(rm) صدا |
روز 24 آوريل در جهان بعنوان روز يادبود قربانيان كشتار عمومي ارامنه در سال 1915 شناخته شده است، كشتاري كه از دوران جنگ جهاني اول آغاز شد و تا سال 1923 انجام گرفت و از جامعه 2 و نيم مليوني ارمنيان ساكن در سرزمين هاي عثماني تقريبا چيزي برجاي نگذاشت. با اينحال حكومت تركيه اين واقعه را از مقوله كشتار قومي نمي شناسد و آن را از فجايع دوران جنگ مي داند.
نازي عظيما (راديوفردا): نخستين كشتار قومي در قرن بيستم كه تا كنون توجه چنداني به آن نشده، قتل عام ارامنه بدست عثماني هاست. اين كشتار كه ترك ها هنوز آنرا انكار مي كنند، به نابودي يك و نيم مليون ارمني ساكن امپراتوري عثماني و آوارگي بقيه آنان درسراسر جهان و بوجود آمدن دياسپوراي نيرومند ارمنيان در جهان انجاميد. بسياري از مدافعان حقوق بشر مي گويند اگر اين قتل عام به موقع خود محكوم و به حد كافي به آن توجه شده بود، شايد پاكسازي هاي قومي و نژادي قرن بيستم از يهوديان در جنگ جهاني دوم تا پاكسازي هاي رواندا روي نمي داد.
با افول امپراتوري عثماني و افتادن آن بدست تركان كه به ايدئولوژي پان تورانيسم و ناسيوناليستي قائل بودند و خواستار توسعه و بازگرداندان مرزهاي دولت عثماني به دواران قرن شانزدهم با ملتي از نژاد خالص ترك بودند، دولت عثماني به اجراي قتل عام ارمنيان دست زد. نخستين مرحله در اين براندازي قومي خلع سلاح ارامنه اي بود كه در ارتش عثماني خدمت مي كردند و اعزام آنان به اردوگاه هاي مرگ بود. سپس در 24 آوريل 1915 رهبران سياسي و فرهنگي ارامنه گردآوري شدند و به اعدام گروهي سپرده شدند. سرانجام همه ارامنه سراسر امپراتوري در جستجوي خانه به خانه جمعآوري شدند. بسياري از مردان فورا تيرباران يا روانه زندان شدند و بقيه آنان همراه با زنان و كودكان در راه پيمايي بسوي اردوگاه هاي مرگ در بيابان هاي سوزان از گرسنگي و تشنگي از پاي درآمدند.
به آنان گفته شده بود كه هدف از اين راه پيمايي جابجا كردن آنان از مناطق جنگي است. مقامات طرابوزان در ساحل درياي سياه نيز ارمني ها را بار قايق مي كردند و در دريا غرق مي كردند.
دولت تركيه امروز قاطعانه وجود چنين كشتاري ار انكار مي كند. دولت تركيه مي گويد در كشمكش هاي داخلي و شورش ارامنه عليه دولت عثماني در جنگ اول 300 هزار ارمني و هزاران ترك كشته شدند. با اينحال در همانزمان كشور بيطرف آمريكا و فرانسه و انگليس و روس كه با عثماني مي جنگيدند و آلمان و اتريش كه متحد عثماني بودند، اين قتل عام را محكوم كردند.
به رسميت شناختن اين كشتار قومي بخش مهمي از سياست خارجي ارمنستان بشمار مي رود. روز چهارشنبه گذشته دولت كانادا اين كشتار را به رسميت شناخت. اما سفير بريتانيا در گفتگويي با يك روزنامه ارمني زبان چاپ آمريكا آن را بخشي از جنگ دانست و نه كشتار قومي. از همينرو در بريتانيا يك افسر ارمني هشتاد و يكساله كه در جنگ جهاني دوم در ارتش بريتانيا خلبان و عكاس بود، در اعتراض به سخنان سفير بريتانيا گفت مدال هاي خود را كه سال گذشته از دولت انگلستان دريافت كرده بود پس خواهد داد.
امروز ارمنيان در كليساهاي بسياري از كشورهاي جهان ياد قربانيان اين قتل عام را گرامي مي دارند. در يروان، پايتخت ارمنستان، اسقف گاريگين دوم، رئيس كليساي ارامنه در خطابه اي به اين مناسبت گفت از قتل عام و پاكسازي قومي و نژادي به هيچ وجه نبايد براي حل اختلافات مذهبي، اجتماعي و سياسي استفاده كرد. وي گفت به رسميت شناختن واقعه كشتار ارامنه از وقوع چنين فجايعي در آينده جلوگيري خواهد كرد. روز 24 آوريل در جهان بعنوان روز يادبود قربانيان كشتار عمومي ارامنه در سال 1915 شناخته شده است، كشتاري كه از دوران جنگ جهاني اول آغاز شد و تا سال 1923 انجام گرفت و از جامعه 2 و نيم مليوني ارمنيان ساكن در سرزمين هاي عثماني تقريبا چيزي برجاي نگذاشت. دولت تركيه امروز قاطعانه وجود چنين كشتاري ار انكار مي كند. دولت تركيه مي گويد در كشمكش هاي داخلي و شورش ارامنه عليه دولت عثماني در جنگ اول 300 هزار ارمني و هزاران ترك كشته شدند. با اينحال در همانزمان كشور بيطرف آمريكا و فرانسه و انگليس و روس كه با عثماني مي جنگيدند و آلمان و اتريش كه متحد عثماني بودند، اين قتل عام را محكوم كردند. روز چهارشنبه گذشته دولت كانادا اين كشتار را به رسميت شناخت. اما سفير بريتانيا در گفتگويي با يك روزنامه ارمني زبان چاپ آمريكا آن را بخشي از جنگ دانست و نه كشتار قومي.
