فروش 15 اثر منحصر به فرد از گنجينه موزه هنرهاي معاصر تهران، از ديد شهبانوي سابق

نازي عظيما (راديوفردا): در دوران محمدرضاشاه پهلوي و زيرنظر شهبانوي سابق ايران، موزه هاي متعددي، از جمله موزه هنرهاي معاصر تهران افتتاح شد و ايران مجموعه چشمگيري از آثار بزرگترين هنرمندان غيرايراني جهان را در اين موزه ها گرد آورد. مجموعه موزه هنرهاي معاصر تهران يكي از بزرگترين مجموعه هاي هنر معاصر غرب در جهان است، متشكل از بيش از 700 تابلو، از جمله آثاري از رنوار، پولاك، پيكاسو، مونه، پيشارو و براك و تولوز لوترك را در بر مي گيرد. اكنون مجلس شوراي اسلامي فروش 15 قطعه اثر هنري غربي و تعدادي تابلوهاي نقاشي از اندام برهنه زنان را تصويب كرد. ارزش اين آثار 25 ميليون دلار برآورد شده است. هشت سال پيش جمهوري اسلامي يك اثر دكونينگ را با چند صفحه از كهن ترين نسخه شاهنامه فردوسي مبادله كرد. ژان خاكزاد، با شهبانوي سابق ايران، فرح پهلوي، بنيانگذار موزه هنرمعاصر تهران، در اين باره گفتگو كرده است. ملكه آخرين حكومت پادشاهي ايران در آغاز به چگونگي تاسيس اين موزه ها در ايران اشاره مي كند. فرح پهلوي: موزه هنرهاي معاصر در سال 1356 افتتاح شد و در يك دوران شكوفائي اقتصادي ايران ووجود ثروت انساني كارشناسان و متخصصان و هنرمندان و علاقمندان به هنر، چند موزه تاسيس شد كه يكي همين موزه هنرهاي معاصر تهران بود كه آثار هنرمندان ايراني درش بود و براي اولين بار ما كه ما كه تمام آثار هنري مان در تمام موزه هاي دنيا موجودبود، امكان اين را پيدا كرديم كه آثار هنري معاصر خارج از كشور را در ايران به نمايش بگذاريم و البته آن موزه، فقط نمايش تابلو نبود. برنامه كتابخانه و نمايشگاه هاي ديگر و كنفرانس و گردهمائي هم بودو به خصوص خواستيم در پارك ساخته شود كه مردمي كه از پارك استفاده مي كنند، در ضمن از موزه هم بگذرند و ديدن كنند. ژان خاكزاد (راديوفردا) مي خواستم براي شنوندگان ما شهبانو توضيح بدهيد كه بودجه خريد آثار هنري موزه هنرهاي معاصر در آن زمان از چه محلي تامين مي شد؟ فرح پهلوي: بودجه خريداري اين تابلوها از طرف دولت، و يك مقداري از طرف شركت ملي نفت ايران تامين شده بود و من يادم هست كه در آن روزها كه ثروت ايران زياد شده بود از شادروان آقاي هويدا تقاضا كردم و گفتم الان موقع اين است كه كمك كنيد بتوانيم اين آثار را خريداري كنيم براي ايران. ژ. خ.: شهبانو! حدود 8 سال پيش جمهوري اسلامي با فروش اثر يك نقاش مشهور آمريكائي (ويلهلم دكونينگ) ورقه هائي از شاهنامه معروف به شاه طهمباسب را خريداري كرد. در اين مورد چه نظري داريد؟ آيا اين كار را يك عمل درستي مي دانيد؟ فرح پهلوي: داستان شاهنامه شاه طهماسب اين است كه در سال 1970 به دفتر من نامه نوشتند و خواستند كه اين شاهنامه را به مبلغ 20 ميليون دلار بفروشند. كه طبيعتا در آن موقع امكان اين كار نبود و خودتان خوب مي توانيد حدس بزنيد كه اگر ما آن موقع اين كار را كرده بوديم، چه داستان هائي مي شد. اين شاهنامه نفيس ترين شاهنامه دنيا بود ولي چون دارنده شاهنامه نتوانست آن را بفروشد، مقداري زيادي از بهترين صفحه هاي آن را هديه داد به موزه متروپوليتن نيويورك و يك مقداري را به حراج گذاشت كه مجموعه داران خصوصي خريدند. اين بازمانده آن شاهنامه بودكه من مي دانم يك مجموعه دار مهم كه در خارج است باقي مانده اين شاهنامه را به مبلغ 6 ميليون دلار به او پيشنهاد كرده بودندكه خريداري نكرد و آن چيزي كه مي دانم اين است كه تابلوي دكوننينگ را كه تعويض كردند، تابلوي دكونينگ 20 ميليون دلار به يك آمريكائي فروخته شد و اين در هرالدتريبيون همان زمان درآمد. مي خواهم ببينم كه بقيه اين پول به كجا رفت؟ و واقعا اگر علاقمند به گردآوري هنرهاي ايران هستند، آثار هنري ايران، به عوض خرج كردن وصرف كردن سرمايه ايران در راه هائي كه خود ما مي دانيم تروريسم و به هم زدن منطقه است، مي توانستند اين كار را بكنند. در ضمن مي خواستم اضافه كنم كه خبرهاي مختلفي شنيده مي شه يكي از طرف خبرگزاري دولتي جمهوري اسلامي كه قيمت اين تابلو ها را 2 ميليارد تومان گذاشته بود و خبرگزاري فرانسه 25 ميليون دلار، چيزي كه مي خواستم بگم اين است كه اين تابلوها خيلي بيشتر از اين مبالغ مي ارزد بلكه يكي از آنها شايد 10 ميليون دلار تا 20 ميليون دلار ارزش داشته باشد. و چيز ديگري كه مي خواستم اضافه كنم اين است كه همين خبرگزاري گفته است كه فروش اين تابلو از در آمدش براي طرح هاي عمراني و خريد تابلوهاي ايراني كه در خارج از كشور است هزينه خواهد شد. من سئوال اين دارم كه آيا بعد از 24 سال دستاورد انقلاب شكوهمند اين است كه يك تابلوي خريداري شده در زمان محمدرضا شاه را بفروشند كه طرح هاي عمراني انجام دهند كه واقعا فكر نمي كنم كه كسي اين مسئله را باور داشته باشد. اين برنامه فروش چند تابلو به بهانه هاي مختلف و به اين بهانه كه نمي توانند آنها را به نمايش بگذارند، هيچ چيز نيست غير از تاراج ثروت هاي ملي ايران و سوء استفاده عده اي به دليل اين كه اين مجموعه يك گنجينه است در كل آن يك مجموعه هنري است و يك سرمايه ملي، و در ضمن، قانون اساسي جمهوري اسلامي نوشته كه نبايد اشياء فروختني از نفائس منحصر به فرد باشند در صورتي كه ما خوب مي دانيم كه اين تابلوها هركدام منحصر به فرد هستند و آنچه دردناك تر و باعث تاسف بيشتر است، اين است كه صحنه هاي به دارآويختن جوانان، و شلاق زدن جوانان در ملاء عام، سنگسار زنان و مردان در ملاء عام، جوانان معتاد و دختران و پسران جواني كه از فقر و نااميدي دست به تن فروشي مي زنند و هزاران كودكان خياباني، هر روز به نمايش گذاشته مي شوند و آن وقت بهانه مي آورند كه يك تابلوي رنوار يا پيكاسو را نمي توانند به نمايش بگذارند. مجلس شوراي اسلامي با تصويب طرحي كه از سوي دولت خاتمي ارائه شد، فروش 15 تابلوي نقاشي از گنجينه موزه هنرهاي معاصر را مجاز شمرد. دليل فروش اين تابلوها، غيرقابل نمايش بودن آنها عنوان شد. در سالهاي پيش از انقلاب، بيش از 700 تابلوي نقاشي براي اين موزه كه زير نظر دفتر مخصوص شهبانو اداره مي شد، خريداري شده است كه بعضي از آنها مثل اثري از جكسن پالاك، نقاش معاصر آمريكائي، امروز بيش از 50 ميليون دلار ارزش پيدا كرده است. فرح پهلوي، بنيانگذار موزه هنرمعاصرتهران، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد فروش آثار منحصر به فرد فرهنگي و هنري به خارج از كشور حتي در قانون اساسي جمهوري اسلامي نيز ممنوع است. وي مي افزايد برآورد 20 ميليون دلار براي ارزش آثار مذكور بسيار پائين تر از قيمت واقعي آنهاست.