اعتراضها به گرانی در ایران روز سهشنبه ۹ دی با ادامه تعطیلی بازارها در تهران و شیراز همراه شد. ویدیوهای منتشرشده از پایتخت از تعطیلی گسترده بخشهایی از بازار و شکلگیری تجمعات پراکنده اعتراضی، ازجمله در محدوده ونک و خیابان ملاصدرا، حکایت دارد.
بر پایه این گزارشها، بازار بزرگ تهران برای سومین روز پیاپی در اعتصاب به سر میبرد و فضای امنیتی در برخی نقاط شهر مشاهده میشود. تجمعهایی در محدوده خیابان ملت و سرای ملی گزارش شده و فعالیت اقتصادی در بخشهایی از بازار متوقف شده است.
همچنین گزارشهایی از اعتصاب و تجمع بازاریان در خیابان صابونیان در بازار شوش تهران، سرای ملی، بازار زرگرها در بازار بزرگ تهران و محدوده بازار سید اسماعیل منتشر شده است. معترضان در بازار آهن تهران (شادآباد) نیز تجمع کردهاند.
از اصفهان، کرمانشاه، شیراز و یزد نیز گزارشهایی از تجمعات اعتراضی طی روز سهشنبه مخابره شده و در مشهد، تصاویر از حضور سنگین نیروهای امنیتی و ضدشورش حکایت دارد.
به گفته منابع محلی، این اعتراضها در واکنش به گرانی، تورم و فشارهای معیشتی صورت گرفته است.
برخی تصاویر از روز سهشنبه نشاندهندۀ حمله گارد ویژه با گاز اشکآور به معترضان در میدان شوش تهران است.
تصاویری منتشر شده که نشان میدهد نیروهای انتظامی وارد بازارچهها شدهاند و کسبه را تهدید به بازگشایی مغازههایشان میکنند.
دیگر گزارشها حاکی است روز سهشنبه معترضان از سمت چهارراه گلوبندک به سمت بخشی از خیابان خیام حرکت کردند و در این محدوده، درگیری و تنش گزارش شده و مأموران برای متفرق کردن جمعیت اقدام کردهاند.
برخی تصاویر نیز از تجمع و راهپیمایی دانشجویان در دانشگاههای تهران، علم و صنعت، طباطبایی، علم و فرهنگ، خواجهنصیر و بهشتی تهران و دانشگاه صنعتی اصفهان طی روز سهشنبه حکایت دارد.
گزارشها و تصاویر منتشرشده از کرمانشاه نیز حاکی از تجمع و راهپیمایی گسترده مردم و کسبه در خیابان مصدق این شهر در روز سهشنبه ۹ دی است. بر پایه این گزارشها، اعتراضها با حضور پرشمار شهروندان ادامه داشته و شماری از پاساژها و مراکز کسبوکار از جمله پاساژهای سروش، ولیعصر، میرداماد، ارگ و حافظ تعطیل شدهاند.
تصاویر دریافتی از کرمانشاه نشاندهندۀ حضور سنگین مأموران حکومتی و شلیک گاز اشکآور از سوی آنان به سوی جمعیت است.
به گفته منابع محلی، این اعتراضها در واکنش به آنچه معترضان «فروپاشی اقتصادی» و «بحران معیشتی» میخوانند، شکل گرفته است.
اعتراضهای این سه روز بهدنبال افزایش شدید قیمت ارزهای خارجی و سکه طلا صورت میگیرد که روز یکشنبه از مراکز خرید عمده مرکز شهر تهران آغاز شد.
اعتراضها در روز دوشنبه با تعطیلی بخشهایی از بازار، تجمعهای خیابانی و سردادن شعارهای اعتراضی علیه وضعیت اقتصادی و حکومت در تهران، کرج، ملارد، همدان و قشم همراه شد. همزمان گزارشهایی از برخورد نیروهای امنیتی با معترضان منتشر شد و در واکنش به نوسانهای بازار، دولت از تغییر رئیسکل بانک مرکزی خبر داد و اعلام کرد عبدالناصر همتی جایگزین محمدرضا فرزین خواهد شد.
در مورد اعتراضات روز دوشنبه، در روندی کمسابقه، رسانههای حکومتی هم وقوع این اعتراضات را گزارش کرده و اخباری در مورد آن منتشر کردند.
ازجمله خبرگزاری فارس نوشت که در مسیر چهارراه استانبول به میدان خمینی، شعارهایی با مضامین سیاسی از جمله «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» و «رضاشاه روحت شاد» سر داده شد. این خبرگزاری این شعارها را به «چند نفر از لیدرهای حاضر» منسوب دانست.
واکنشها به اعتراضات
گسترش اعتراضها به گرانی و نوسان شدید قیمت ارز در ایران با واکنشهایی در داخل و خارج کشور همراه شده است.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه در سخنانی مدعی شد که «معیشت مردم دغدغه هر روز» اوست و گفت «اقدامات اساسی برای اصلاح نظام پولی و بانکی و حفظ قدرت خرید مردم» در دستور کار دولت قرار دارد.
او همچنین اعلام کرد که به وزیر کشور مأموریت داده است «از مسیر گفتوگو با نمایندگان معترضان، مطالبات برحق آنها را بشنود».
