چند نکته در مورد ترور داریوش رضایی‌نژاد در تهران

نماینده رسمی یکی از کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و یک بازرس پیشین این سازمان، مدعی شده‌اند که داریوش رضایی‌نژاد، که شنبه گذشته در تهران مورد حمله دو فرد مسلح قرار گرفت و به قتل رسید، ضمن اشتغال عادی در دانشگاه، در یک برنامه محرمانه نظامی مربوط به طراحی، ساخت و آزمایش ماشه اتمی، فعالیت داشته است.

خبرگزاری آسوشیدترپرس این گزارش را بدون ذکر نام منبع خبری خود، به دلیل محرمانه بودن متن گزارش، منتشر ساخته است. طراحی، ساخت و آزمایش ماشه اتمی، آخرین مرحله در مسیر مبادرت به یک آزمایش اتمی بعد از انباشتن اورانیوم غنی‌سازی شده با غلظت نظامی در درون محفظه انفجاری است.

ایران همواره پیگیری هدف‌های نظامی و تلاش برای دست یافتن به بمب اتمی را به شدت انکار کرده است. در عین حال وضعیت کنونی غنی‌سازی اورانیوم در ایران حاکی است که ادامه تلاش‌های جاری، فاقد کمترین شانس ممکن برای دست یافتن به سوخت اتمی در اندازه‌های تجاری است و تنها می‌تواند در یک مسیر نظامی مورد استفاده عملی قرار گیرد.

سابقه و شباهت ترورها

ترور روز شنبه گذشته در تهران چهارمین سوءقصد یک سال اخیر علیه کسانی محسوب می‌شود که عموماً در رشته فیزیک به کار و تحصیل اشتغال داشته و برخی از آنها با برنامه‌های اتمی ایران در ارتباط مستقیم بوده‌اند.

در ابتدای سال ۲۰۱۰ مسعود علی‌محمدی در نتیجه انفجار بمب نصب شده روی اتومبیل وی به قتل رسید. در ماه نوامبر، طی دو انفجار جداگانه و تقریباً همزمان، مجید شهریاری کشته و فریدون عباسی دوانی مجروح شد. فرد اخیر متعاقباً ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را بر عهده گرفت.

فریدون عباسی در منصب ریاست سازمان انرژی اتمی ایران دو ماه قبل در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین حضور یافت و طی یک سخنرانی تأکید کرد که برنامه‌های اتمی ایران در نتیجه اعمال فشار متوقف نخواهد شد.

ایران در گذشته سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا، اسرائیل و ام-آی-۶ بریتانیا را به دست داشتن در ترور کارشناسان اتمی خود متهم ساخته است.

منابع خبری اسرائیل تلویحاً اقدام موساد سازمان جاسوسی آن کشور، در ترور کارشناسان اتمی ایران را مورد تأیید قرار داده‌اند. از جمله، هاآرتص، همزمان با انتشار گزارش اخیر خبرگزاری آسوشیتدپرس در روز پنجشنبه ۲۸ ژوئیه، ترور داریوش رضایی‌نژاد را به موساد نسبت داد.

طی هر چهار اقدام یاد شده علیه جان متخصصان ایرانی در تهران، افراد مسلح از موتورسیکلت و کلاه ایمنی استفاده کرده و بعد از نصب بمب و انفجار از راه دور و یا تیراندازی مستقیم به هدف، بدون به جای گذاشتن رد پا متواری شده‌اند.

بضاعت فنی ساختن بمب

علاوه بر مواد کافی انفجاری و ذخیره‌سازی بیش از چهار هزار و ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی شده با غلظت ۳.۵ درصد و ۷۰ کیلو گرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد، که در صورت افزایش غلظت تا حدود ۹۵ درصد، برای تولید چهار بمب اتمی کافی خواهد بود، ناظران نزدیک به فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی بر این باورند، که دانش فنی لازم برای دست زدن به یک آزمایش اتمی و ساختن بمب، هم اکنون در اختیار ایران قرار دارد.

تنها مورد تردید مربوط به آزمایش ماشه اتمی است. ایران در گذشته برای خرید تجهیزات ساخت ماشه از خارج، از جمله کلیدهای برقی لازم برای مبادرت به انفجار با قدرت بالا، تلاش‌هایی را صورت داده که چندان موفق نبوده‌اند.

از جمله ۹ سال پیش، یک شهروند سوئدی ایرانی‌تبار که خود را ادی جانسن معرفی می‌کرد از سوی گمرک آلمان به اتهام تلاش برای خرید غیر قانونی ۴۴ کلید برقی ولتاژ بالا از کارخانه آلمانی «بلکه الکتریک» و حمل آن به ایران دستگیر شده بود.

همین شخص که نام واقعی او حجت نقاش صورتگر است، پیش از آن قصد داشت همین کلیدها را از طریق یک شرکت آمریکایی خریداری و به ایران منتقل سازد، ولی تلاش او ناموفق مانده بود.

ساخت کلید در داخل

این کلیدها، ضمن داشتن مصرف دوگانه، در ساختن ماشه اتمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مطابق اسناد موجود و بر اساس خلاصه رساله‌ای که انتشار یافته، داریوش رضایی‌نژاد که روز شنبه مورد سوء قصد قرار گرفت، سه سال قبل در رساله‌ای که به «شانزدهمین کنفرانس مهندسی برق ایران» ارائه کرد، مدعی ساخت و آزمایش موفق این کلیدها شده است.

رساله یاد شده مشترکاً همراه با مجتبی داداش‌نژاد تهیه شده و شخص اخیر تاکنون مقاله‌های دیگری در مورد انفجار با قدرت‌های بالا انتشار داده است.

تکمیل ماشه اتمی آخرین گام برای مبادرت به یک آزمایش اتمی خواهد بود. برای تبدیل شدن به یک قدرت نظامی اتمی، علاوه بر ساختن بمب، در اختیار گرفتن وسیله حمل آن نیز ضروری است. ایران در حال حاضر در تلاش دست یافتن به طراحی نهایی برای نصب ابزارهای مشابه در دماغه موشک‌های نوع شهاب، قدیر و سجّیل است.

از این لحاظ ناظران خارجی آزمایش‌های موشکی و تلاش‌های ایران برای قرار دادن ماهواره‌های سبک در مدار زمین را به اقدامات مربوط به طراحی دماغه موشک‌های موجود برای نصب بمب اتمی در آنها مرتبط می‌دانند.