معرفی «مالکان ١٠٠ شرکت برتر اقتصاد ایران»

شرق: فقط ۱۳ شرکت برتر ایران خصوصی هستند.

روزنامه شرق در تیتر یک شماره سه شنبه خود ضمن بررسی و معرفی «مالکان ١٠٠ شرکت برتر اقتصاد ایران»، شرکت های برتر در اقتصاد ایران را در انحصار «امپراتوری خصولتی‌ها» دانسته و نوشته است: «فقط ۱۳ شرکت برتر ایران خصوصی هستند.»

به نوشته این روزنامه «ستاد اجرائی فرمان امام، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و هلدینگ‌های وابسته به دولت بزرگ‌ترین مالکان شرکت‌های بزرگ اقتصاد ایران هستند» و اگرچه سیاست‌های کلی اصل ٤٤ قانون اساسی از گسترش مالکیت در سطح عموم مردم برای تأمین عدالت اجتماعی سخن می‌گفت اما «نگاهی به وضعیت مالکیت صد شرکت برتر اقتصاد ایران در آخرین رتبه‌بندی سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد حالا و پس از چند سال کشمکش بر سر کوتاه‌کردن دست دولت از اقتصاد نه‌تنها مردم مالکیت شرکت‌های بزرگ اقتصادی کشور را برعهده ندارند؛ بلکه اداره آنها از دست دولت نیز خارج شده است.»

شرق نوشته که «در میان مالکان واقعی این صد شرکت، چند نام تکراری وجود دارد که جست‌وجو برای یافتن سهام‌داران عمده اغلب این شرکت‌ها ما را به آنها خواهد رساند. شرکت‌های سهام عدالت، هلدینگ‌های وابسته به وزارت کار و صنعت، صندوق‌های بازنشستگی نیروهای مسلح، ستاد اجرائی فرمان امام، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، بنیاد تعاون سپاه، شرکت‌های ملی وابسته به وزارت نفت و بانک‌های دولتی بازیگران اصلی اقتصاد ایران هستند که یا در دسته دولتی‌ها قرار دارند یا در دسته خصولتی‌ها.»

روزنامه شرق با اشاره به اینکه «یافتن مالک و سهام‌داران عمده واقعی شرکت‌های بزرگ کشور کار آسانی نیست»، نوشته که «اغلب این شرکت‌ها تنها بازوی اجرائی نهادهای بزرگ دیگری هستند که سرمایه‌های خود را در دل شرکت‌های مختلف گسترده‌اند. گاهی جست‌وجوی سهام‌داران عمده شرکتی به نام شرکت دیگری می‌رسد که خود به وسیله ترکیبی از سهام‌داران عمده دیگر اداره می‌شود. شرکت‌هایی که چنان در هم تنیده‌اند که گم‌نکردن سر‌نخ مدیریت‌شان نیازمند یادداشت و جست‌وجوی فهرستی از شرکت‌ها و سازمان‌های موازی و مرتبط است و گاهی یافتن سرنخی از صاحبان اصلی شرکت‌ها چنان سخت می‌شود که تنها با جست‌وجو در آرشیو نشریات مختلف می‌توان به کمک یک آگهی مزایده یا مناقصه ردپایی از مالکان اصلی آن پیدا کرد.»

این روزنامه برای نمونه از «شرکت پخش رازی» به عنوان یکی از شرکت‌های بزرگ و پرسود ایران نامبرده و نوشته که در ظاهر «سهام‌داران عمده‌اش شرکت داروسازی جابربن‌حیان، شرکت صنعتی کیمیدارو و شرکت داروسازی اسوه هستند» اما «شرکت سرمایه‌گذاری شفادارو صاحب٦٠ درصد سهام جابر بن‌حیان، ٥٤ درصد سهام کیمیدارو و ٦٥ درصد سهام داروسازی اسوه است و در نتیجه مدیریت هر سه شرکت با شرکت سرمایه‌گذاری شفادارو است؛ اما صاحب شفادارو کیست؟ با جست‌وجوی بیشتر برای یافتن صاحبان شفادارو مشخص می‌شود ٨١ درصد از سهام این شرکت متعلق به شرکت مدیریت طرح و توسعه آینده پویاست؛ اما شرکت مدیریت طرح و توسعه آینده پویا متعلق به کیست؟ اینجا تنها با جست‌وجو در آرشیو نشریات می‌توانیم آگهی‌هایی را پیدا کنیم که شرکت مدیریت طرح و توسعه آینده پویا را "وابسته به بانک ملی ایران" معرفی می‌کند.»

