افزایش انتقاد‌ها از نظامیان مصر در پی خشونت‌های قاهره

مسیحیان مصر در تشییع جنازه کشته شدگان درگیری‌های شامگاه یکشنبه با نیروهای پلیس و ارتش در قاهره، شعارهایی علیه شورای عالی نیروهای مسلح، از جمله «مرگ بر حکومت نظامیان»، سردادند.

درگیری‌های شامگاه یکشنبه می‌تواند شک شهروندان مصری را در خصوص توانایی شورای عالی نیروهای مسلح برای هدایت کشور به سوی دموکراسی، تعمیق بخشد. شورای عالی نیروهای مسلح مصر از زمان سرنگونی نظام سابق حاکم بر این کشور در پی انقلاب مردمی در ۲۲ بهمن ۱۳۸۹، اداره موقت مصر را بر عهده دارد.

در بد‌ترین خشونت‌ها از زمان سرنگونی نظام حسنی مبارک رئیس جمهوری سابق مصر، خودروهای زرهی، به منظور متفرق کردن تحصن صد‌ها معترض مسیحی در مقابل ساختمان صدا و سیما، به سمت معترضان یورش بردند. خبرگزاری رویترز به نقل از فعالان مصری نوشت که بیشتر کشته شدگان به وسیله خودروهای ارتش به زیر گرفته شدند.

تنش میان مسیحیان و مسلمانان مصر از سال‌ها پیش وجود داشت اما از زمان سرنگونی نظام حسنی مبارک شدت گرفته است. پیروزی انقلاب مصر به اسلامگرایان تندرو که توسط نظام سابق سرکوب می‌شدند، مجال بیشتری برای جولان داده است.

تلویزیون دولتی مصر اعلام کرد که شورای عالی نیروهای مسلح از دولت موقت این کشور خواست تا اقدام‌های خود برای تحقیق در حوادث شامگاه یکشنبه را سرعت بخشد. این شورا همچنین اعلام کرد که تمام تدابیر لازم را برای حفظ امنیت به کار خواهد بست.

اما دوشنبه، انتقاد‌ها بیشتر متوجه شورای عالی نیروهای مسلح بود. شماری از سیاستمداران مصری این شورا را به دلیل واکنش‌های نامناسبی که به خشونت‌ها می‌دهد، عامل تنش‌های اجتماعی می‌دانند. سیاستمداران مصری همچنین نبود جدول زمانبندی مشخص برای تحویل قدت در مصر به غیر نظامیان را یکی دیگر از دلایل خشونت‌ها ارزیابی می‌کنند.

عمرو موسی نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری مصر در کنفرانس خبری مشترکی با شماری از سیاستمداران در قاهره گفت که این بحران می‌تواند به جنگ داخلی بینجامد. او خواستار تشکیل فوری کمیته تحقیق برای بررسی حوادث شامگاه یکشنبه و اعلام سریع نتایج تحقیقات آن شد.

درگیری میان مسیحی‌ها و نیروهای مسلح مصر، به بحران در بازار بورس قاهره نیز انجامید.

یک دیپلمات غربی که خواسته نامش فاش نشود در این باره به رویترز گفته است: «مشکل بزرگی که هم اکنون مصر با آن درگیری است، نبود شخصی مورد پذیرش همه در راس حکومت است که بتواند اوضاع را آرام کند.»

او افزود: «پس از حوادث یکشنبه این خبر وجود دارد که ارتش وارد تنش با مردم شود. قدرت نخست وزیر بسیار کم است و هیچکدام از نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری، نفوذ لازم را ندارند.»

مسیحیان یک دهم مردم مصر را تشکیل می‌دهند. شماری از پیروان این دین یکشنبه در اعتراض به تخریب بخشی از کلیسایی در استان اسوان، در قاهره تظاهرات کردند. آنها اسلامگرایان تندرو را در این حادثه متهم می‌کنند. آنها همچنین خواستار برکناری استاندار اسوان و بازسازی کلیسا از با هزینه دولت بودند. استاندار اسوان می‌گوید محل تخریب شده کلیسا نبوده بلکه مهمانسرایی بود که به شکلی غیر قانونی به عبادتگاه تبدیل شده بود.

