(rm) صدا | [ 3:12 mins ]
وزیر نفت جمهوری اسلامی در آمد ارزی ایران را از محل صدور طلای سیاه، در سال جاری خورشیدی، 36 میلیارد دلار پیش بینی می کند. بزرگترین آزمون رییس جمهوری آتی ایران، چگونگی به کار گرفتن درآمد های نفتی از سوی او است. انبوه دلار های ارزی می تواند، همچون گذشته، در خدمت تداوم و حتی تشدید اقتصاد بیمار ایران به کار گرفته شود از جمله با حفظ و گسترش دیوانسالاری دولتی، تثبیت نظام یارانه ای کنونی و پرداخت رانت بیشتر به صاحب امتیازان. راه دیگر، استفاده از فرصت تاریخی حاصل از رونق دراز مدت بازار نفت برای گذار به یک اقتصاد مدرن و فرا نفتی است. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): شخصیتی که در پی انتخابات آتی ریاست جمهوری جانشین محمد خاتمی شود، دستکم در نخستین سال زمامداری خود، به احتمال فراوان خواهد توانست به یک در آمد ارزی 30 تا 40 میلیارد دلاری، و شاید هم بیشتر، از محل صدور نفت امید ببندد.
در سال 1383 خورشیدی در آمد نفتی ایران به بالای 31 میلیارد دلار رسید و بر پایه گزارش دیروز خبرگزاری فارس، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی، در آمد سال 1384 کشور را، از صدور همان کالا، سی و شش میلیارد دلار پیش بینی می کند، البته اگر میانگین قیمت متوسط نفت صادراتی ایران، باز هم به گفته او، به بشکه ای چهل دلار برسد.
پیش بینی بیژن نامدار زنگنه واقعبینانه است و حتی دستیابی ایران، در سال جاری خورشیدی، به در آمد ارزی بالای چهل میلیارد دلار غیر ممکن نخواهد بود. برای ایران، همانند دیگر کشور های صادر کننده طلای سیاه، یک فرصت استثنایی فراهم آمده که تداوم آن، در شرایط کنونی، محتمل ترین سناریو به نظر می رسد. به چند دلیل، که مهم ترین آنها اوجگیری تقاضای نفت است، به ویژه با ظهور مصرف کنندگان بزرگی چون چین و هند، حال آنکه کشور های عضو و غیر عضو «اوپک» از توانایی چندانی برای بالا بردن عرضه نفت برخوردار نیستند و ظرفیت تولیدی آنها نیز به این زودی ها افزایش نخواهد یافت، با توجه به فرسودگی میدان های قدیمی و کمبود سرمایه گذاری در عرصه نفت طی چند سال گذشته. در ورای عوامل صرفا اقتصادی، مخاطرات ژئوپولیتیک نیز طبعا به تب نفت دامن می زنند، از امکان حملات تروریستی در خلیج فارس گرفته تا بی ثباتی های عراق، تنش در روابط تهران و واشنگتن بر سر پرونده هسته ای و نیز در روابط آمریکا و ونزوئلا و غیره.
بزرگترین آزمون رییس جمهوری آتی ایران، چگونگی به کار گرفتن درآمد های نفتی از سوی او است. انبوه دلار های ارزی می تواند، همچون گذشته، در خدمت تداوم و حتی تشدید اقتصاد بیمار ایران به کار گرفته شود از جمله با حفظ و گسترش دیوانسالاری دولتی، تثبیت نظام یارانه ای کنونی و پرداخت رانت بیشتر به صاحب امتیازان. راه دیگر، استفاده از فرصت تاریخی حاصل از رونق دراز مدت بازار نفت برای گذار به یک اقتصاد مدرن و فرا نفتی است. گزینش راه دوم در گرو انجام اصلاحات عمیق ساختاری در عرصه های اقتصادی و سیاسی است.
