«خیز شرکت‌های غربی به سوی بازار ایران»

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، در یک نمایشگاه نفت و انرژی

روز دوشنبه ۲۷ مردادماه خبرگزاری ایسنا خبر داد که هم‌اینک تقریباً هر هفته دیدارهایی میان نمایندگان شرکت‌های خارجی و وزارت نفت ایران انجام می‌شود و در همین روز خبرگزاری بلومبرگ، نیز در گزارشی به موضوع جذابیت بازار ایران برای شرکت‌های غربی و «خیز» این شرکت‌ها به سوی بازار ایران پرداخت.

به نوشته ایسنا، در ماه مه حدود ۱۸۰۰ شرکت در نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پالایش و پتروشیمی تهران شرکت کردند. وزارت نفت ایران اعلام کرد ۶۰۰ شرکت خارجی در این نمایشگاه حضور داشته‌اند.

خبرگزاری ایسنا می‌نویسد که در پی مذاکرات صورت گرفته «۱۳ شرکت اروپایی و آسیایی و چهار شرکت داخلی برای سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد دلاری در صنعت گاز ایران اعلام آمادگی کرده‌اند و در قالب بسته‌های سرمایه‌گذاری، پروژه‌ها تعریف و ارائه شده‌است».

از زمان آغاز به کار دولت حسن روحانی، به‌ویژه پس از توافق هسته‌ای ژنو در آذرماه پارسال، هیات‌های تجاری خارجی زیادی به ایران سفر کرده‌اند و خبرگزاری بلومبرگ نیز روز دوشنبه در این مورد گزارشی منتشر کرده‌است.

بر اساس این گزارش، شرکت‌های بزرگی که پیش از این نیز در ایران مشغول به کار بودند از جمله شرکت نفتی توتال فرانسه و شرکت لوکزامبورگی آرسلورمیتال که بزرگترین تولیدکننده فولاد در دنیاست، نسبت به بازگشت به بازار ایران ابزار علاقه کرده‌اند.

در ماه فوریه، هیاتی متشکل از نمایندگان یکصد شرکت بزرگ فرانسوی از جمله آلستوم، اورنج و رنو به تهران سفر کردند. این هیات بزرگترین هیات تجاری بود که تهران تاکنون میزبانی آن را بر عهده داشته‌است. هیات‌های کانادایی، اروپایی و آمریکایی نیز در سفرهایی جداگانه در دیدار از پایتخت ایران به مذاکره با مقامات این کشور نشستند.

موضوعی که توجه سرمایه‌گذاران بین‌المللی را به بازار ایران جلب کرده‌است، پیشرفت مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ است.

بلومبرگ می‌نویسد که تحولات رخ داده در منطقه نیز سبب شده‌است که ایران و آمریکا بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک شوند. با کشیده شدن دامنه جنگ سوریه به عراق، ایران و امریکا هر دو به کمک دولت عراق در مقابله با افراط‌گرایان سنی شتافته‌اند.

بلومبرگ می‌نویسد که اگر درگیری‌های عراق منجر به قطع شدن تولید نفت این کشور شود، آنگاه ذخایر نفتی ایران اهمیتی دوچندان خواهد یافت.

بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت جمهوری اسلامی نیز بارها از شرکت‌های غربی خواسته به میدان‌های نفت و گاز ایران برگردند.

گزارش بلومبرگ در ادامه می‌نویسد که جمعیت ۷۶ میلیونی ایران تقریباً با جمعیت ترکیه برابر است، اما این کشور در سال ۲۰۱۱ میلادی دو برابر ترکیه خودرو تولید کرده‌است. مصرف آلومینیوم ایران نیز حتی از بریتانیا و فرانسه بیشتر است. ارزش بازار سرمایه بورس اوراق بهادار تهران هم‌اکنون در حدود ۱۳۵ میلیارد دلار است که سه برابر ارزش بازار سرمایه ویتنام با جمعیت ۸۹ میلیون نفر است.

متو اسپیواک، مشاور گروه «فرانتیر استرَتجی» در گفت‌وگو با بلومبرگ معتقد است شرکت‌های خارجی، به خصوص شرکت‌های فعال در زمینه داروسازی و تجهیزات پزشکی، باید از هم‌اکنون برای ورود به بازار ایران در صورت رفع تحریم‌ها برنامه‌ریزی کنند.

اسپیواک در این زمینه اظهار کرد: «نداشتن برنامه و فکر نکردن به این موضوع باعث می‌شود که از قافله عقب بمانید.»

