تلاش داعش برای عبور از فرات و رسیدن به فرودگاه بغداد

  • مراد ویسی

خبر پیروزی‌های ارتش عراق در روزهای اخیر در واقع نشانه شکست‌های تدریجی این ارتش است. چرا؟ زیرا ارتش عراق در هفته‌ها و روزهای اخیر خبرهای مکرری از پاکسازی مناطق مختلف اطراف بغداد از حضور نیروهای داعش می‌دهد ولی هنگامی که به جغرافیای مناطق درگیری نگاه می‌کنید معلوم می‌شود که مناطق درگیری هر روز به بغداد نزدیکتر می شود. در واقع ارتش عراق «در خبرها» پیروز است، نه روی زمین.

روز پنجشنبه اول آبان نیز دو خبر موفقیت ارتش عراق در دو جبهه پیرامونی غربی و جنوبی بغداد اعلام شد که هر دو خبر نشان از پیشروی و گسترش قوای داعش در مناطق پیرامونی پایتخت دارد.

خبر اول این که وزارت دفاع عراق اعلام کرد ارتش و نیروهای امنیتی با حمایت هوایی و نیروهای مردمی هجوم داعش به شهرک عامریه فلوجه در ۳۰ کیلومتری جنوب فلوجه و در غرب فرودگاه بین‌المللی بغداد را دفع کرده‌اند.

طبق این گزارش منطقه الدویلیبه در حاشیه فرات نیز از حضور داعش پاکسازی شده است. اما روی دیگر این خبر حتی اگر واقعیت داشته باشد، این است که منطقه الدویلیبه چسبیده به فرات است و اگر داعش از الدویلیبه عبور کند به بیشه‌زارها و نخلستان‌های غرب فرودگاه بین‌المللی بغداد می‌رسد.

در واقع از زمستان گذشته که داعش شهر فلوجه را تصرف کرد دولت و ارتش عراق نه تنها نتوانسته‌اند فلوجه را پس بگیرند بلکه در هفته‌های گذشته شاهد پیشروی و گسترش گام به گام و تدریجی نیروهای داعش در محور فلوجه به سوی مناطق غربی و جنوب غربی بغداد بوده‌ایم.

داعش در این تحرک به سوی غرب و جنوب غربی بغداد روی سه محور کار کرده است. نخست در محور فلوجه - ابوغریب و رساندن خود به دروازه‌های ابوغریب که آخرین شهر قبل از ورود به غرب بغداد است. دوم در محور فلوجه به عامریه فلوجه که داعش در این محور در ماه‌های گذشته ۳۰ کیلومتر جلو رفته و خود را به شهرک عامریه فلوجه رسانده و روز پنجشنبه به ساحل فرات رسیده است. و سوم محور فلوجه به سوی جرف الصخر در جنوب بغداد و بر سر راه بغداد به کربلاست که به لحاظ تقسیمات سیاسی و اداری جزیی از استان بابل به مرکزیت حله است.

وزارت دفاع عراق روز پنجشنبه اعلام کرد که عملیات گسترده‌ای را برای بیرون راندن نیروهای داعش از جرف الصخر آغاز کرده و در گام اول منطقه الفاضلیه را پاکسازی کرده است. اول اینکه ماه‌هاست که ارتش عراق از پاکسازی جرف الصخر از حضور نیروهای داعش سخن می‌گوید و در عمل تاکنون این اتفاق نیفتاده است و خبر پیروزی دیروز ارتش در جرف الصخر خود گواه این است که هنوز در این منطقه درگیری وجود داشته و دارد و خبرهای ماه‌های گذشته مبنی بر پاکسازی این منطقه راهبردی که بین چهار استان بغداد، کربلا، بابل و الانبار قراردارد صحیح نبوده و یا پس از هر پیروزی ارتش عراق داعش دوباره در جرف الصخر حضور یافته است.

تحلیل نظامی- امنیتی این اخبار و نادرست بودن خبر پیروزی‌های ارتش عراق تخصص زیادی نمی‌خواهد. وقتی که بر روی نقشه به مناطق غربی و جنوب غربی بغداد نگاه شود متاسفانه بطلان این نوع خبرها و تبلیغاتی بودن آنها روشن می‌شود. مجموع خبرهای پیروزی ارتش عراق در روز پنجشنبه نشان می‌دهد که داعش اکنون در غرب و جنوب غربی بغداد با عبور از بیابان به ساحل فرات رسیده و اگر از فرات عبور کند عملاً به حومه‌های بغداد نزدیک شده است.

چنین وضعیتی در مورد اعلام خبر پیروزی ارتش در محور تکریت به بیجی در شمال عراق هم که روز پنجشنبه اعلام شد تا حدودی صدق می‌کند. ارتش عراق روز پنجشنبه اعلام کرد با تصرف هفت روستا در منطقه الحجاج و البوطعمه در محور تکریت به بیجی در حال آماده شدن برای آزادی شهر بیجی است که پالایشگاه بزرگ بیجی در حومه شمالی آن قراردارد. اما واقعیت این است که ارتش عراق هفته‌هاست در این محور درجا می‌زند. در حالی که ارتش تلاش می‌کند از جنوب به بیجی برسد، بخشی از نیروهای ارتش و مدافعان پالایشگاه بیجی ۵ ماه است که بعد از اشغال موصل و بیجی از سوی داعش، در شمال بیجی در نوعی محاصره به سرمی‌برند. ارتش عراق در ماه‌های گذشته تلاش کرد با باز پس‌گیری بیجی از محور جنوبی خود را به پالایشگاه بیجی در شمال شهر برساند و آن را از محاصره خارج کند ولی این امر ممکن نشده است و هنوز هم نشانه‌ای از موفقیت احتمالی ارتش در این محور دیده نمی‌شود.

روز پنجشنبه همچنین ارتش عراق اعلام کرد که در استان الانبار در غرب عراق عشایر طرفدار دولت از عشیره البو نمر برای قرارگرفتن در موقعیت بهتر از روستای ازویه در غرب هیت عقب‌نشینی کرده و در منطقه بروانه در ورودی شهر محاصره شده حدیثه موضع گرفته‌اند. یک فرد عادی و غیر متخصص هم احتمالاً حدس می‌زند که عقب نشینی داوطلبانه نیست و موقعی که نیروهای طرفدار دولت عقب نشسته‌اند یعنی اینکه فشار داعش شدید و موفق بوده است.

یک نشانه مهم این فشارها اینکه هواپیماهای آمریکا و متحدانش روز پنجشنبه چهار حمله هوایی به مواضع داعش در اطراف سد موصل انجام دادند، چهار حمله هوایی برای جلوگیری از پیشروی نیروهای داعش در محور فلوجه و چندین حمله هوایی به مواضع داعش در اطراف کوبانی در سوریه، ولی داعش در عراق و سوریه همچنان در موضع تهاجمی است.