این هواپیما رقیب مستقیم مدل بوئینگ ۷۳۷ است و مدل نئو آن رقیب مستقیم ۷۳۷ مکس است.
خانواده ایرباس ۳۲۰ شامل چهار مدل ۳۱۸، ۳۱۹، ۳۲۰ و ۳۲۱ است
خانواده ایرباس ۳۲۰ شامل چهار مدل ۳۱۸، ۳۱۹، ۳۲۰ و ۳۲۱ است. خانواده ایرباس ۳۲۰ نئو مدل توسعه یافته خانواده ایرباس ۳۲۰ است.
اصلی ترین تغییر در این سری استفاده از موتورهای جدید با مصرف و صدای کمتر است. در زمینه آیرودینامیک و طراحی بال و سیستم‌های‌های هواپیما هم، بهینه‌سازی‌هایی صورت گرفته است. این هواپیما باریک پیکر در کلاس‌های مختلف بین ۱۴۰ تا ۲۰۰ نفر صندلی دارد.
بوئینگ ۷۷۷
این هواپیما امن‌ترین هواپیما پهن پیکر جهان است و بیشتر خطوط هوایی برای پروازهای بین قاره‌ای از آن استفاده می‌کنند.
نرخ سوانح مرگبار بوئینگ ۷۷۷ حدود ۱۸ دهم در هر یک میلیون پرواز است.
با این کارنامه موفق این شرکت در حال توسعه مدل ایکس این پرنده است.
در این هواپیما از قوی‌ترین موتور جهان، ساخت شرکت جنرال الکتریک، استفاده شده است. از طرفی طراحی بدنه و بال‌ها هم در این ابعاد جدید، خلاقانه و پیشرو است.
۷۷۷ ایکس
قیمت این هواپیما ۴۲۲ میلیون دلار است و می‌تواند ۴۲۶ مسافر را جابه‌جا کند. این هواپیما غیر از کاهش هزینه عملیاتی اندازه بزرگ‌تری نسبت به مدل‌های قبلی دارد و مسافران بیشتری را حمل می‌کند و دارای قدرت مانور بیشتری است.
بوئینگ ۷۷۷-ایکس می‌تواند تا حدود ۱۷ هزار کیلومتر را با یک بار سوخت‌‌گیری با ظرفیت کامل پرواز کند.
ایرباس ۳۳۰
از این مدل به عنوان یک هواپیما ایمن و با صرفه یاد می‌شود؛ احتمالا با توجه به بحران کرونا استفاده از این مدل افزایش خواهد یافت و بسیاری از شرکت‌ها استفاده از هواپیماهای غول‌پیکر چهار موتور را کنار گذاشته و به سمت استفاده از این هواپیما حرکت می‌کنند.
نرخ سوانح مرگبار ایرباس ۳۳۰ حدود ۱۹ دهم در هر یک میلیون پرواز است.
این هواپیما ۶۳ متر داری و حداکثر سرعت آن ۸۶ صدم ماخ است؛ برد پروازی ۱۳ هزار کیلومتری دارد و می‌تواند حدود ۲۸۰ مسافر را جابه‌جا کند.
ای-۳۳۰ / ۳۰۰ هواپیمایی سوئیس