خبر‌ها در خصوص نحوه آغاز خشونت‌های شامگاه یکشنبه ضد و نقیض است. برخی گزارش‌ها از حمله شماری از اوباش به با سنگ به تظاهر کنندگان سخن می‌گویند. برخی نیز می‌گویند که ارتش حمله خود را به تظاهراتی مسالمت آمیز آغاز کرد. مسیحیان معترض دو خودروی زرهی ارتش را درجریان حادثه به آتش کشیدند.

عصام شرف نخست وزیر دولت موقت مصر در سخنانی تلویزیونی گفت: «به جای اینکه برای ساخت کشوری مدرن بر پایه دموکراسی سالم گام به جلو بگذاریم، برای یافتن امنیت و ثابت به عقب حرکت کردیم. من نسبت به وجود دست‌های مشکوک خارجی و داخلی برای تحریک خشونت‌ها مشکوکم. این دست‌ها می‌خواهد در مقابل اراده بیشتر مردم در برقراری نظام دموکراتیک بایستد.»

او تاکید کرد: «ولی ما در مقابل این توطئه‌ای خبیث تسلیم نخواهیم شد و عقب گرد را نخواهیم پذیرفت.»

وزارت بهداشت مصر اعلام کرد که در خشونت‌های شامگاه یکشنبه دستکم ۲۴ نفر کشته شدند و ۳۲۲ نفر دیگر زخمی شدند. پس از آن رسانه‌های دولتی اعلام کردند که شمار کشته شدگان به ۲۵ نفر افزایش یافت که اکثر آنها مسیحی هستند. شبکه خبری العربیه به نقل از منابع مطلع خود اعلام کرد که احتمال افزایش تعداد کشته‌ها تا ۳۶ نفر وجود دارد.

خبرگزاری الشرق الاوسط مصر نوشت که کارآگاهان به محل حادثه رفته و به گفته‌های شاهدان عینی و زخمی‌ها گوش دادند. دادستان مصر هم مجوز خاکسپاری کشته شدگان را پس از تشخیص هویت آنها را صادر کرد.

محمد عبد العزیز الجندی وزیر دادگستری دولت موقت مصر گفت که دادگاه‌های نظامی تحقیقات و محاکمه‌ها را بر عهده خواهد گرفت. روزنامه دولتی الاهرام نوشت که بازجویی از ۱۵ نفر در جریان است. رسانه‌های دولتی گفتند که ده‌ها نفر دستگیر شدند.

روحانیون مسیحی در بیانیه‌ای شگفتی و اندوه خود را از کشته شدن معترضان اعلام کرده و مسیحیان را به سه روز روزه برای بازگشت صلح به مصر دعوت کردند.

کاخ سفید آمریکا دوشنبه در بیانیه‌ای از مصری‌ها خواست خویشتندار باشند. در این بیانیه آمده است: «در زمانی که مردم مصر به استقبال آینده‌ای بهتر می‌روند ایالات متحده معتقد است که باید به حقوق اقلیت‌ها از جمله مسیحیان احترام گذاشته شود و تمام مردم در جهان حق اعتراض مسالمت آمیز و آزادی دینی را دارند.»

این بیانیه افزوده است که این حوادث اسف بار، نباید جلوی برگزاری انتخابات در موعد مشخص آن را بگیرد و روند انتقال به دموکراسی باید به مسیر خود ادامه دهد.

احتمال دارد تشکیل پارلمان جدید مصر به ماه مارس سال آینده کشیده شود.

شورای عالی نیروهای مسلح هنوز موعد اجرای انتخابات ریاست جمهوری را اعلام نکرده است. پارلمان باید قانون اساسی جدید را نیز به تصویب برساند. این روند می‌تواند موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را تا اواخر سال ۲۰۱۰ یا اوایل سال ۲۰۱۳ به تاخیر بیاندازد.

کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم نگرانی خود را از خشونت‌های قاهره ابراز کرد و گفت که مقام‌های حکومتی باید برای حمایت از حقوق اقلیت‌های دینی تلاش کنند.

عمرو موسی کاندیدای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری مصر ابراز امیدواری کرد که خشونت‌های یکشنبه به تعویق زمان انتخابات نینجامد.