سخنگوی وزارت خارجه ایران هدف از سفر روز چهارشنبه رئیس جمهور ترکیه به تهران را علاوه بر همکاری‌های دوجانبه، گفت‌وگو دربارهٔ شرایط منطقه ازجمله همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق ذکر کرد.
بهرام قاسمی همچنین افزود که «شرایط خاورمیانه و جهان امروز به گونه‌ای است که موجب می‌شود ایران و ترکیه به سمت و سوی نزدیکی هرچه بیشتر و اقدامات مشترک سوق یابند.»
بهرام قاسمی روز چهارشنبه، ۱۲ مهر، در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا اعلام کرد که دو کشور دربارهٔ موضوع همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان عراق «رایزنی‌های مفصلی» داشته‌اند.
وی با اشاره به اهمیت «حفظ امنیت ملی» برای ایران و ترکیه تأکید کرد که «هیچ کشوری با امنیت ملی خود شوخی نمی‌کند و اجازه نمی‌دهد که امنیتش تحت تأثیر هیجانات و القائات دیگران، در معرض تهدید و نابسامانی قرار بگیرد».
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین با تأکید بر اینکه مذاکره یکی از بهترین روش‌ها است، درعین حال افزود که با برگزاری همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان عراق، قانون اساسی این کشور «نادیده انگاشته» شد و «پیش از گفت‌وگو پیرامون مذاکره باید پاسخ این سؤال در مورد چگونگی تعامل بغداد و اربیل از دولت مرکزی پرسیده شود».
همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق با مخالفت تهران و آنکارا روبه‌رو شده و رئیسان جمهور دو کشور روز اول مهر در گفت‌وگوی تلفنی این همه‌پرسی را عامل «ایجاد هرج‌ومرج در منطقه» ارزیابی کرده بودند.
دو کشور همچنین پیش و پس از آن، دست به انجام رزمایش‌های مشترکی با نیروهای عراق در مرزهای مشترک زدند.
رئیس‌جمهوری ترکیه یک روز پیش از سفر به تهران نیز تهدید کرد که در صورت پافشاری کردهای عراق بر موضع خود، تحریم‌های آنکارا افزایش خواهد یافت.
کنترل «موارد جزئی افتراق و واگرایی» میان تهران و آنکارا
سخنگوی وزارت خارجه ایران در این مصاحبه همچنین گفت: «تلاش‌هایی به عمل آمد تا موضوعاتی که می‌توانستند باعث افتراق و واگرایی جزئی میان تهران و آنکارا شود، کنترل شده و در حد قابل قبولی روابط دو کشور از دوستی و همکاری برخودار باشد.»
به گفته آقای قاسمی، بعد از کودتای نافرجام در ترکیه، «رویکرد دیگری» در روابط دو کشور به وجود آمده‌است.
ایران از نخستین کشورهایی بود که کودتای روز ۲۵ تیرماه ۹۵ در ترکیه را محکوم و از رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور حمایت کرد.
در همین حال تعدادی از نمایندگان مجلس به نقل از وزیر خارجه ایران خبر داده بودند که او به همراه قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، تا صبح تحولات ترکیه را دنبال می‌کردند.
پس از کودتای نافرجام نیز رئیسان جمهور دو کشور تلفنی گفت‌وگو کردند و برخی از تحلیلگران ابراز امیدواری کردند که روابط دو کشور بهبود پیدا کند.
با این حال اظهارات مقامات ترکیه علیه جمهوری اسلامی تا مدتی ادامه پیدا کرد.
در همین حال محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز پنجشنبه، پنجم اسفند ۹۵، در واکنش به این اظهارات گفته بود که مقامات ترکیه «کم‌حافظه» و «قدرناشناس‌اند» و فراموش کرده‌اند که مقامات جمهوری اسلامی هنگام کودتا برای حمایت از آنان «تا صبح نخوابیدند».
ایران و ترکیه «وارد فضاهای جدیدی در روابط خود شده‌اند»
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین با اشاره به حضور ترکیه در نشست مربوط به بحران سوریه در شهر آستانه قزاقستان، اعلام کرد که «شاهد یک سیر صعودی و مثبت» در روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای میان دو کشور هستیم.
آقای قاسمی تأکید کرد که دو کشور با توجه به تحولات جهانی و منطقه‌ای «وارد فضاهای جدیدی در روابط خود شده‌اند».
وی همچنین سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به ترکیه، اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی را «نقطه عطف و نشان روشنی از تغییر فضای روابط دو کشور» دانست.
ایران و روسیه از مهم‌ترین حامیان بشار اسد هستند و ترکیه از جمله حامیان گروهی از مخالفان دولت سوریه است.
با این حال ترکیه به همراه ایران و روسیه در نشست‌های آستانه دربارهٔ بحران سوریه شرکت کرده‌است.
این سه کشور تا کنون به ایجاد چهار منطقه کاهش تنش در سوریه اقدام کرده‌اند.
ششمین دور از مذاکرات آستانه از روز ۲۳ شهریور به مدت دو روز برگزار شد. در این نشست علاوه بر هیئت‌های اعزامی روسیه، ترکیه و ایران، نمایندگانی از طرف دولت سوریه، برخی گروه‌های مخالف حکومت بشار اسد و نیز یک گروه ناظر از آمریکا حضور داشتند.
در سال‌های گذشته مقامات ترکیه بارها به اقدامات ایران در سوریه اعتراض کرده‌اند.
از جمله رئیس جمهوری ترکیه روز پنجشنبه ششم فروردین ۹۴ و در آستانه سفر به تهران، با متهم کردن ایران به تلاش برای تسلط بر منطقه خاورمیانه گفته بود که تلاش‌های تهران، آنکارا، عربستان و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را «به ستوه» آورده‌است.
پس از این سخنان، برخی از نمایندگان مجلس نهم خواستار لغو سفر رجب طیب اردوغان به ایران شدند اما در نهایت وی به تهران سفر کرد.
در عین حال تعدادی از رسانه‌های داخل ایران نیز خانواده آقای اردوغان را در تجارت نفت با داعش دخیل دانسته بودند، اتهامی که خشم رئیس جمهور ترکیه را به دنبال داشته‌است تا جایی که وی گفت به حسن روحانی نسبت به این اتهام‌زنی رسانه‌های ایرانی هشدار داده‌است.
ایران و ترکیه همچنین پس از تحریم قطر از سوی عربستان سعودی و متحدانش، اقدام به ارسال مواد غذایی به این کشور کرده‌اند.