روزنامه اعتماد عکسی از دیدار رهبر جمهوری اسلامی از مناطق زلزله زده استان کرمانشاه اختصاص داده و از قول علی خامنه ای نوشته است: «مسئولان به ويژه در برخي بخش‌ها در اين حادثه خوش درخشيدند و كار و تلاش كردند و در همان ساعات اول حادثه، ارتش در شهرها و سپاه در روستاها با حضور موثر، به ياري افرادِ زيرِ آوارمانده شتافتند اما من به اين حد از تلاش‌ها قانع نيستم بنابراين مسوولان بخش‌هاي مختلف بايد تلاش و مجاهدت خود را مضاعف كنند.»

روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، هم عکس یک خود را به نمایی از حضور علی خامنه ای در قصرشیرین، در توضیف عکس نوشته نوشته که «رهبر انقلاب در آغوش مردم کرمانشاه خطاب به اطرافيان: برويد کنار تا مردم را ببينم.»

این روزنامه با ادبیاتی ویژه ای نوشته که «رهبر انقلاب از ساعات آغازين روز دوشنبه وارد کرمانشاه شدند و در آغوش مردم قرار گرفتند و از همه مسئولان خواستند با کار جهادی تلاشهای خود را در کمک به مردم زلزله زده مضاعف کنند.»

روزنامه شهروند در یکی از تیترهای صفحه یک خ.د با عنوان «پس‌لرزه‌های بهداشتی» از «وضعیت سلامت مردم سرپل‌ذهاب، جمع‌آوری زباله‌ها و تأمین حمام و سرویس‌های بهداشتی برای مردم زلزله‌زده» گزارش داده و نوشته است: « از گوشه و کنار، حرف‌هایی درباره احتمال شیوع وبا به گوش می‌رسد اما وزارت بهداشت این موضوع را به شدت تکذیب می‌کند.»

به نوشته این روزنامه، ایرج حریرچی، قائم‌مقام وزیر بهداشت، احتمال شیوع وبا را به‌طور کامل رد کرده و گفته است: «در مناطق زلزله‌زده بیماری عمده‌ای همچون مشکلات عفونی و تنفسی نداریم.»

همزمان معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به روزنامه شهروند گفته است: «هنوز مشکل آب روستاها حل نشده است آب روستاها قابل شرب نیست و انواع آلودگی‌های میکروبی، روده‌ای، اسهال، هپاتیت و حصبه را می‌تواند ایجاد کند زیرساخت‌های آب بیشتر روستاهای زلزله‌زده آسیب‌دیده است.»

روزنامه شهروند همچنین به استناد مشاهدات خبرنگار اعزامی خود درباره امکانات بهداشتی پس از زلزله در سطح شهر قصرشیرین نوشته است: «راه‌اندازی حمام‌های سیار از یکشنبه گذشته آغاز شده است. همچنین آب خانه‌ها وصل شده و در این شرایط بعضی بی‌توجه به ترک‌های سقف و دیوارها، به خانه‌شان می‌روند و حمام می‌کنند. این میان در روستاها هم هرکس در گوشه‌ای از حیاط خانه خود- اگر سالم مانده باشد- با آبی که روی اجاق گرم کرده، حمام می‌کند. این میان در سرپل ذهاب که ویرانی کم نیست، همه منتظر اقدامی برای تأمین این نیاز بودند و حالا راه‌اندازی حمام‌ها و سرویس‌های بهداشتی درحال انجام است؛ به‌ویژه که خانه‌ها تخریب شده و اغلب مردم وسط خیابان‌اند و تا پس‌لرزه‌ای می‌آید، فریادزنان می‌گریزند.»

