پس از چهار قرن؛ دانمارک با نامه‌های کاغذی وداع می‌کند

پس از بیش از چهار قرن، صدای افتادن نامه در صندوق‌های قرمز دانمارکی به‌زودی خاموش می‌شود.

شرکت پست دانمارک اعلام کرده است که آخرین نامه را در ۳۰ دسامبر امسال تحویل خواهد داد؛ تصمیمی که به پایان سنتی برمی‌گردد که از سال ۱۶۲۴ آغاز شده بود و برای نسل‌ها بخشی از زندگی روزمره مردم این کشور به‌شمار می‌رفت.

شرکت «پست‌نورد» (PostNord) که حاصل ادغام خدمات پستی دانمارک و سوئد است، این تصمیم را نتیجه «دیجیتالی‌شدن فزاینده جامعه» دانمارک می‌داند. به گفته این شرکت، شمار نامه‌های کاغذی در ۲۵ سال گذشته بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته، در حالی که خرید آنلاین و ارسال بسته‌ها همچنان رو به افزایش است. بر همین اساس، پست دانمارک تمرکز خود را به‌طور کامل بر توزیع مرسولات گذاشته است.

به نوشتهٔ روزنامه بریتانیایی گاردین، این تصمیم جدید «پست‌نورد» حدود ۱۵۰۰ شغل و نزدیک به همین تعداد صندوق پست خیابانی را حذف خواهد کرد.

دانمارک از دیجیتالی‌ترین کشورهای جهان به‌شمار می‌رود. تقریباً همه ارتباطات رسمی دولت از طریق سامانه «پست دیجیتال» انجام می‌شود و ۹۷ درصد جمعیت بالای ۱۵ سال در سامانه هویت دیجیتال ملی، MitID، ثبت‌نام کرده‌اند. تنها حدود پنج درصد از مردم ترجیح داده‌اند همچنان نامه‌های کاغذی دریافت کنند. در چنین شرایطی، بسیاری از دانمارکی‌ها ماه‌هاست که دیگر نامه‌ای در صندوق پستی خود نمی‌بینند.

با این حال، حذف پست سنتی به معنای پایان کامل نامه‌نویسی نیست. طبق قانون دانمارک، امکان ارسال نامه باید همچنان وجود داشته باشد. از ابتدای سال آینده، این مسئولیت عملاً به شرکت خصوصی «دائو» واگذار می‌شود. اما روند کار تغییر می‌کند: فرستندگان باید به شعبه‌های این شرکت مراجعه کنند یا برای دریافت نامه از منزل هزینه اضافی بپردازند و اغلب همه چیز، از پرداخت تا پیگیری، از طریق وب‌سایت یا برنامه تلفن همراه انجام می‌شود.

جالب آن‌که هم‌زمان با دیجیتالی‌شدن همه‌چیز، نشانه‌هایی از بازگشت آگاهانه به نامه‌نویسی دیده می‌شود، به‌ویژه در میان جوانان. پژوهش‌های شرکت دائو نشان می‌دهد افراد ۱۸ تا ۳۴ ساله دو تا سه برابر دیگر گروه‌های سنی نامه می‌فرستند. به گفته پژوهشگران روندهای اجتماعی، برای این نسل، نوشتن نامه کاغذی نوعی انتخاب آگاهانه و واکنشی به «اشباع دیجیتال» است؛ کاری کندتر، شخصی‌تر و معنادارتر.

ماگنوس رِستوفته، مدیر موزه پست و ارتباطات کپنهاگ، می‌گوید همین کمیابی، ارزش نامه را بالا برده است. به گفته او، دریافت یک نامه دست‌نویس امروز نشانه‌ای از صرف وقت و توجه است، چیزی که در دنیای پیام‌های فوری به‌ندرت دیده می‌شود. با این حال او هشدار می‌دهد که بازگشت به پست سنتی تقریباً ناممکن است: جامعه‌ای که تا این اندازه دیجیتالی شده، راه برگشتی آسان به گذشته ندارد.

تصمیم دانمارک نگاه‌ها را فراتر از اروپا هم جلب کرده است. به گزارش شبکه خبری سی‌بی‌سی کانادا، در کانادا، که حجم نامه‌ها طی ۲۰ سال گذشته حدود ۶۰ درصد کاهش یافته، کارشناسان می‌گویند حذف کامل توزیع نامه هنوز زود است، اما احتمالاً دیر یا زود رخ خواهد داد. تفاوت اینجاست که کانادا از نظر دیجیتالی‌سازی خدمات عمومی و پوشش مناطق دورافتاده، فاصله زیادی با دانمارک دارد.

در خود دانمارک، مقام‌های دولتی می‌گویند تغییر پیش‌رو، بیش از آن‌که پیامدی عملی داشته باشد، بار احساسی و نمادین دارد. مردم همچنان می‌توانند نامه بفرستند و بگیرند، فقط نه از همان مسیر قدیمی. با این حال، برای بسیاری، جمع شدن صندوق‌های قرمز خیابانی یادآور پایانی قطعی است: پایان دوره‌ای که ارتباطات انسانی، پیش از آن‌که به لمس یک صفحه شیشه‌ای وابسته شود، از راه کاغذ و جوهر شکل می‌گرفت.