ایران در جهت تجهیز و نوسازی ناوگان هوایی خود درصدد است تا ۴۰۰ هواپیمای مسافربری در ۱۰ سال آینده خریداری کند. تهران همچنین قصد دارد در طول ۵ سال آینده ۱۰ میلیارد دلار در جهت تکمیل سامانه ترابری شهری از جمله خریداری ۲۳۰۰ واگن مترو خرج کند.

این موضوع می‌تواند توجه شرکت‌های فعال در این زمینه را به خود جلب کند. شرکت کانادایی بمباردیر از جمله شرکت‌هایی است که علاقه‌اش به سرمایه‌گذاری در بازار ایران را اعلام کرده‌است.

بلومبرگ می‌نویسد که، اما بی‌شک جذاب‌ترین بازار ایران برای شرکت‌های غربی صعنت نفت و گاز است، جایی که ایران قصد دارد در عرض تنها چهار سال بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه کند.

رابین میلز، مدیر قسمت مشاوره شرکت انرژی منار معتقد است که ایران برای افزایش چشمگیر تولید نفت خود به تخصص خارجی نیازمند است.

وزیر نفت ایران بیژن نامدار زنگنه نیز در ماه نوامبر با مدیران عامل دو شرکت نفتی بزرگ انی ایتالیا و اوام‌وی‌ای‌جی اتریش دیدار کرد. انی و توتال همچنین نمایندگانی را نیز برای مذاکره در خصوص پروژه‌های نفتی به ایران فرستادند.

پس از توافق ژنو میان ایران و شش قدرت جهانی که از ۳۰ دی ماه به اجرا گذاشته شد، برخی تحریم‌ها علیه ایران برداشته شد، از جمله تحریم صادرات طلا، فلزات، قطعات خودرو، قطعات هواپیما، همچنین پوشش بیمه نفت‌کش‌های حامل نفت ایران.

این توافق که منجر به آزاد شدن ۴٫۲ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران شد، در تیرماه تمدید شد و قرار است تا آذرماه سال جاری دوباره ۲٫۸ میلیارد از دارایی‌های مسدودشده ایران در خارج آزاد شود.

بلومبرگ از قول اکبر نعمت‌اللهی، سخنگوی وزارت نفت ایران می‌نویسد که «تقریباً هر هفته با نمایندگان شرکت‌های خارجی دیدار داریم.»

وی همچنین اعلام کرد که چندین شرکت آمریکایی نیز در حال مذاکره با وزارت نفت ایران هستند، اما از اعلام نام آنها خودداری کرد.

شرکت‌های خودروسازی غربی نیز خود را آماده حضور در بازار ایران می‌کنند. تنها در سال ۲۰۱۳ و علی‌رغم تحریم‌های آمریکا نیم میلیون خودرو در ایران به فروش رفت که بیشتر این مقدار را تولیدات داخلی شرکت‌های ایران خودرو و سایپا تشکیل می‌دادند.

بانک‌های بین‌المللی نیز باید منتظر نتیجه مذاکرات هسته‌ای بمانند تا مشخص شود چه میزان همکاری و تعامل با بانک‌های ایران مجاز خواهد بود، چرا که طی سال‌های گذشته چندین بانک اروپایی با جریمه سنگین آمریکا مواجه شدند، از جمله اخیراً بانک فرانسوی «بی‌ان‌پی پاریبا» با پرداخت جریمه ۹ میلیاردی به آمریکا بخاطر نقض تحریم‌های این کشور علیه ایران و چند کشور دیگر موافقت کرد.

این گزارش می‌افزاید که در مقایسه با شرکت‌های آمریکایی، شرکت‌های اروپایی علاقه بیشتری نسبت به بازگشت به بازار ایران از خود نشان داده‌اند.

رضا مرعشی، مدیر تحقیقات شورای ملی ایرانیان آمریکا به بلومبرگ گفته‌است که شرکت‌های اروپایی در حال پیشی گرفتن از شرکت‌های امریکایی هستند.

وی در این خصوص می‌گوید که «شرکت‌های اروپایی آنطور که ما خود را از بازار ایران محروم کردیم، تاثیر خود در ایران را کم نکردند.»

هنوز نتایج گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی برای حصول توافق درازمدت هسته‌ای به جایی نرسیده‌است، اما در صورت رسیدن به توافق، دوباره تحریم‌های غرب علیه ایران کاهش خواهد یافت.

پیش از این روزنامه واشینگتن پست نیز در گزارشی در روز ۲۸ ماه مه نوشته‌بود که برای نخستین بار پس از چند دهه شماری از بازرگانان آمریکایی روانه ایران شده‌اند تا فرصت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف با طرف‌های ایرانی را مورد بررسی قرار دهند.