سيامک زندرضوی،جامعه شناس، طی یادداشتی در روزنامه اعتماد با تاکید براینکه «ساختار هلال‌احمر بايد مردمی باشد نه سياسی»، نوشته است: «در مورد بی‌اعتمادی مردم در جريان زلزله كرمانشاه نسبت به نهادهای متولی امدادرسانی به مناطق زلزله‌زده نخستين نكته اين است كه ما يک سازمان مردم نهاد به نام هلال‌احمر داريم كه مورد حمايت دولت قرار گرفته اما ساختارش را اصلاح نكرده و هيات‌مديره آن شفاف و علنی انتخاب نمی‌شوند و پايدار نيستند و با تغيير هر دولت شاهد تغيير مديران اين نهاد هم هستيم.»

این جامعهشناس با بیان اینکه «افرادی كه به عنوان هيات‌مديره سازمان هلال احمر انتخاب می‌شوند عموما فاقد سرمايه اجتماعی لازم هستند كه بتوانند سازمانی را با اين مشخصات مديريت كنند»، نوشته است: «البته برخی از مديريت‌های درون هلال‌احمر در غالب مواقع تخصصی هستند و نياز به مديران متخصص دارند. اما در مجموع ساختار رهبری اين سازمان بايد بيرونی باشد و از نظر شهروندان پايداری لازم را داشته باشد»، ضمن اینکه «نخستين اصل برای جلب اعتماد عمومی اين است كه بايد بلافاصله بعد ازدريافت كمک‌های نقدی وغيرنقدی، مرحله به مرحله گزارش شفاف ارايه كنند اما ما امروز می‌بينيم كه متولي اصلی امر امداد‌رسانی از جذب كمک‌های شهروندان در يک بحران ناتوان است.»

یادداشت نویس اعتماد «كمک‌رسانی نقدی و غيرنقدی شهروندان» به سازمان‌هاي مردم نهاد در حوادثی چون زلزله را «سرمايه اجتماعي بسيار بزرگ و بین نسلی» عنوان کرده و نوشته است: «اين همبستگي اجتماعی در واقع برای هم‌سرنوشتی شكل می‌گيرد» اما اينكه «چرا نهاد رسمی (هلال‌احمر) كه متولی اين كار است در كشورمان تبديل می‌شوند به بخشی وابسته به حاكميت آسيب مهمی است و راه‌حل ساده‌ای هم دارد. آن هم اين است كه رهبری اين سازمان را از فرآيندهای سياسی جدا كرده و آن را تبديل به يک سرمايه شهروندی كنيم و مديريت آن را به كسانی بسپاريم كه در آزمون‌های اجتماعی در مقاطع مختلف نمره قبولی گرفته‌اند، كسانی كه مردم و شهروندان به آنها نمره قبولی می‌دهند.»

روزنامه جامعهفردا در تیتر یک خود از قول «سومین مذاکره با اروپایی‌ها» بر سر «برجام، پیشرفت‌ها و چشم‌اندازها» گزارش داده و نوشته است: این مذاکراتی در حالی انجام می شود که « در ایران دیپلماتها میگویند نباید موضوع برجام با مسئله موشکهای بالستیک به یکدیگر پیوند بخورد و ایران زیر بار هیچ مذاکرهای که برجام را به موشکها گره بزند نمیرود.»

این روزنامه با اشاره به اینکه «خواسته معقول ایران لایه اول ابعاد حقوقی برجام است»، نوشته است: «در سمت مقابل آمریکاییها میگویند موشکهای ایران نقض قطعنامه شورای امنیت در توافق هسته ای محسوب می شود اما در این میان اروپایی ها سعی کرده اند موضع میانه تری داشته باشند. مکرون،رئیس جمهور فرانسه، به ایران میگوید موشکهایت را کنار بگذار، اما در آن سو به آمریکا هم متذکر می شود که اگر از برجام خارج شود کره شمالی جدیدی شکل می گیرد.»

علی بیگدلی،استاد دانشگاه بهشتی، طی یادداشتی با عنوان «قواعد بازی را بلد نیستیم» در روزنامه جامعهفردا نوشته است: «اروپا از ابتدای روی کار آمدن ترامپ سعی کرده برجام را حفظ کند، هر چه فشار آمریکایی‌ها افزایش یافت، مقاومت اروپا در برابر نجات برجام بیشتر شد، ماکرون اولین شخصی بود که به ترامپ در برابر حفظ برجام تذکر داد و به او گفت خروج از این توافق نامه دیوانگی است، اما در تهران مقامات ارشد دیپلماتیک از آخرین نگاه ماکرون ناراحت و نگران هستند» اما «باید به این دوستان گفت بهتر است قواعد بازی دیپلماتیک را یاد بگیریم، سیاست نه بازی یک نفره است و نه محل اردوکشی که انتظار داشته باشیم همه مطابق میل ما عمل کنند، سیاست یک رابطه چند جانبه است، اروپا در برجام امتیازات لازم را به ایران داده و سعی می‌کند در مسئله موشکی به عربستان هم امتیاز بدهد تا دو طرف معادله در توازن قرار بگیرند.»