رئیسجمهوری توضیح نداد منظور از نمایندگان معترضان چه کسانی هستند و چرا این اقدامات پیش از آغاز اعتراضها اجرا نشده بود.
او اما سپس با «جمعی از رؤسای اصناف، اتحادیهها، اتاقهای بازرگانی و اعضای هیئت امنای بازار» دیداری داشت.
در واکنش به این تحولات، رضا پهلوی، ولیعهد پیشین ایران، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس گفت تا زمانی که «این رژیم» بر سر کار است، وضعیت اقتصادی کشور «رو به زوال» خواهد بود. او همچنین نیروهای امنیتی را خطاب قرار داد و نوشت: «این نظام در حال فروپاشی است. در مقابل مردم نایستید. به مردم بپیوندید».
همزمان، وزارت خارجه ایالات متحده با انتشار پیامی در حساب فارسی خود در شبکه ایکس اعلام کرد که آمریکا از «صدای مردم ایران» حمایت میکند و اعتراضها را نشانه خستگی جامعه از «سیاستهای شکستخورده» جمهوری اسلامی دانست.
مایک والتز، سفیر آمریکا در سازمان ملل، نیز گفت مردم ایران خواهان آزادی هستند و سالها از حکومت روحانیان رنج بردهاند.
مایک پومپئو، وزیر خارجه پیشین آمریکا، نیز در واکنش به این اعتراضها نوشت مردم ایران سزاوار دولتی «نماینده و پاسخگو» هستند و حکومت جمهوری اسلامی با «افراطگرایی و فساد» کشوری را که میتوانست شکوفا باشد، ویران کرده است.
همچنین سناتور راجر ویکر، از ایالت میسیسیپی، اعلام کرد که از اعتراض ایرانیان علیه «اقتصادی ویران» حمایت میکند.
در داخل ایران، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفت «بدخواهان» در پی کشاندن مطالبات مردم به «آشوب» هستند و مدعی شد مردم مانع «انحراف اعتراضها» خواهند شد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز گفت اعتراضها را به رسمیت میشناسیم و دولت صداهای تند را هم خواهد شنید.
بهگفته خانم مهاجرانی مردم زمانی صدای خود را بلند میکنند که فشار بالایی بر آنها وارد شده باشد.
در همین حال، مصطفی تاجزاده، زندانی سیاسی، اعتراضهای مردمی را «حق» شهروندان دانست و ریشه بحران کنونی را در ساختار سیاسی حاکم توصیف کرد. همزمان گزارشهایی از ارسال پیامکهای هشدارآمیز برای شهروندان در ایران منتشر شده که در آن نسبت به حضور در تجمعهای اعتراضی هشدار داده شده است.
اعتراضها که از یکشنبه با تجمع بازاریان در تهران آغاز شد، روز دوشنبه به شهرهای دیگری نیز گسترش یافت و شعارهایی علیه وضعیت اقتصادی و حاکمیت سر داده شد.
روز دوشنبه گروهی از نمایندگان مجلس با ارسال نامهای خواستار اصلاح لایحهٔ بودجهٔ ۱۴۰۵ و بازنگری در سیاستهای ارزی دولت شدند و هشدار دادند افزایش نرخ ارز به تشدید تورم و فشار معیشتی میانجامد.
درپی این تحولات، مهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهوری اعلام کرد که محمدرضا فرزین از سمت ریاست کل بانک مرکزی کنار رفته و عبدالناصر همتی «جایگزین او خواهد شد».
Your browser doesn’t support HTML5
جواد رحیمپور، کارشناس اقتصادی در تهران درباره بازگشت همتی به بانک مرکزی می گوید
تعطیلیهای اعلامشده از سوی دولت
در همین حال، دولت ایران اعلام کرد که تمامی ادارهها و مؤسسههای دولتی، مدرسهها، دانشگاهها، بانکها و شهرداریهای استان تهران روز چهارشنبه ۱۰ دی تعطیل خواهند بود.
به گفتهٔ کارگروه مدیریت مصرف بهینهٔ انرژی استان تهران، این تصمیم بهدلیل سرمای هوا و ضرورت تأمین برق و گاز اتخاذ شده است.
بر اساس گزارش خبرگزاریهای داخلی، تعطیلی شامل مراکز درمانی، امدادرسان، خدماتی، واحدهای انتظامی و شعب کشیک بانکها نمیشود. همچنین اعلام شده است که امتحانات دانشگاهی طبق برنامه برگزار خواهد شد و تعطیلی مراکز آموزش عالی شامل آزمونها نیست.
کارگروه مدیریت مصرف بهینهٔ انرژی با اشاره به کمبود برق و گاز در روزهای سرد، از شهروندان خواسته است با کاهش مصرف انرژی از قطع برق و افت فشار گاز جلوگیری کنند.
اعلام این تعطیلی یک روز پس از اعتراضها در برخی شهرهای ایران از جمله تهران انجام شد؛ اعتراضهایی که در واکنش به افزایش قیمت ارز و بحران اقتصادی شکل گرفت. گزارشها حاکی است که در دو روز گذشته، استان تهران از کانونهای اصلی این اعتراضها بوده است.
به گفتهٔ مقامهای دولتی، علاوه بر استان تهران، استانهای همدان و خراسان رضوی از جمله شهر مشهد نیز روز چهارشنبه تعطیل خواهند بود.