یادداشت نویس این روزنامه با تاکید براینکه «فرانسه و اروپایی‌ها به ایران کمک می‌کنند تا بازارهای اقتصادی خود را حفظ کند و در آن سو به ریاض نیز اطمینان می‌دهند موشکی از هیچ نقطه‌ای به سمت برج‌های شیشه‌ای اصابت نخواهد کرد»، نوشته است: «ایران دلش می‌خواهد اروپا همه تخم مرغ هایش را در سبد ایران بچیند، این رویایی بیش برای ایران نخواهد بود زیرا اروپا در کشورهای عربی و آمریکایی بیش از ایران بازار دارد و این ایران است که باید سعی کند اتحادیه اروپا را از دست ندهد، اگر ما آنها را در کنار خود نداشته باشیم دیگر چیزی برای از دست دادن وجود ندارد.»

علی بیگدلی تاکید کرده است که «اگر تهران بتواند بازیگری هوشمندانه‌ای را در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی با اتحادیه اروپا را در خلأ مناسبات رو به افول واشنگتن با این اتحادیه در پیش گیرد، می‌تواند به مراتب جایگاه تهران را در عرصه بین‌الملل بالا برده و از سوی دیگر موجب رونق اقتصادی داخلی کشور هم بشود.»

روزنامه آرمان هشدار مسعود رضایی نایب رئیس کمیسیون احتماعی مجلس دهم درباره «شیوع کانکس‌نشینی در پایتخت» را مورد توجه قرار داده و نوشته است: «کانکس نشینی آسیب جدیدی است که تهران را تهدید می‌کند. در شرایطی که بررسی‌ها نشان می‌دهد حاشیه‌نشینی در تهران در دهه‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته و زخم‌های حاشیه نشینی سر باز کرده و به آسیب‌های مختلف اجتماعی دامن زده است از پایتخت ایران خبر می‌رسد که نوع جدیدی از سکونت در حال شیوع است و آن هم چیزی نیست جز کانکس نشینی.»

نایب رئیس کمیسیون احتماعی مجلس با تاکید براینکه «حاشیه نشینان در حاشیه‌های برنامه‌های کشور قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده‌اند»، گفته است که «اقدامات انجام شده برای مدیریت حاشیه نشینی و حمایت از حاشیه نشینان در حد شعار باقی مانده و بیشتر ظاهر سازی و در حد تبلیغات است و به حدی برای مقابله با این معضل و رفع مشکلات اقتصادی تعلل شده که پدیده کانکس نشینی نیز در حال افزایش است.»

مسعود رضایی البته گفته که «کانکس‌نشینی پدیده نامتعارف جدیدی نیست و شبیه این پدیده مانند بیغوله‌نشینی و کپرنشینی در اطراف تمامی کلانشهرهای کشور به ویژه تهران دیده می‌شود» و «این مناطق از امکانات اولیه بهداشتی محروم هستند و محرومیت در این مناطق بیشتر از سایر مناطق دیده می‌شود.»

روزنامه آرمان نوشته که «قیمت گران خانه در تهران نه تنها خرید آپارتمان را رویایی دست‌نیافتنی برای برخی از شهروندان کرده که‌درصدی از مردم توان اجاره نشینی را هم ندارند و در این میان برخی افراد کانکس‌هایی را برای شهروندان بی خانه در نظر گرفته و به رغم غیر قانونی بودن، برخی گزارش‌ها حکایت از خرید و فروش این کانکس‌ها دارد. هر چند برخی مسئولان می‌گویند چنین نوع سکونتی در تهران شایع نیست، اما هشدار نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نسبت به خطر شیوع کانکس نشینی در پایتخت نشان می‌دهد این آسیب را باید جدی گرفت.»